พระราชวานนาฏย: สรุปการศึกษามารยาทไทย : หน้า 74/113

อัญญา ต้นฉบับฏิมารยาทไทย เรื่อง : พระราชวานนาฏย (หลวงพ่อทัตตชีโว) ต้นฉบับฏิมารยาทไทย ตอนที่ ๕ บ่เกิดของมายาทไทย หมวดที่ ๑ สรุป (ข้อ ๒๑-๒๖) ข้อ ๒๑-๒๒ "ภิกษีพึงทำความศึกษาว่า เราจะไม่เอามือลักษณะไปบ้าน-นั่งในบ้าน" เอามือค่อยก็ เอามือเท้าเอว การเดินเท้าเอวไม่เหมาะ ยิ่งคุณผู้หญิงถ้าเดินเท้าเอวจิ่งไม่น่าดู แม้บางครั้งเมื่อยามอาจยืนเท้าเอวหรือยืนเท่าเอวก็อาจให้เป็นแค่บางครั้ง อย่าบ่อยนัก การเท้าเอวมั้งก็ด่าพองามและไม่งามแต่บางคนเท้าไม่เป็น ภาษาาชาวบ้านบอกว่าน่านั่นสิ สำนวนพระบอกวาดูแล้วไม่สามารถ คือ เวลาเท้าเอว ถ้าค่อยๆ ไปทางข้างหลังแล้วหมายท้องแขน แอนหน้าเดิน ๆ หย่อนขาขึ้น เมื่อไร แสดงว่าจะเอาเรื่องกันแล้ว เหมือนที่แม่ค้าในตลาดเขาเตรียมตั้งกำกันนั้นแหละ ไม่มี อย่าไปทำ ถ้าเท้าเอวในลักษณะว่าเขา กำมือแบบนักกีฬา อย่างนั้นพอสู แต่ดูกให้ พอดี ๆ อย่าห่อทำมาก คราวนี้มาถึงคำว่า "นั่งดำ" การนั่งดำ หมายรวมไปถึงนั่งเอาขาแขนด้วย การเท้าแขนนี้ถ้าไม่จบใจจริง ๆ อย่าทำ ไม่นามเลย ส่วนมากเรานั่งเท้าแขนตอนนั่งพื้นเพียบ ตามธรรมดาเวลาเรานั่งก็เอามือขวนข้างมือซ้ายวางไว้นบนหน้าตัก ไม่ว่าประพเฟียหรือพิงขอปัด หมายเมื่อเหลือกำลังเท้าข้างใดเข้าบ้างหนึ่งหรือทั้งสองข้างเลยก็ยังดูเรียบร้อย บุคลิกยังไม่เสีย เพราะคอ้งตั้งตรง ไม่ตก ไม่ตะแคง แต่มือเอามือไปเท้าข้าง ๆ ตัวเมื่อไร ก็เริ่มตะเขงเป็นเรือบิขัก บอกอาการว่าชักจะไม่ไหวแล้ว (ข้อความจากภาพนี้ถูกจัดเรียงตามการอ่านและอาจมีความแตกต่างในข้อความที่แท้จริง)