จตุตถฌาน : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 9 / 12

…วจึงทำได้ ฉะนั้น แต่ท่านผู้ถึงพร้อมด้วยบุพเหตุ (คือ บุพโยคะที่กล่าวแล้ว) แม้ประพฤติให้เชี่ยวชาญเพียงจตุตถฌานในกสิณ ทั้งหลาย ก็ทำได้

บทนี้กล่าวถึงการฝึกฝนจิตและการพัฒนาคุณธรรมที่ช่วยให้เกิดอิทธิวิธะ โดยเน้นว่าผู้มีบุพโยคะสามารถทำได้แม้ไม่ต้องฝึกตามลำดับ การควรฝึกฝนจิตตามอาการ ๑๔ และการทำให้จิตอ่อน ซึ่งจะนำไปสู่อิทธิวิธีที่แท้จริง เ

…ในการระงับปัจจนึกธรรม อันมา ( ในจตตุถฌาน ปาฐะ ) อย่างนี้ว่า " อุเปกขาสติปาริสุทธิ์ จตุตถ์...เข้าถึง จตุตถฌานอันมีความบริสุทธิ์แห่งสติที่เกิดแต่อุเบกขา " ดังนี้ อุเบกขา นี้ชื่อว่า ปริสุทฺธุเบกขา ในอุเบกขา ๑๐ น…

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงอุเบกขาซึ่งแบ่งออกเป็นหลายประเภท ได้แก่ ฉฟังคุเบกขา, พรหมวิหารุเบกขา, และโพชฌงคุเบกขา อุเบกขาเป็นเรื่องเกี่ยวกับการนำเสนอความเป็นอันเดียวกันและความแตกต่างในบริบทต่างๆ โดยยกตัวอย่าง

…สน สีมสมเภท กตฺวา ติ นิมิตต์ อาเสวิตพฺพ ภาเวตพฺพ์ พหุลีกาคพฺพ์ ฯ ตสฺเสวี กโรโต ปฐวีกสิณ วุฒิตนเยเนว จตุตถฌานํ อุปฺปชฺชติ ๆ ที่ ปเนติ ปฐวีกสิณาที่สุ อุปฺปนฺนตติยช ฌานสุสาปิ อุปฺปชฺชติ ฯ นุปฺปชฺชติ ฯ กสมา ฯ อาร…

เนื้อหาในหน้าที่ 122 ของหนังสือพูดถึงแนวทางการฝึกอุเบกขาในทางพุทธศาสนาและการปฏิบัติที่เกี่ยวข้อง โดยมุ่งเน้นการรักษาสติและการพัฒนาเมตตา ความกรุณาผ่านการฝึกภาวนา นอกจากนี้ยังมีการอภิปรายถึงความสำคัญของ

…นวิบากจิต ประกอบด้วย วิจาร ปีติ สุข และเอกัคคตร ๑ ตติยฌานวิบากจิต ประกอบด้วย ปีติ สุข และเอกัคคตา ๑ จตุตถฌานวิบากจิต ประกอบด้วยสุขและ เอกัคคตา ๑ ปัญจฌานวิบากจิต ประกอบด้วยอุเบกขาและเอกัคคตร ๑ ชื่อว่า รูปวจรวิ…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการศึกษาจิต 5 ประเภทในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งรวมถึงปฐมฌานกุศลจิต, ทุติยฌานกุศลจิต, ตติยฌานกุศลจิต, ปัญจฌานกุศลจิต และรูปาวจรกุศลจิตโดยแสดงให้เห็นถึงลักษณะต่างๆ เช่น วิตก, วิจาร, ปี

…ต ประกอบด้วยวิจาร ปีติ สุข และ เอกัคคตา ๑ ตติยฌานโสดาปัตติมรรคจิต ประกอบด้วยปีติ สุข และ เอกัคคตา ๑ จตุตถฌานโสดาปัตติมรรคจิต ประกอบด้วยสุข และ เอกัคคตา ๑ ปัญจมฌานโสดาปัตติมรรคจิต ประกอบด้วยอุเบกขา และ เอกัคคต…

บทความนี้กล่าวถึงการแบ่งประเภทของจิตตามอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยอธิบายถึงจิต 5 ประเภทที่เป็นส่วนประกอบของฌานต่างๆ ทั้งปฐมฌานและอนุตตรจิต รวมถึงการใช้งานจริงในด้านจิตวิญญาณ การศึกษาเหล่านี้สำคัญในทางธรรม

… สัมปฏิจฉันนจิต และสันติรณจิตฯ ปีติเกิดในจิตทั้งหลาย เว้นจิตที่ สหรคตด้วยโทมนัส อุเบกขากายวิญญาณ และจตุตถฌานจิตฯ ฉันทะ เกิดในจิตทั้งหลาย เว้นอเหตุกจิตและโมมูหจิต ฯ [สังหาคาถา] ก็จิตตุปบาทเหล่านั้น ที่เว้นจากป…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกาในหน้าที่ 72 เน้นการวิเคราะห์จิตและเจตสิกต่างๆ โดยมีการแบ่งประเภทจิตตามที่เห็นในตำรา ศึกษาเรื่องการเกิดของอารมณ์ภายในจิตที่สัมพันธ์กับวิจาร,

…ารเสีย ย่อมได้ในจิตที่ประกอบด้วยตติยฌาน (ธรรม ๓๒) เว้นวิตกวิจารและปีติเสีย ย่อมได้ในจิตที่ประกอบด้วยจตุตถฌาน ฯ อัปปมัญญาย่อมมีไม่ได้ในจิตที่ประกอบด้วยปัญจมฌาน ๒๕ ด้วย ฯ ใน

บทนี้กล่าวถึงการสงเคราะห์เข้าในจิตที่ประกอบด้วยฌานต่างๆ และธรรมที่เกี่ยวข้อง โดยอธิบายถึงการที่จิตสามารถเข้าสู่ฌานและความแตกต่างกันของธรรมในแต่ละระดับของจิต ได้แก่ ปฐมฌานถึงปัญจมฌาน รวมถึงอาการที่ปราก

…กิดในจิต ๕๑ เว้นจิต ๓๐ คือ จิต ๒ ที่ สหรคตด้วยโทมนัส จิต ๕๕ ที่สหรคตด้วยอุเบกขา กายวิญญาณทั้งคู่ และจตุตถฌานจิต ๑๑ ฯ ฉันทะ เกิดในจิต ๖๕ ยกเว้นจิต ๒๐ คือ อเหตุกจิต ๑๘ และโมหจิต ๒ ဆ คำว่า เต ปน ได้แก่ จิตตุปบาท…

ในเนื้อหานี้ได้พูดถึงความสัมพันธ์ระหว่างเจตสิกกับจิต โดยเฉพาะเจตสิกที่ไม่สามารถแยกจากจิตได้ เช่น กามาวจรจิต ๔๔ ที่ถูกเว้นโดยทวิปัญจวิญญาณ และวิตกที่เกิดขึ้นในหญิงเหล่านั้น รวมถึงการอธิบายประเด็นต่างๆ

…ธินี้ ข้าพเจ้าได้กล่าวไว้ว่า มีอภิญญา เป็นอานิสงส์ ด้วยอำนาจแห่งโลกิยอภิญญาทั้งหลายใด พระโยคีผู้ได้ จตุตถฌานในกสิณทั้งหลายมีปฐวีกสิณเป็นต้นแล้ว ควรทำโยคะ (ต่อไป) เพื่อยังอภิญญาทั้งหลายนั้นให้ถึงพร้อม ด้วยว่า …

…ทนี้กล่าวถึงการเจริญสมาธิซึ่งเสริมสร้างอภิญญาและอานิสงส์จากการทำโยคะ เพื่อให้ผู้ปฏิบัติสามารถเข้าถึงจตุตถฌานและอบรมปัญญาได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยการทำสมาธิที่มีอานิสงส์จะช่วยให้การพัฒนาปัญญาเกิดขึ้นได้ง่ายขึ้…

…อวิตักกะอวิจาระ เพราะความระงับไปแห่งวิตกวิจารทั้งหลาย มิใช่เพราะความไม่มี (วิตกวิจาร ) ดุจตติยฌานและจตุตถฌานและดุจวิญญาณมีจักษุ วิญญาณเป็นต้น ดังนี้ด้วย หาเป็นคำแสดงแต่เพียงความไม่มีแห่ง วิตกวิจารเท่านั้นไม่ส…

บทความนี้อธิบายความหมายของคำว่า 'วิตกกวิจาราณ์ รูปสมา' ที่แสดงถึงเหตุผลที่ทำให้ทุติยฌานมีความสัมพันธ์กับการระงับวิตกวิจาร การเข้าใจถึงการมีอยู่และการไม่มีของวิตกวิจารในทุติยฌานนั้นมีความละเอียดอ่อน ซึ

…ม ตเทว นิมิตต์ อาเสวนฺโต ภาเวนฺโต พหุลีกโรนฺโต อนุปุพเพน จตุกกนเย ทุติยตติยฌานาน ปญฺจกันเย ทุติยตติยจตุตถฌานาน จ ปาปุณาติ ฯ โส หิ ปฐมฌานาทีน อญฺญตรวเสน เมตตาสหคเตน เจตสา เอก ทิส ผริตวา วิหรติ ตถา ทุติย์ ตถา ต…

เนื้อหาในหน้านี้เกี่ยวกับวิสุทธิมคฺคสฺส ซึ่งกล่าวถึงการปฏิบัติและการแสดงอาการของเมตตาในพระพุทธศาสนา โดยมีการอ้างอิงถึงการบริหารจัดการการปฏิบัติของภิกขุในระดับต่างๆ พร้อมทั้งแสดงถึงความสำคัญของเมตตาต่อ

…ลาง ย่อมเกิดในพวกพรหม อัปปมาสุภา ครั้นเจริญได้อย่างประณีตแล้ว ย่อมเกิดในพวกพรหม อาภัสสราฯ ครั้นเจริญจตุตถฌานได้อย่างเล็กน้อยแล้ว ย่อมเกิดในพวกพรหม พรหมปริตตสุภา ครั้นเจริญได้อย่างปานกลางแล้ว ย่อมเกิดในพวก อัป…

เนื้อหาที่กล่าวถึงพระโยคาวจรที่เจริญฌานในชั้นต่างๆ ของพรหม โดยเริ่มจากปฐมฌานจนถึงปัญจมฌาน ซึ่งแต่ละระดับจะนำไปสู่วิสัยโคตรที่แตกต่างกัน เช่น การเกิดในพวกพรหมชั้นต่างๆ เช่น ปาริสัชชา ปุโรหิตา และมหาพรห

… ๆ โลกพินาศด้วยไฟกระทั่งถึงชั้นปฐมฌาน ด้วยน้ำ กระทั่งถึงชั้นทุติยฌาน และตติยฌาน ด้วยลมกระทั่งถึงชั้นจตุตถฌาน แลฯ สมจริงดังคำที่ท่านอาจารย์กล่าวไว้ว่า ๘ ทุก ๆ "คราวที่โลกพินาศด้วยไฟ ๓ คราวๆ คราวที่ 6 จึงพินาศด…

ในบทนี้กล่าวถึงการพินาศของโลกซึ่งเกิดจากไฟ น้ำ และลม โดยอธิบายถึงอำนาจของฌานที่ส่งผลต่อการพินาศในแต่ละชั้นของพรหมโลก คำอธิบายสรุปถึงการเปลี่ยนแปลงของโลกในแต่ละกลุ่มเวลา โดยแบ่งแยกตามพฤติกรรมและอำนาจที

…ได้ เพราะสังกัปปะไม่เกิดในจิตที่ประกอบด้วยฌานมีทุติยฌานเป็นต้น และเพราะปีติไม่เกิดในจิตที่ประกอบด้วยจตุตถฌาน และปัญจมฌาน ฯ แม้ในโลกิยจิต โพธิปักขิยธรรมบางเหล่าก็มีได้ในโลกิยจิตบางดวง เป็นอย่าง ๆ ไป ไม่มีในโลก…

บทความนี้มีการวิเคราะห์ธรรม 33 อันสูงสุดที่เกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยแสดงถึงรายละเอียดของกิจ 2 อย่าง คือ สัมธินทรีย์และสัทธาพละ การผสมผสานระหว่างโลกุตตรจิตและโลกิยจิต แล

… ตามกำลังลำดับแห่งการเจริญวิสุทธิ์ ฯ อารุปปสมาธิถึงอัปปนาได้ ตามอำนาจภาวนาก้าวล่วงอารมณ์ ฯ จริงอยู่ จตุตถฌานสมาธิที่ถึง อัปปนานั่นเทียง มีแต่จะก้าวล่วงเพียงอารมณ์เท่านั้น ฯ ปัญจฌานมี อยู่แก่กรรมฐานมีปฐวีกสิณเ…

บทความนี้เสนอแนวทางการเจริญกรรมฐานโดยมีกสิณเป็นต้น และวิเคราะห์ความสำคัญของการมีสมาธิและอัปปนาในการละกิเลส บรรยายถึงกรรมฐานที่มีลักษณะเฉพาะ เช่น อสุภกรรมฐาน และถึงวิธีการฝึกอบรมจิตเพื่อให้ถึงอัปปนาในร

…ไป บรรลุตติยฌานที่พระอริยะทั้งหลายสรรเสริญว่า ผู้ได้ฌานนี้ เป็นผู้มีอุเบกขา มีสติ อยู่ เป็นสุข บรรลุจตุตถฌาน ไม่มีทุกข์ ไม่มีสุข เพราะละสุข ละทุกข์ และดับโสมนัสโทมนัสก่อน ๆ ได้ มีอุเบกขาเป็นเหตุให้สติบริสุทธิ…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับการบรรลุฌานและความสุขในพระพุทธศาสนา โดยเน้นการปฏิบัติสมาธิซึ่งเป็นสิ่งสำคัญในการสร้างสุขทางใจ โดยรวมถึงการบรรลุฌาน 4 ขั้นที่ส่งผลต่อความสงบสุขของภิกษุ รวมถึงการเชื่อมโยงระหว่าง

…ห่งรูปทั้งหลายโดยแท้" ดังนี้ก็ดี ทางความเจ็บป่วยตั้ง ๑,๐๐๐ อย่าง มีโรคตาโรคหูเป็นต้นก็ดี แล้ว จึงยังจตุตถฌานให้เกิดขึ้นในกสิณ ๕ มีปฐวีกสิณเป็นต้น อย่าง ในอย่างหนึ่ง เว้นปริจฉินนากาสกสิณ เพื่อก้าวล่วงเสียซึ่งก…

…นี้ไม่มีในอรูปภพ โดยการปฏิบัติเพื่อความหน่ายและการก้าวล่วงไปจากรูปและอารมณ์ที่เกิดจากรูปเพื่อให้เกิดจตุตถฌานในกสิณทั้ง 5 ผ่านการปฏิบัติอย่างมุ่งมั่น ข้อความนี้สื่อถึงการหลีกหนีจากความเจ็บป่วยและการกลัวต่าง ๆ.

…าะอุเบกขานั้นต้องบรรลุพรหมวิหาร ๔ ๓ ข้างต้นก่อนจึงจะทำให้เกิดขึ้นได้ และอารูป เล่าก็ต้องบรรลุรูปาวจรจตุตถฌาน ในกสิณก่อน จึงจะทำให้เกิดขึ้นได้

ในบทนี้กล่าวถึงกรรมฐานต่าง ๆ และนิมิตในการดูและฟัง ข้อความบางช่วงชี้ให้เห็นถึงวิธีการปฏิบัติตามกรรมฐานและความสำคัญของการเข้าใจนิมิตเพื่อการทำสมาธิ โดยเฉพาะการวิเคราะห์นิมิตต่าง ๆ ที่ช่วยให้บรรลุผลในทา

…า เอวํ อตฺตนาว อตฺตา ปฏิโจเทตพฺโพ นน ตว์ ปณฺฑิต เนว มาตุกุจนิคโต น อุทเก นิมคโค น อสัญญีภูโต นมโต น จตุตถฌานสมาปนฺโน น รูปารูปภวสมงคี น นิโรธสมาบันโน อตฺถิเยว เต อาสาส ปสฺสาสา มนฺทปญฺญตาย ปน ปริคคเหตุ น สกฺโก…

ในเอกสารนี้ได้กล่าวถึงการเจริญภาวนาโดยใช้วิสุทธิมคฺคซึ่งเน้นการทำความเข้าใจในหลักการของรูปและอรูป โดยกล่าวถึงการปฏิบัติที่ต้องการให้เกิดสติและการอยู่ในปัจจุบัน ซึ่งมีความสำคัญต่อการศึกษาและการเจริญเติ

…ค) - หน้าที่ 57 อนุสฺสติกมฺมฏฺฐานนิทฺเทโส ปน อรญฺเญ สุกร โยคาวจรน อิท กมฺมฏฺฐานํ ปริคคเหตุวา อานาปานจตุตถฌาน" นิพฺพตฺเตตวา ตเทว ปาทก์ กตฺวา สงฺขาเร สมมสิตวา อคฺคผล อรหัตต์ สมปาปุณิต ตสฺมาสฺส อนุรูปเสนาสน์ ทสฺ…

เอกสารนี้เสนอโครงสร้างของปกรณ์วิเสสในบริบทของการปฏิบัติธรรมโดยเฉพาะในสถานที่วิเวก ซึ่งเชื่อมโยงกับผลที่ได้จากการปฏิบัติและความเป็นไปได้ในการเข้าถึงอารมณ์อรหันต์ในมุมมองของพระพุทธศาสนา โดยให้ความสำคัญก