กิจจาปัจจัย: อนิยะและดูพง : หน้า 27/93

บทที่ ๓ กิจจาปัจจัย มีปัจจัย ๒ ตัว คือ อนิยะ, ดูพง ปัจจัย มีลักษณะการใช้ดังนี้ ๑. ในคัมภีร์ปรุษิฏฐแสดงไว้ว่า ลงได้ขั้นต่ำ ๓ กาล หมายความว่า ไม่ต้องเป็นปัจจุบัน อาจิต,อนาคต อย่างใดอย่างหนึ่งโดยเฉพาะ และบอกความเป็นไปของกรณีอารักข์ดังนี้ ก) เมสนะ บอกความมั่นคงและการเชิญเชิญ เช่น กฤตดูพงาม ภาวะอ.กรรมนี้ อันผู้เจริญ พึงทำ กฤตดูพง สำหรับบอกความมั่นคง หรือ เชิญเชิญ แปลว่า พึง...... ข) อติศิลคะ บอกความสงบสงบเกี่ยวกับข้อควรปฏิบัติ เช่น กิมิ มยา กฤตดูพง อ.กรรม นี้ อันข้าพเจ้า ควรทำหรือ กฤตดูพง สำหรับบอกความสงบว่า ควรทำหรือไม่ แปลว่าควร..... การงามกุข้อ ปฏิบัติ เช่น ปาถนะ น หนุฑโพ อ. สัตว์มีมารานันต์บุคคล ไม่พึงงา หนุฑโพ สำหรับแสดงข้อปฏิบัติ แปลว่าพึง........ การอนุญาตแก่ผู้สงบดี การแสดงข้อปฏิบัติกดี ชื่อว่า อติศิลคะ ค) ปิดตกะ สำหรับบอกกาสวเลาว่า ควรแก่ผู้ทราบว่า ถึงเวลานั้นควรหรือยัง เช่น อชุมคึดูพง ภาวะ อันผู้เจริญพึงสดใส (ถึงเวลาสมควรสดใส) ชุมยิดดูพง มีความหมายว่า สมควรแล้ว ง)อวัสดาการสมตะ สำหรับบอกการกระทำแน่นอน เช่น กฤตดูพง เม ภาวะ เคา อ. เรียน ของเรา อันผู้เจริญ พึงให้ (ไม่ให้มันเรืองแน่น) ทาดูพง สำหรับทวงหน้า แปลว่า พิง ..... ต้อง.... ... ๒. ลงหลังสัมมฤๅฎู นิยมกำหนดเป็นกัมมมวาจ ๓. ลงหลังสัมมฤๅฎูอันมงดูก็ดีดั่งและลงการดั๋งด้วย เป็น เหตุกัมมมวาจา ๔. ลงหลังอัมมฤๅฎู เป็น ภาวาวก สารีวาา เอกอจนะ นุบงสกังคียาเดียว เช่น ภวดูพง. มริตดูพง คณดูพง ฯ ๕. เป็นกัมมวาจา เหตุกัมมมวาจา เป็นได้ทั้ง ลิงค์ ตามมนานามเจ้าของ นุบลิงค์ แจกพลมานัสกิติเหมือน บูริน อ การ์ดในนุบลิงค์ อติสิงห์ ลง อา ปัจจัย แจกพลมานัสกิติเหมือน กุก อ การ์ดในนบุลิงค์ ๖. กิจจาปัจจัย และ คิดจิจาปัจจัย ที่อันต้นด้วยพยัญชนะ เช่น ตพฺพ ฏ ตวา ฯ ให้ลง อี อาคม หนปัจจัยฐานต้นด้วยพยัญชนะนั้นได้ ตกพฺ เป็นปัจจัยที่ตั้งต้นด้วยพยัญชนดังกล่าว ลง อา อาคมใด และสระหน้า ต้องเป็นรูสัส ถ้าสระหน้า ตพฺ เป็นกะนะ ไม่ลง อี อาคม