หน้าหนังสือทั้งหมด

เจตสิกและรูปธรรมในอภิธัมมะ
21
เจตสิกและรูปธรรมในอภิธัมมะ
…ฎีกา - หน้าที่ 21 ธรรมชาติที่ชื่อว่าเจตสิก เพราะอรรถว่า มีในจิต โดยมีความเป็นไป เนื่องด้วยจิตนั้น ๆ ความจริง เจตสิกนั้น เว้นจากจิตเสีย ไม่สามารถ จะรับอารมณ์ได้ เพราะเมื่อจิตไม่มีก็เกิดขึ้นไม่ได้ทั้งหมด ฯ ส่วน…
เนื้อหาเกี่ยวกับธรรมชาติที่ชื่อว่าเจตสิก ซึ่งกล่าวถึงความสัมพันธ์ของจิตในการรับอารมณ์ และการที่จิตและเจตสิกมีความสำคัญร่วมกันในการดำรงอยู่ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายเกี่ยวกับรูปธรรมที่แปรผันไปตาม ปัจจัย
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา (หน้า 89)
89
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา (หน้า 89)
…ูปนั้น ถูกอาจารย์ทั้งหล คัดค้านแล้วในปกรณ์นั้น ๆ ด้วยอำนาจแห่งเหตุที่ท่านนำมาอ้างแล้ว นั่นเทียวฯ วฯ ความจริง พระอาจารย์ทั้งหลายบรรยายคำที่ยกวาทะของ ท่านที่กล่าวว่า มิทธะเป็นรูป ขึ้นตั้งเป็นประธานไว้ในคัมภีร์อ…
ในบทนี้ได้กล่าวถึงความเข้าใจในถนะและมิทธะ โดยอธิบายถึงสภาวะจิตที่ท้อแท้หรือไม่ขะมักเขม้นในรูปแบบต่าง ๆ และการมีอุปกรณ์ที่ไม่พร้อมสำหรับการทำงาน ความแตกต่างระหว่างถีนะและมิทธะถูกชี้แจงอย่างละเอียด โดยใ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
103
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…มติของเกจิอาจารย์พวกนั้น เพราะเจตสิกบางเหล่า ท่านอาจารย์มิได้ยกขึ้นไว้ในที่นี้ โดยชื่อว่าเยวาปนกะ ฯ ความจริง ในที่นี้ ท่านอาจารย์ได้ทำการแสดงแต่เพียงเจตสิกที่ได้อยู่ในจิตตุปบาท ตามสมควร ด้วยอำนาจเจตสิกที่แน่น…
เนื้อหานี้ให้ความเข้าใจในธรรมที่เกี่ยวกับเจตสิกและการแสดงออกของจิต โดยเน้นถึงเจตสิกที่แน่นอนและไม่แน่นอน รวมถึงการพิจารณาในลักษณะต่างๆ ของเจตสิกที่มีอยู่ในจิต. นอกจากนี้ยังมีการอภิปรายถึงความสัมพันธ์แ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เปรียบเทียบจิตและอารมณ์
177
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เปรียบเทียบจิตและอารมณ์
…ไป แต่ จะไม่ติดตามชวนจิตอื่น โดยเปรียบการ ลีลาของเด็กอ่อน ๆ ย่อมไม่มีแม้แก่พวก พรหม เพราะไม่มีพืช ฯ ความจริง ตทา- ลัมพนจิตนี้ มีปฏิสนธิจิตที่ปรากฏว่า กามาวจร เป็นพืช ฯ ตทาลัมพนจิตนี้ เหมือนเด็กอ่อน ย่อมตามชวน…
ในเนื้อหาของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา กล่าวถึงจิตอันติดตามกรรมที่เหมือนเด็กอ่อนที่ตามบิดาไปยังสถานที่ที่ตนคุ้นเคย โดยเฉพาะในเรื่องตัณหาที่เกี่ยวข้องกับความรักทางกามารมณ์ เนื้อหาชี้ใ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: อายุมนุษย์และเทวดา
210
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: อายุมนุษย์และเทวดา
…าที่ 210 ยังไม่สินไป ฯ พวกภุมมเทวดา ก็มีกรรมเป็นประมาณเหมือนกัน ฯ [กำหนดอายุมนุษย์และเทวดาเทียบกัน] ความจริง สัตว์บางเหล่า ที่เกิดแล้วแม้ในหมู่ภุมมเทวดา เหล่านั้น ย่อมดำรงอยู่สิ้นกาลเพียง 9 วันเป็นต้นบ้าง บาง…
ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการกำหนดอายุของมนุษย์และเทวดา ความยาวของการดำรงอยู่ในภุมมเทวดา บางชนิดมีอายุได้แค่ 9 วันในขณะที่บางชนิดอาจอยู่ได้จนถึงชั่วกัลป์ ทว่ามนุษย์ถือว่ามีอายุเฉลี่ยไม่เกิน 200 ปี พระพุทธเจ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
217
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ินไปด้วยอำนาจความปรุงแต่งเบื้องต้นเช่นนั้น อำนวย ผลให้ในอัตภาพนั้นเท่านั้น ชื่อว่าทิฏฐธัมมเวทนียะ ฯ ความจริง
เนื้อหาว่าด้วยอธิบายกรรม ๔ ประเภทในอภิธรรม เช่น ทิฏฐธัมมเวทนียะ ซึ่งจัดอยู่ในกรรมที่ให้ผลในภพปัจจุบัน รวมถึงกรรมที่ออกผลในภพหน้าและในอัตภาพต่าง ๆ โดยนำเสนอการให้ผลของกรรมที่แตกต่างกัน ในการให้ผลตามเวล
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา: การวิเคราะห์กรรมนิมิตและคตินิมิต
254
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา: การวิเคราะห์กรรมนิมิตและคตินิมิต
…์เอาแล้ว เพราะฉะนั้น กรรมนิมิตนั้น อันชวนะที่ใกล้ต่อจุติถือเอาแล้ว เป็นปัจจุบัน จะมีได้ อย่างไร ? ฯ ความจริง กรรมกล่าวคือชวนะที่ใกล้ต่อจุตินั้นนั่นแลไม่ ? เป็นกรรมที่ยังอารมณ์ให้ตั้งอยู่ได้ ทั้งไม่พึงเป็นกรรม…
บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์ความหมายของกรรมนิมิตและคตินิมิตตามพระธรรมคำสอนในอภิธรรม โดยอธิบายความสำคัญของกรรมในจิตและการเกิดปฏิสนธิในอารมณ์ที่แตกต่างกัน โดยอ้างอิงคำพูดจากอาจารย์สำคัญอย่างท่านธรรมปาลาแ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
281
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ัตินิเทศนี้ บัณฑิต ไม่ได้นัยมีคำว่า "สตฺตมชวนสมุฏฺฐิตา " เป็นอาทิ เพราะไม่มีหน้าที่ ค้ำจุนเป็นต้น ฯ ความจริง เสียงย่อมเกิดพร้อมกับความกระทบเท่านั้น ฯ และความกระทบย่อมมีได้ แม้ในปฐมชวนะเป็นต้นทีเดียว ฯ ก็ใน อธ…
บทความนี้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นเรื่องการฟังเสียงและการจับกายที่เคลื่อนไหว เป็นการศึกษาในแง่มุมของวิญญัติที่เกี่ยวข้อง การประมวลความเห็นเกี่ยวกับโลกและวิญญัติทั้ง
บารมี 10 ประการ และ ทศพิพิธราชธรรม 10 ประการ
170
บารมี 10 ประการ และ ทศพิพิธราชธรรม 10 ประการ
…วามเป็นผู้กล้าที่ในทางละไม่ทำชั่วทั้งในทางทำดีให้มีเป็นต้น 5. ขันติ ความอดทน อดกลั้น ทนทาน ๗. สัจจะ ความจริง ทำจริง พูดจริง คิดจริง ใจจริง ๔. อธิษฐานะ ความตั้งใจมุ่งมั่น ๔. เมตตา ความมีเมตตาไมตรีจิต คิดปรารถน…
…ิงานให้ดำเนินไปในเส้นทางที่ถูกต้องจากมุมมองทางธรรม โดยส่วนใหญ่จะเกี่ยวข้องกับการปฏิบัติที่ตั้งอยู่ในความจริงและความมีสติ เหมาะแก่การนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน ทั้งนี้สามารถติดตามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ dmc.…
สัจจบารมี: ความจริงและการรักษาสัญญา
207
สัจจบารมี: ความจริงและการรักษาสัญญา
สัจจบารมี คำว่า สัจจะ แปลว่า ความจริง ใช้ในความหมายว่า พูดไว้อย่างไรก็รักษา คำพูดเช่นที่เรียกว่ารักษาสัญญาก็ได้ ทำไว้อย่างไรแจ้งว่าทำอย่า…
สัจจบารมี หมายถึง ความจริงและการรักษาสัญญา โดยในทศชาติชาดก วิธุรบัณฑิตได้แสดงคุณธรรมการรักษาคำพูดและความซื่อตรง ในบริบทของการล…
พระมหากษัตริย์และการเมืองไทย
220
พระมหากษัตริย์และการเมืองไทย
…ค์อันยิ่งใหญ่ คือเพื่อความอยู่ดีกินดีของพสกนิกรชาวไทย เป็นสำคัญ อักโกธะ ความไม่โกรธ ประกอบด้วยสัจจะ ความจริง และอวิหงสา ความไม่เบียดเบียน ประกอบไปด้วยอธิษฐาน นับเป็นรัฏฐาภิบาลโนบาย ส่วนปรหิตปฏิบัติจัดเป็นมงคล…
บทความนี้พูดถึงบทบาทของสมเด็จพระญาณสังวรสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายกที่ได้ช่วยแก้ไขปัญหาพื้นฐานเพื่อยกฐานะความเป็นอยู่ของประชาชนที่ยากไร้ นอกจากนี้ ยังเน้นความสำคัญของการมีพระมหากษัตริย์ที่ทรงดูแ
อาชวะและไมตรีในพระพุทธศาสนา
348
อาชวะและไมตรีในพระพุทธศาสนา
…ใจ อยู่อย่างนี้ แต่ทำไขสือข้อหารือความคิดผู้อื่น ไม่ถูกใจเอา หรือเป็นผู้อำพราง พูดเตือนเสีย ไม่ขยาย ความจริง เช่นเมื่อถูกซักความอย่างใดอย่างหนึ่ง ลางคนเป็นผู้มักอวดตัวเกินกว่าความเป็นจริง คน ผู้มีลักษณะเช่นนี…
… ความเป็นผู้ตรง และไมตรี ความเป็นมิตร ที่มีต่อการประพฤติในพระพุทธศาสนา โดยกล่าวถึงอิทธิพลของน้ำใจและความจริงใจต่อผู้อื่นในประชาคมพระศาสนาเพื่อความสะดวกในการประกอบศาสนกิจ นอกจากนี้ยังนำเสนอความจำเป็นในการสื่อส…
วิสุทธิมคฺคสฺส: นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
77
วิสุทธิมคฺคสฺส: นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 77 อินฺทฺริย สจฺจนิทฺเทโส สมุทยสฺส อายุหนฏฺโฐ นิทานฏโฐ สสโยคฏโฐ ปลิโพธฏโฐ นิโรธสุส นิสสรณฏโฐ วิเวกฏโฐ อสังขตฏโฐ อมตฏโฐ มคฺคสฺส นิยยานฏ
…ในบทนี้พูดถึงความหมายของอินฺทฺริยาและนิพพานในพระพุทธศาสนา โดยมีการอธิบายคุณสมบัติของอินฺทฺริยา เช่น ความจริง ความไม่เป็นอันตราย และการพ้นจากทุกข์ นอกจากนี้ยังมีการนำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับทุกข์และการพ้นทุกข์ ซึ่ง…
วิสุทธิมรรคแปล: อาวุโสพระสารีบุตรและข้าวปายาส
89
วิสุทธิมรรคแปล: อาวุโสพระสารีบุตรและข้าวปายาส
…ายเจ็บแล้วว่า ข้าวปายาสที่เกิดขึ้นเพราะอาศัยวจีวิญญัติ เป็นของ ไม่ควรจะบริโภค มหาฎีกาไขความต่อไปว่า ความจริง เมื่อท่านเล่าความที่เคยเป็นมาให้พระมหาโมคคัลลานะ ทราบนั้นจะได้เกิดจิตคิดมุ่งให้เป็นนิมิตโอภาสอันใดก…
บทสนทนาระหว่างพระสารีบุตรและพระมหาโมคคัลลานะ เรื่องข้าวปายาสทำให้พระมหาโมคคัลลานะต้องตัดสินใจไม่บริโภค เนื่องจากความเชื่อว่าอาหารบางอย่างไม่เหมาะที่จะบริโภค แม้ว่าจะหิวจัด โดยเฉพาะในกรณีที่เกิดจากวจีว
บาลีไวยากรณ์: นามและอัพยยศัพท์
105
บาลีไวยากรณ์: นามและอัพยยศัพท์
…นั้น ที่วางไว้เช่นนั้น ความประสงค์ก็ต้องการจะทำบทให้ เต็ม และทำเนื้อความให้กระทัดรัดและหนักแน่นเข้า ความจริง ศัพท์ นิบาตทั้งหมดนี้หาได้จำกัดลงในระหว่างทุกศัพท์ไปไม่ บางศัพท์ลงใน เบื้องต้นแห่งประโยคเช่น ยถา ตถ…
บทเรียนนี้เกี่ยวกับการอธิบายบาลีไวยากรณ์ที่เป็นพื้นฐานในการเข้าใจนามและอัพยยศัพท์ การจำแนกนามและคุณนาม รวมถึงการใช้ศัพท์นิบาตในประโยคต่างๆ การใช้คำในแบบที่ถูกต้องและเนื้อความที่กระชับ ทำให้สามารถใช้บา
วิถีธรรมรวมเปล่า ๓ (ตอนจบ)
15
วิถีธรรมรวมเปล่า ๓ (ตอนจบ)
…ง) ด้วย ล้ออยู่ ย่อมได้ชื่อว่า "เรือ" เท่านั้นเอง ฉันนั้นฉันและ" พระวชิรภิกษุกล่าวไว้อีกอตหนึ่งว่า "ความจริง ทุกข์นั้นเองเกิด ฯ ทุกข์นั้นเองตั้งอยู่และเสมไป นอกจากทุกข์ทำให้สิ่งอื่นเกิดไม่ นอกจากทุกขาใช้สิ่งอ…
…ของพระพุทธศาสนา โดยใช้ตัวอย่างจากพระสูตรต่างๆ ที่ชี้ให้เห็นว่าทั้งสองสิ่งเป็นเพียงสมมุติเท่านั้น และความจริงคือทุกข์ หากเราสามารถเข้าใจในจุดนี้ จะสามารถก้าวข้ามความหลงผิดและบรรลุความเข้าใจที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้นใน…
วิสุทธิธรรมนเปล กาด ค ตอน ๒ (ตอนจบ)
17
วิสุทธิธรรมนเปล กาด ค ตอน ๒ (ตอนจบ)
…มรุม (ครอบงำ) แล้ว พวกหนึ่งล้าล้างอยู่ พวกหนึ่งเลย ลงไป ฝ่ายพวกมีอุษัฎ (คือปัญญา) ทั้งหลายย่อมเห็น (ความจริง) คุรงภิกขุทั้งหลาย ก็เทวดาและมนุษย์พวกหนึ่งล้าล้างอยู่เป็น อย่างไร คุรงภิกขุทั้งหลาย เทวาและมนุษย์ …
…ามเชื่อว่า 'สัตว์มี' หรือ 'สัตว์เที่ยง' ที่อาจส่งผลต่อความทุกข์ของตนเอง นอกจากนี้ ยังกล่าวถึงการเห็นความจริงที่เบี่ยงเบนทำให้เกิดความไม่สบายใจภายใน พร้อมกับคำสอนของพระพุทธเจ้าที่ชี้ให้เห็นถึงแนวคิดและวิธีที่ถ…
ปฐมสมันตปาสาทิกา: พระธรรมและพระวินัย
13
ปฐมสมันตปาสาทิกา: พระธรรมและพระวินัย
…ิกา ภาค ๙ หน้า ที่ 8 พวกแล้วพึ่งยังพระสังธรรมให้อันครองได้ไม่นานเลย เรื่องนี้เป็น ฐานะที่ได้รับแน่" ความจริง พระวินัยยังต้องอยู่ตามปา พจยังมี พระศาสดาไม่ลงไปแล้วธรรมบั้นนั้น ข้อบังคับด้วยพระดำรัสที่พระผู้มี …
ในบทนี้กล่าวถึงความสำคัญของพระธรรมและพระวินัยที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติไว้ โดยยืนยันว่าธรรมและวินัยจะเป็นศาสดาของพระเธอตลอดไป พระศาสดาได้สอนให้รักษาความบริสุทธิ์ทางใจและส่งเสริมการพัฒนาในศาสนา เพ
ปฐมมัญฌปาสาทิกา - หน้า 17
22
ปฐมมัญฌปาสาทิกา - หน้า 17
…้งสองพ้นจากพื้น แต่ศีรษะไม่ถึงหมอน, ใน ระหว่างนี้ จิตก็พักผนจากอาสะวะทั้งหลายไม่ถือมั่นด้วยอุปาทาน, ความจริง ท่านพระอานนท์นี่ยังอยู่แล้วในทานอกด้วยการงาม เมื่อไม่ สามารถจะยังวิสัยเฉพาะให้ดีขึ้นได้ จึงถือว่า "…
ในหน้า 17 ของปฐมมัญฌปาสาทิกา กล่าวถึงการนั่งอยู่ของปู่เถรและบทบาทของพระอานนท์ในขณะนั้น มีการเตือนเรื่องการประชุมในวันรุ่งขึ้นที่ท่านอาจจะไม่ควรไปเนื่องจากเป็นเฉพาะบุคคล พระอานนท์แสดงความตั้งใจและความร
ปฏิมสมณปมาเทศกาล
38
ปฏิมสมณปมาเทศกาล
…ิทั น และยกปราสาท อาณาโลมาสาน์ ยทธรรมาสาน์ และว่าส่างวางกด กา ฎูจิวนวฑกและนาม รูปปิรามกกาก ตามลำดับ ความจริง บรรดาปฏิทั น อนุ ไซ- ปฏิทั นท่านให้ช่อว่า อาณาเทนาศ เพราะพระผู้มีพระภาคผู็อารา ทรงแสดงไว้โดยเป็นปฏ…
เนื้อหาเกี่ยวกับการแสดงและการประกาศในปฏิทั นต่างๆ ซึ่งได้แบ่งออกเป็นหลายประเภทตามคำสอนของพระผู้มีพระภาค ที่พรรณาไว้เกี่ยวกับปฏิทั นที่ถือเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต เช่น อาณาเทนาศ ซึ่งส่งเสริมให้ผู้ปฏิ