บาลีไวยากรณ์: นามและอัพยยศัพท์ : หน้า 105/118

๑. ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 103 ข้อควรจำในอุปสัค สำหรับนำหน้านามและกิริยาให้วิเศษขึ้น ๒. เมื่อนำหน้านามมีอาการคล้ายคุณศัพท์ เมื่อนำหน้ากิริยา มีอาการคล้ายกับกิริยาวิเสสน์ ๓. นามนั้นท่านหมายเอาเฉพาะนามนาม ๑ คุณนาม ๑ ส่วน สัพพนามนำหน้าไม่ได้เลย. ๒. นิบาต เมื่อเพ่งตามความของศัพท์ว่า นิบาต แปลว่า "ตกลง" คือ ตกลงหรือสำหรับวางไว้ในระหว่างกลางของศัพท์ทั้งหลาย ดังกล่าว มาแล้วนั้น ที่วางไว้เช่นนั้น ความประสงค์ก็ต้องการจะทำบทให้ เต็ม และทำเนื้อความให้กระทัดรัดและหนักแน่นเข้า ความจริง ศัพท์ นิบาตทั้งหมดนี้หาได้จำกัดลงในระหว่างทุกศัพท์ไปไม่ บางศัพท์ลงใน เบื้องต้นแห่งประโยคเช่น ยถา ตถา บางศัพท์ลงในที่สุดประโยคเช่น อิติ และบางศัพท์ เช่น ปิ อปิ ว อิว เหล่านี้เป็นต้น หาได้อยู่ โดดเดี่ยวตามลำพังไม่ ต้องลงข้างท้ายของศัพท์อื่นเสมอไป เช่น "อานนฺทตฺเถโรปิ แม้พระอานนท์" หรือ "จกฺกั่ว เพียงดังว่าล้อ." ศัพท์นิบาตตามที่กล่าวมานี้ เมื่อนำไปใช้แล้ว ย่อมบอกเนื้อ ความต่าง ๆ กัน เพื่อความไม่ฟั่นเฟือและสะดวกในการนำมาใช้ ท่าน จึงได้แบ่งไว้เป็นพวกๆ แต่โดยย่อ ซึ่งท่านได้ยกมาแสดงตามที่ปรากฏ ในแบบดังต่อไปนี้ :-