ข้อความต้นฉบับในหน้า
กิริยากิริย
แบบเรียนบาลีอายากรณ์สมบูรณ์แบบ ๔
ลักษณะของกิริยาจาก
1. ตัวประธานเจ้าของกิริย าคือผู้ทำแสดงกิริยา อประกอบด้วยนามวิภาคหมู่ในนั้นก็อยู่กับข้อความในประโยค เช่น ปรุโร คาม คุณโฑ...... อุณฺษปล ไปอ ยู่บ้าน ปรุโร เป็นนามศัพท์ที่เป็นเจ้าของกิริยา คือคุณโฑ ในข้อความนี้เป็นตัวกิริยาจประกอบด้วยปรุงอาวุธในข้อความ เสอุ ปรุโร เป็นตัวกิริยาที่เป็นเจ้าของกิริยาภายในข้อความเป็นตัวกิริยาในข้อความนี้เป็นเจ้าของกิริยาซึ่งเป็นตัวกิริยาของประโยค จึงประกอบด้วยกิริยาดังกล่าว ดั้งนั้น ด้วนคํากริยาที่เป็นประธานของกิริยา จะประกอบด้วยนามวิภาคต์หมู่ในนี้ก็อยู่กับข้อความในประโยคกิริยานี้เป็นกิริยากรขึ้นก็จะประกอบด้วยนามวิภาคต์หมู่นี้ ซึ่งอยู่กับข้อความในประโยคกิริยาเป็นกิริยานี้เป็นกิริยากรประธานก็จะประกอบด้วยนามวิภาคต์หมู่นี้ซึ่งอยู่กับข้อความในประโยคกิริยาเป็นตัวกิริยานี้เป็นกิริยากรของกิริยา 2. ตัวกิริยากรณ์ ควรมีลักษณะ เช่น วิภาคอ ตเหมือนตัวกิริยาจากเป็นเจ้าของกิริยาอากร เช่น คํา คุณโฑ มี ลักษณะ วิภาคอ เหมือน ปรุโร คํานั้น มิลักษณะ เหมือน ปรุโร คํานั้น วิภาคอ เหมือน ปรุโร ดั้งตัวอย่างที่แสดงแล้ว
3. ถามที่มาประกอบ เป็นกิริยาจาก ใช้ได้ทั้ง สามามาตฎ และ อามมาตฎ
4. ปัจจัยที่ประกอบ ต้องประกอบด้วยปัจจัยในหมวดกิติปัจจัย คือ อนฺต, ตาวฺต, ตวฺ และกิติกิจกําจางบางตัวที่จะกล่าวข้างหน้า
ลักษณะของกัมมาวริกา
1. ตัวประธานเจ้าของกิริยาจาก เป็นตัวกําบรรจุประกอบด้วยนามวิภาคต์หมู่ในนั้นก็อยู่กับข้อความในประโยคดังเช่น สุตฺตจา คฤคุสฺสิ ปุตฺโต ทีโน อุปารํ อันพระศาสดา ประทานแล้ว แกนํทุกขณะ ปุตฺโต เป็นตัวกิริยาของกริย ทําหน้าที่เป็นประธานในประโยคประกอบปรมวาจติ
ในข้อความว่า ราชา สุตฺตจา คฤคุสฺสิ ทีโน ปุตฺโต คณะ พระราชา ย่อมทรงถือเอา ซึ่งบางพระศาสดา ประทานแล้ว แกนํทุกขณะ ปุตฺโต เป็นตัวกิริยาประธานของ กิริยุ และในขณะเดียวกันก็ทําหน้าที่เป็นตัวกิริยาของ คํานิตุ จึงประกอบด้วยกิริยาดังนั้นคือในฐานะเป็นกิริยาของคำวิเศษณ์ ดังนั้นจะประกอบด้วยวิเศษตํใดๆ ได้นั้นก็ขึ้นอยู่กับข้อความในประโยคกิริยานี้เป็นกิริยาส่วนก็เป็นกิริยมงคล 2. กิริยากริต้องมีลักษณะ เช่น วิภาคอ เหมือนตัวกิริยาจากเป็นเจ้าของความเป็นตัวกิริยาของกรรณ เช่น ทําหน้าที่เป็นตัวกิริยามงคล คํานั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาดังนั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความ โดยวางใจเป็นกิริยายั ซึ่งค่านั้นประกอบด้วยวิเศษตํในข้อความ ในข้อความเป็นกิริยาที่เป็นตัวกิริยาในข้อความในข้อความและในขณะเดียวกันก็เป็นกิริยาของคำวิเศษณ์ ดังนั้นจะประกอบด้วยวิเศษตํใดๆ ได้นั้นก็ขึ้นอยู่กับข้อความในประโยคกิริยานี้เป็นกิริยาส่วนก็เป็นกิริยมงคล 2. กิริยากริต้องมีลักษณะ เช่น วิภาคอ เหมือนตัวกิริยาจากเป็นเจ้าของความเป็นตัวกิริยาของกรรณ เช่น ทําหน้าที่เป็นตัวกิริยามงคล คํานั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาดังนั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความ โดยวางใจเป็นกิริยายั ซึ่งค่านั้นประกอบด้วยวิเศษตํในข้อความ ในข้อความเป็นกิริยาที่เป็นตัวกิริยาในข้อความในข้อความและในขณะเดียวกันก็เป็นกิริยาของคำวิเศษณ์ ดังนั้นจะประกอบด้วยวิเศษตํใดๆ ได้นั้นก็ขึ้นอยู่กับข้อความในประโยคกิริยานี้เป็นกิริยาส่วนก็เป็นกิริยมงคล 2. กิริยากริต้องมีลักษณะ เช่น วิภาคอ เหมือนตัวกิริยาจากเป็นเจ้าของความเป็นตัวกิริยาของกรรณ เช่น ทําหน้าที่เป็นตัวกิริยามงคล คํานั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาดังนั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความ โดยวางใจเป็นกิริยายั ซึ่งค่านั้นประกอบด้วยวิเศษตํในข้อความ ในข้อความเป็นกิริยาที่เป็นตัวกิริยาในข้อความในข้อความและในขณะเดียวกันก็เป็นกิริยาของคำวิเศษณ์ ดังนั้นจะประกอบด้วยวิเศษตํใดๆ ได้นั้นก็ขึ้นอยู่กับข้อความในประโยคกิริยานี้เป็นกิริยาส่วนก็เป็นกิริยมงคล 2. กิริยากริต้องมีลักษณะ เช่น วิภาคอ เหมือนตัวกิริยาจากเป็นเจ้าของความเป็นตัวกิริยาของกรรณ เช่น ทําหน้าที่เป็นตัวกิริยามงคล คํานั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาดังนั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความ โดยวางใจเป็นกิริยายั ซึ่งค่านั้นประกอบด้วยวิเศษตํในข้อความ ในข้อความเป็นกิริยาที่เป็นตัวกิริยาในข้อความในข้อความและในขณะเดียวกันก็เป็นกิริยาของคำวิเศษณ์ ดังนั้นจะประกอบด้วยวิเศษตํใดๆ ได้นั้นก็ขึ้นอยู่กับข้อความในประโยคกิริยานี้เป็นกิริยาส่วนก็เป็นกิริยมงคล 2. กิริยากริต้องมีลักษณะ เช่น วิภาคอ เหมือนตัวกิริยาจากเป็นเจ้าของความเป็นตัวกิริยาของกรรณ เช่น ทําหน้าที่เป็นตัวกิริยามงคล คํานั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาดังนั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความ โดยวางใจเป็นกิริยายั ซึ่งค่านั้นประกอบด้วยวิเศษตํในข้อความ ในข้อความเป็นกิริยาที่เป็นตัวกิริยาในข้อความในข้อความและในขณะเดียวกันก็เป็นกิริยาของคำวิเศษณ์ ดังนั้นจะประกอบด้วยวิเศษตํใดๆ ได้นั้นก็ขึ้นอยู่กับข้อความในประโยคกิริยานี้เป็นกิริยาส่วนก็เป็นกิริยมงคล 2. กิริยากริต้องมีลักษณะ เช่น วิภาคอ เหมือนตัวกิริยาจากเป็นเจ้าของความเป็นตัวกิริยาของกรรณ เช่น ทําหน้าที่เป็นตัวกิริยามงคล คํานั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาดังนั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความ โดยวางใจเป็นกิริยายั ซึ่งค่านั้นประกอบด้วยวิเศษตํในข้อความ ในข้อความเป็นกิริยาที่เป็นตัวกิริยาในข้อความในข้อความและในขณะเดียวกันก็เป็นกิริยาของคำวิเศษณ์ ดังนั้นจะประกอบด้วยวิเศษตํใดๆ ได้นั้นก็ขึ้นอยู่กับข้อความในประโยคกิริยานี้เป็นกิริยาส่วนก็เป็นกิริยมงคล 2. กิริยากริต้องมีลักษณะ เช่น วิภาคอ เหมือนตัวกิริยาจากเป็นเจ้าของความเป็นตัวกิริยาของกรรณ เช่น ทําหน้าที่เป็นตัวกิริยามงคล คํานั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาดังนั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความ โดยวางใจเป็นกิริยายั ซึ่งค่านั้นประกอบด้วยวิเศษตํในข้อความ ในข้อความเป็นกิริยาที่เป็นตัวกิริยาในข้อความในข้อความและในขณะเดียวกันก็เป็นกิริยาของคำวิเศษณ์ ดังนั้นจะประกอบด้วยวิเศษตํใดๆ ได้นั้นก็ขึ้นอยู่กับข้อความในประโยคกิริยานี้เป็นกิริยาส่วนก็เป็นกิริยมงคล 2. กิริยากริต้องมีลักษณะ เช่น วิภาคอ เหมือนตัวกิริยาจากเป็นเจ้าของความเป็นตัวกิริยาของกรรณ เช่น ทําหน้าที่เป็นตัวกิริยามงคล คํานั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาดังนั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความ โดยวางใจเป็นกิริยายั ซึ่งค่านั้นประกอบด้วยวิเศษตํในข้อความ ในข้อความเป็นกิริยาที่เป็นตัวกิริยาในข้อความในข้อความและในขณะเดียวกันก็เป็นกิริยาของคำวิเศษณ์ ดังนั้นจะประกอบด้วยวิเศษตํใดๆ ได้นั้นก็ขึ้นอยู่กับข้อความในประโยคกิริยานี้เป็นกิริยาส่วนก็เป็นกิริยมงคล 2. กิริยากริต้องมีลักษณะ เช่น วิภาคอ เหมือนตัวกิริยาจากเป็นเจ้าของความเป็นตัวกิริยาของกรรณ เช่น ทําหน้าที่เป็นตัวกิริยามงคล คํานั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาดังนั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความ โดยวางใจเป็นกิริยายั ซึ่งค่านั้นประกอบด้วยวิเศษตํในข้อความ ในข้อความเป็นกิริยาที่เป็นตัวกิริยาในข้อความในข้อความและในขณะเดียวกันก็เป็นกิริยาของคำวิเศษณ์ ดังนั้นจะประกอบด้วยวิเศษตํใดๆ ได้นั้นก็ขึ้นอยู่กับข้อความในประโยคกิริยานี้เป็นกิริยาส่วนก็เป็นกิริยมงคล 2. กิริยากริต้องมีลักษณะ เช่น วิภาคอ เหมือนตัวกิริยาจากเป็นเจ้าของความเป็นตัวกิริยาของกรรณ เช่น ทําหน้าที่เป็นตัวกิริยามงคล คํานั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาดังนั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความ โดยวางใจเป็นกิริยายั ซึ่งค่านั้นประกอบด้วยวิเศษตํในข้อความ ในข้อความเป็นกิริยาที่เป็นตัวกิริยาในข้อความในข้อความและในขณะเดียวกันก็เป็นกิริยาของคำวิเศษณ์ ดังนั้นจะประกอบด้วยวิเศษตํใดๆ ได้นั้นก็ขึ้นอยู่กับข้อความในประโยคกิริยานี้เป็นกิริยาส่วนก็เป็นกิริยมงคล 2. กิริยากริต้องมีลักษณะ เช่น วิภาคอ เหมือนตัวกิริยาจากเป็นเจ้าของความเป็นตัวกิริยาของกรรณ เช่น ทําหน้าที่เป็นตัวกิริยามงคล คํานั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาดังนั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความ โดยวางใจเป็นกิริยายั ซึ่งค่านั้นประกอบด้วยวิเศษตํในข้อความ ในข้อความเป็นกิริยาที่เป็นตัวกิริยาในข้อความในข้อความและในขณะเดียวกันก็เป็นกิริยาของคำวิเศษณ์ ดังนั้นจะประกอบด้วยวิเศษตํใดๆ ได้นั้นก็ขึ้นอยู่กับข้อความในประโยคกิริยานี้เป็นกิริยาส่วนก็เป็นกิริยมงคล 2. กิริยากริต้องมีลักษณะ เช่น วิภาคอ เหมือนตัวกิริยาจากเป็นเจ้าของความเป็นตัวกิริยาของกรรณ เช่น ทําหน้าที่เป็นตัวกิริยามงคล คํานั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาดังนั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความ โดยวางใจเป็นกิริยายั ซึ่งค่านั้นประกอบด้วยวิเศษตํในข้อความ ในข้อความเป็นกิริยาที่เป็นตัวกิริยาในข้อความในข้อความและในขณะเดียวกันก็เป็นกิริยาของคำวิเศษณ์ ดังนั้นจะประกอบด้วยวิเศษตํใดๆ ได้นั้นก็ขึ้นอยู่กับข้อความในประโยคกิริยานี้เป็นกิริยาส่วนก็เป็นกิริยมงคล 2. กิริยากริต้องมีลักษณะ เช่น วิภาคอ เหมือนตัวกิริยาจากเป็นเจ้าของความเป็นตัวกิริยาของกรรณ เช่น ทําหน้าที่เป็นตัวกิริยามงคล คํานั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาดังนั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความ โดยวางใจเป็นกิริยายั ซึ่งค่านั้นประกอบด้วยวิเศษตํในข้อความ ในข้อความเป็นกิริยาที่เป็นตัวกิริยาในข้อความในข้อความและในขณะเดียวกันก็เป็นกิริยาของคำวิเศษณ์ ดังนั้นจะประกอบด้วยวิเศษตํใดๆ ได้นั้นก็ขึ้นอยู่กับข้อความในประโยคกิริยานี้เป็นกิริยาส่วนก็เป็นกิริยมงคล 2. กิริยากริต้องมีลักษณะ เช่น วิภาคอ เหมือนตัวกิริยาจากเป็นเจ้าของความเป็นตัวกิริยาของกรรณ เช่น ทําหน้าที่เป็นตัวกิริยามงคล คํานั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาดังนั้น จึงประกอบด้วยตัวกิริยาในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความ ในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความในข้อความ