ข้อความต้นฉบับในหน้า
Here is the extracted text from the image:
แบบเรียนบาลีไวยากรณ์สมบูรณ์แบบ กริยากกัณ์
การนำฐุตประกอบปัจจัย
เมื่อ นักศึกษาจะนำฐุตประกอบกับปัจจัย ฐุตุมีสมการกะต้องลงระที่สุดฐุตก่อนเสมอ เช่น กร มร สล ฯ ป จี คุม (ลบ อักษรอันเป็นที่สุดฐุตออก จึงมีพินัย อยู่ด้านล่างพิบูนชที่ที่สุดฐุต) ยกเว้น จำพวก เกฟ. คิเล. เทร. สม. มไ ไม่ละบะ เ ที่สุดฐุต เพราะต้องการให้เปล่งสระที่สุดฐุตเป็นอย่างอื่น
ฐุต ๔ หมวด คือ ๑. หมวด ภ ฐต คณะฐุตมี ภ ฐตเป็นต้น
๒. หมวด ร ฐต คณะฐุตมี ร ฐตเป็นต้น
๓. หมวด ทิว ฐต คณะฐุตมี ทิว ฐตเป็นต้น
๔. หมวด ส ฐต คณะฐุตมี ส ฐตเป็นต้น
๕. หมวด คฺ ฐต คณะฐุตมี คฺ ฐตเป็นต้น
๖. หมวด ต ต ฐต คณะฐุตมี ต ต ฐตเป็นต้น
๗. หมวด จ ฐต คณะฐุตมี จ ฐตเป็นต้น
๘. หมวด ฑ ฐต คณะฐุตมี ฑ ฐตเป็นต้น
ที่แบ่งเป็น ๔ หมวดนี้แบ่งตามวิภาคปัจจัยที่ประกอบกับฐุต (ปัจจัยประหลาดหมวด ฐต) เมื่อจะนำ ฐุต ฏ หมวด นี้ ประกอบกับปัจจัยในวิภาคกิ ค บางหมวดก็ตแบ่งวิภาคปัจจัย(ปัจจัยประหลาดหมวดฐต) บางหมวด ก็ไม่ลง บางหมวดท่านก็อธิบว่าเป็นการลงอาคม ซึ่งจำได้กล่าวในบทว่าด้วยการเปล่งฐุต และปัจจัยต่อไป
องค์ประกอบที่ ๔. จาก
มีความหมายเหมือนที่จะดแสดงไว้แล้วในอาขยต คื่อคำสำหรับกล่าวว่าวิทยาศายนึงถึงว่ากริยาที่นับเป็นเจ้า ของกริยา แบ่งเป็น ๔ จาก เหมือนในอาขยต คื่อ
๑. กัดจูงจาก กริยคำที่สำหรับกล่าวถึงต้นผมมีเป็นประธาน โดยประธานนี้ผู้คู่แสดงรายของ ๒. กิ้มจาก กริยคำที่สำหรับกล่าวถึงต้นผมมีเป็นประธาน โดยประธานนี้ผู้คู่เท่า
๓. เหตุเกิดจาก กริยคำที่สำหรับกล่าวถึงต้นผมมีเป็นประธาน โดยประธานนี้ผู้ให้ให้แก่กัน (อธิบายตามบูรณศัพท์นามหลวง)
๔. ภาวจาก กล่าวเพียงความเป็นไปของกริยาการเท่านั้น