การสนทนาในโรงธรรมเกี่ยวกับพระอรหัต : หน้า 37/114

รุ่งขึ้นวันหนึ่ง พวกกิ ฬสนทนากันในโรงธรรมว่า "มีอายุทั้งหลาย เหตุคือการอาลัยลูกสาวนักฟัง เที่ยวไปด้วยนักฟอนของภิญจ์ผู้ถึงพร้อมด้วยอุปนิสัยแห่งพระอรหัตอย่างนี้ เป็นอย่างไรหนอ ? เหตุแห่งอุปนิสัยพระอรหัตเป็นอย่างไร ?" พระศาตตรัสตอบอุปนิสัยของพระอุกคเสน พระศาตตรัสดีมาแล้ว ตรัสถามว่า "ภิญจ์ทั้งหลาย บัดนี้พวกเจ้านั่งประชุมกันด้วยเรื่องอะไร ?" เมื่อภิญจ์ทั้งนั้น กราบทูลว่า "ด้วยเรื่องชื่อฃ" ดังนี้แล้ว ตรัสว่า "ภิญจ์ทั้งหลาย เหตุเมื่้งม่นนั้น อันอุกเสนนี้ผู้เดียวทำไว้แล้วแล้ว" เมื่อจะทรงประกาศเนื้อความนั้น จึงทรงชักดิ่นนิทานนาม(ตรัส) ว่า:- "ดังได้ลำมา ในอดีตกาล เมื่อสุพรรณกัลยีสำหรับพระกัลปศพท อันเขาระทำอยู่ พวกกุลบุตรชาวพระนครพาราณสี บรรทุกของเคี้ยวของบริโภคเป็นอัมมากในยานทั้งหลาย กำลังไปสู่แดนสถาน ด้วยตั้งใจว่า "พวกเราจักทำหัตถกรรม" พบพระเกษะองค์หนึ่ง กำลังเข้าไปเพื่ออินทบท ในระหว่างทางแล้ว ลำดับนั้นนางกูลิธิดาคนหนึ่ง แลเห็นพระเกษะแล้ว จึงกล่าวว่านางว่ามี "นาย พระผู้เป็นเจ้าของเราเข้ามาอยู่เพื่ออินทบท, อันนี้ ของเคี้ยวของบริโภคของเราในยานมีเป็นอันมาก, นายจงนำมาตร ของท่านมาส. เราทั้งสองจักถวายภิญจ์" สามนางบาตรมาแล้ว. กระยายบาตรนั้นให้เต็ม ด้วยของควรเคี้ยว ของควรบริโภคแล้วให้สามวางลงในมือของพระเกษะ แม้ทั้งสองคนทำความปรารถนาดังว่า "ท่านเจ้าขา ดีฉันทั้งสองคนพิสูจน์ส่วนแห่งธรรมอัน ท่านเห็นแล้วนั่นเทียว."