โลกุตตรธรรมและอริยบุคคล : หน้า 82/120

เมื่อโลกุตตรธรรมทำหน้าที่ประหัตประหารในระดับของตนได้เดี๋ยวนี้แล้ว โลกุตตรผลอันเป็นองค์รวมของคุณสมบัติใหม่ที่สะอาดบริสุทธิ์และสูงส่งยิ่งขึ้นก็ปรากฏ ได้หมดสิ้น และมีบางกล่าวถึงธรรมะในโพยมด์ ๗, อินทรีย์ ๕, พล ๕, อิทธิบาท ๕ และฅนาน ๕ ในท่านองค์เดียวกัน การที่จะพระไตรปิฎกกล่าวถึงธรรมคณะอย่างว่าทำหน้าที่ทำการจัดเลสเหมือนกันนั้น มิได้เป็นความสัมพันธ์หรือขัAงกันแต่ยังใด หากเป็นเหมือนการกล่าวถึงอวัจฉะต่าง ๆ ของคนคนหนึ่งที่ช่วยกันทำงานขึ้นเดียวกันให้สำเร็จเท่านั้น ส่วนในภัธิปฏิบัติธรรม ซึ่งประกอบภาพรวมเน้าหาพจากพระสูตรไว้ให้เป็นระบบ ได้สรุปไว้ชัดเจนว่า อธิษฐาน ทิฏฐิในการกำจัดเลส โดยแจ้งแจงเป็น โลกุตตรธรรม ทั้ง ๔ คือ โลกบัปติธรรม ลกาทกัมมธรรม อานาคัมธรรม และอธิษฐานธรรม ซึ่งทำหน้าที่ทำจัดเลสในระดับที่ละเอียดขึ้นไปเรื่อย ๆ จนหมดสิ้นในที่สุด อธิษฐานได้ว่า ในการทำหน้าที่ดังกล่าว โลกุตตรธรรมในแต่ระดับต้องบริบูรณ์ด้วยองค์แห่งอธิษฐานทั้ง ๔ ประกอบ รวมทั้งคุณสมบัติ ต่าง ๆ เช่นที่กล่าวไว้ข้างต้นนั้น โดยที่คุณธรรมทั้งหลายเหล่านี้ ได้รับการพัฒนาขึ้นมาอยู่ในระดับ "เพียงพอ" ต่อการทำหน้าที่ดังกล่าวในระดับของโลกุตตรธรรมนี้ ๆ แล้ว ดังนั้นเมื่ออนุภาพรวม โลกุตตรธรรมในแต่ละระดับก็ คือ "องค์รวม" ของคุณธรรมทั้งหลาย ซึ่งคุณธรรมแต่ละอย่างก็เปรียบเสมือนอวัยวะต่าง ๆ ที่ช่วยกันทำหน้าที่ของ "องค์รวม" ให้สำเร็จในตัวเอง เมื่อโลกุตตรธรรมทำหน้าที่ประหัตประหารในระดับของตนได้เดี๋ยวนี้แล้ว โลกุตตรผลอันเป็นองค์รวมของคุณสมบัติใหม่ที่สะอาดบริสุทธิ์และสูงส่งยิ่งขึ้นก็ปรากฏ ซึ่งทำให้ปฏิบัติเตื่อย ๆ เป็นอริยบุคคลในระดับนั้น ๆ มีคุณธรรมสูงส่งขึ้น และได้สวยงามดูดดีชัดเจนละเอียดประณีตยิ่งขึ้น โดยเหตุนี้ ธรรม ในความหมายของ "ผู้นำกิเนติ" อันเป็นความหมายของ ธรรม ในคว่ำธรรมา ที่เป็นพระนามหนึ่งของพระอตกัตนั้น จึงควรหมายถึง โลกุตตรธรรม คือ มรรค ผล นิพพาน ที่เมื่อเข้าสึงแล้ว สามารถเปลี่ยนแปลงปฏิสนธ์ให้เป็นอริยบุคคล และเปลี่ยนบริบูรณ์ขันตัน ให้เป็นอริยบุคคลเบื้องสูงขึ้นไปได้เอง