บุรุษ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 4 / 25

…นาม สำหรับหมายให้รู้ว่า นามนาม นั้น ดีหรือชั่วเป็นต้น เป็นคุณนาม เหมือนคำว่า ปญฺญวา มี ปัญญา ปุริโส บุรุษ ถือเอาความตามภาษาของเราว่า บุรุษมีปัญญา ปุริโส เป็นนามนาม ปญฺญวา เป็นคุณนาม, คุณนามนี้แบ่งเป็น ๓ ชั…

บทนี้กล่าวถึงการจำแนกนามในภาษาบาลีเป็นสามกลุ่ม ได้แก่ นามนาม คุณนาม และสัพพนาม โดยนามนามแบ่งออกเป็นสาธารณนามและอาสาธารณนาม นอกจากนี้ยังมีการแสดงลักษณะของนามที่บอกถึงคุณค่าและลักษณะของนามนั้นๆ เช่น นาม

…ลิงค์ก่อน แล้วจึงจะแจกอิตถีลิงค์และนปัสกลิงค์ เป็นลำดับไป. [๔๗] อ การันต์ ในปุ๊ลิงค์แจกอย่าง ปุริส (บุรุษ) ดังนี้ :- เอกวจน พหุวจน์ ป. ปุริโส ปุริสา ทุ ปุริส์ ปุริเส ต. ปุริเสน ปุริเสหิ ปุริเส จ. ปุริสสฺส …

เนื้อหาในบทนี้จะกล่าวถึงการแจกอิตถีลิงค์และนปัสกลิงค์ในบาลีไวยากรณ์ พร้อมการแจกศัพท์ที่เป็น อ การันต์ เช่นเดียวกับ ปุริส ทำให้ผู้เรียนเข้าใจการใช้งานในบริบทต่างๆได้ดียิ่งขึ้น โดยแสดงตัวอย่างศัพท์ในแต่

…ั้น เป็นศัพท์สำหรับใช้แทนชื่อคนและ สิ่งของที่ออกชื่อมาแล้วข้างต้น เพื่อจะไม่ให้เป็นการซ้ำซาก นับตาม บุรุษที่ท่านจัดไว้ใน อาขยาต เป็น ๓ คือ ต ศัพท์ ๑ ตุมห ศัพท์ ๑ อมห ศัพท์ ๑. ต ศัพท์ที่ต้นนั้นเป็น ปฐมปุริส…

…ิสสัพพนาม ซึ่งหมายถึงศัพท์ที่ไว้แทนชื่อของบุคคลหรือสิ่งของที่ได้กล่าวถึงไปก่อนหน้านี้ แบ่งออกเป็น 3 บุรุษ ได้แก่ ต ศัพท์ (ประถมบุรุษ), ตุมห ศัพท์ (มัธยมบุรุษ), และ อมห ศัพท์ (อุตตมบุรุษ) โดยในส่วนของปุริสส…

…ายของเรา แห้งเหือดไปเถิด จงเหลืออยู่แต่หนัง เอ็น กระดูก ก็ ตามที ผลนั้นใด จะพึงถึงได้ด้วยเรียวแรงของบุรุษ ด้วยความเพียรของบุรุษ ด้วยความเพียรของ บุรุษ ด้วยความบากบั่นของบุรุษ ยังไม่ถึงผลนั้นแล้ว และจะหยุดเ…

บทความนี้สำรวจแนวคิดของความเพียรและการพึ่งพาตนเองในพุทธศาสนา โดยอ้างถึงพระพุทธภาษิตและตัวอย่างจากประวัติศาสตร์ เช่น พระเจ้าวัฏฏคามณีที่ไม่ย่อท้อในการต่อสู้อันยาวนานเพื่อฟื้นฟูพระนคร ความหมายของการพึ่ง

…ทรงพระปัญญาในการบำรุง ธัญญาหารให้บริบูร์ในพระราชอาณาเขต ๑ ปุริสเมธ์ ทรงพระปรีชาญาณในการสงเคราะห์ราช บุรุษ ๑ สมมาปาส์ ทรงรู้จักผูกคล้องน้ำใจคนให้นิยมยินดี วาจาเปยย์ ตรัสพระวาจา อ่อนหวาน ควรดื่มไว้ในใจ ทำควา…

เนื้อหาเกี่ยวกับการให้ทานและการรักษาศีลที่มีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตในสังคม ผู้มีศีลจะได้รับสิ่งดีๆ และมีผลต่อชีวิตทั้งตนเองและผู้อื่น การทำดีช่วยสร้างความเจริญในชุมชนและประเทศ การละทิ้งความอยากเสพส

…ท." ๆ วิเสสนบุพพบท มีบท วิเสสนะ อยู่ต้น, บทประธานอยู่ข้าง หลัง อย่างนี้ " มหนฺโต ปุริโส = มหาปุริโส บุรุษใหญ่, ขตฺติยา กัญญา = ขตฺติยกัญญา นางกษัตริย์, นีล อุปปล - นีลุปุป ดอก อุบลเขียว, " ในสมาสนี้ เอามหั…

บทนี้สำรวจแนวคิดเกี่ยวกับกัมมธารยสมาสในภาษาบาลี โดยชี้แจงการสร้างคำที่มีนามศัพท์สองบท ซึ่งสามารถประธานและวิเสสนะ มีกระบวนการย่อคำและการเปลี่ยนแปลงเพื่อสร้างความหมายที่หลากหลาย เช่น การใช้คำว่า 'มห' เพ

…นเข้า จะได้ไม่ต้องแปลวิเคราะห์ ให้ยืดยาว แบบวิเคราะห์ที่ท่าน ใช้ในคัมภีร์ศัพทศาสตร์ทั้งหลาย ดังนี้: บุรุษ วิเสสนบุพพบท. มหนฺโต จ โส ปุริโส จา ติ มหาปุริโส ด ๒๓ ๔ ๕ ๖ ය นั้น ด้วย เป็นผู้ใหญ่ ด้วย เหตุนั้น ช…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์และการฝึกฝนในศาสตร์บาลี โดยเฉพาะการวางโครงสร้าง อวธารณบุพพบท และการสร้างสมาส พร้อมทั้งอภิปรายถึงลักษณะของประธานในประโยคต่างๆ เพื่อป้องกันการผิดพลาดในการสร้างเนื้อความ ร่วมกั

…สมณะใด ชนะแล้ว สมณะ นั้น ชื่อว่ามีอินทรีย์อันชนะแล้ว ๖ ๔ ๕ က กติ ปุญญ์ เยน โส กตปุญโญ ปุริโส บุญ อันบุรุษใด ๔ ๕ ๖ ๒ ๓ ๒ ทำแล้ว บุรุษ นั้น ชื่อว่ามีบุญอันทำแล้ว ด ๖ ๔ ๕ อาหิโต อคฺคิ เยน โส อาทิตคุคิ พราหมโณ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงหลักการของบาลีไวยกรณ์ที่รวมถึงการใช้วจีวิภาค สมาส และตัทธิตในรูปแบบต่างๆ พร้อมกับตัวอย่างการใช้อย่างชัดเจน เพื่อความเข้าใจในการประยุกต์ใช้ในบริบทต่างๆ เช่น การบูชาพราหมณ์และการถือปฏิ

…๖ ๔ & สนฺติ จิตติ ยสฺส โส สนฺตจิตโต ภิกขุ จิต ของภิกษุใด 0 ๒ ระงับแล้ว ภิกษุ นัน ด ๔ ฉินนา หตุถา ของบุรุษใด ขาดแล้ว ာ 0 ๔ & ๖ ๒ က ชื่อว่ามีจิตระงับแล้ว. ๕ ยสฺส โส ฉินเหตุโก ปุริโส มือ ท. ๕ ๖ ต ๔ บุรุษ นั้น…

เนื้อหานี้นำเสนอการวิเคราะห์บทสมาสและการวิเสสนะในบาลี ยกตัวอย่างจากพระไตรปิฎก เพื่อช่วยให้เข้าใจลักษณะและโครงสร้างของวจีวิภาค ผ่านการใช้งานเช่น 'ขีณา อาสวา' หรือ 'สุวณฺณสฺส วณโณ'. โดยนำเสนอหลักการและว

…ทหาร นั้น ชื่อว่ามีดาบในมือ အ ๖ ๔ ๕ ฉัตต์ ปาณิมหิ ยสฺส โส จตฺตปาณี ปุริโส ร่ม [มี] ในมือ ๒ ๔ & ๖ ของบุรุษใด บุรุษ นั้น ชื่อว่ามีร่มในมือ ๒ ๓ ๖ ๔ ๕ มณี คุณเจ ยสฺส โส มณิกณโจ นาคราชา แก้ว [มี] ที่คอ 0 ๒ ๔ & …

บทนี้นำเสนอการวิเคราะห์เรื่องบาลีไวยกรณ์ โดยเฉพาะในส่วนของวจีวิภาค สมาส และตัทธิต ผ่านตัวอย่างต่าง ๆ เช่น การเปรียบเทียบคำที่มีความหมายแตกต่างกันในรูปเอกวจนะและพหุวจนะ การใช้คำว่า 'มี' ในบริบทต่าง ๆ เ

…งเยนทงเกลียง ทั้งเย็นทั้งเกลี้ย สีตสมฏฺฐา ภูมิ แผ่นดิน " สีตสมฏฺฐิ ฐานํ ที่ ตัปปุริสะ คามคโต ปุริโส บุรุษ ไปแล้วสู่บ้าน คามคตา อิตถี หญิง คามค กุล ตระกูล พหุพพิหิ รุฬหลโต รุกฺโข ต้นไม้ มีเครือวัลย์ขึ้นแล้ว…

เนื้อหาเกี่ยวกับการศึกษาและการใช้ภาษาบาลีที่รวมถึงวิธีการสร้างประโยคและการระบุคำศัพท์ที่สำคัญจากบริบทต่างๆ เช่น การอธิบายสถานที่และประเภทบุคคลในบาลี ประกอบด้วยความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับสมาสและตัทธิต ที่ส

…ความกำหนด, และความรำพึง, เป็นต้น. ๑) บอกความยอมตาม แปลว่า 'ควร อุ. ภเชถ ปุริสุตฺตเม. [ชน] ควรคบ ซึ่งบุรุษสูงสุด ท. ๒ ๒) บอกความกำหนด แปลว่า 'พึง ๒ อุ. ปุญฺญญ-เจ ปุริโส กยิรา, ถ้าว่า บุรุษ พึงทำ ซึ่งบุญไซร้…

ในภาคที่ ๒ ของบาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค นำเสนอการบอกความบังคับ แสดงถึงการใช้คำคำสั่งตามแบบภาษาบาลี โดยเฉพาะอย่างยิ่ง มีการอธิบายถึงการใช้คำที่แสดงความหวังและความอ้อนวอน เช่น 'จง' และ 'เถิด' ขอยกตัวอย่างกา

… บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 160 ธาตุ (๑๑๔) วิภัตติที่บอก กาล บท วจนะ บุรุษ เหล่านี้ สำหรับ ประกอบกับธาตุ คือกิริยาศัพท์ที่เป็นมูลราก, ธาตุนั้นท่านรวบรวม จัดได้เป็น 4 หมวด ตาม…

ในเนื้อหานี้ได้กล่าวถึงวิภัตติที่บอกกาลบทวาจนะและบุรุษซึ่งประกอบด้วยธาตุที่เป็นมูลราก ธาตุแบ่งออกเป็น 4 หมวดตามประเภท โดยยกตัวอย่างธาตุต่างๆ เช่น ภู, ทุ, …

…ี่สำแดง มานี้ แต่พอเป็นตัวอย่างเล็กน้อย ธาตุ วาจก (๑๑๕) กิริยาศัพท์ที่ประกอบด้วยวิภัตติ กาล บท วจนะ บุรุษ ดังนี้ จัดเป็นวาจก คือ กล่าวบทที่เป็นประธานของกิริยา ๕ อย่าง คือ กัตตุวาจก ๑ กัมมวาจก ๑ ภาววาจก ๑ เ…

เนื้อหาเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ส่งเสริมความเข้าใจในวจีวิภาค โดยเฉพาะธาตุที่แบ่งออกเป็นสองประเภทคือ สกัมมธาตุ ซึ่งมีกรรมและ อกัมมธาตุ ที่ไม่มีกรรม เช่น ธาตุที่หมายดอกจันทน์จัดเป็น อกัมมธาตุ ขณะที่ อิกขุ ถ

…, ปจ ธาตุ เป็นไปในความหุง, ย ปัจจัย, และ อิ อาคม, เต วัตตมานาวิภัตติ บอกปัจจุบันกาล, อัตตโนบท, ประถมบุรุษ, เอกวจนะ, เป็นกัมมวาจก กล่าวสิ่งที่บุคคล พึงทำ คือ บอกว่าเป็นกิริยาของ โอทโน ที่เป็นของอันบุคคลพึงห…

เนื้อหานี้นำเสนอการศึกษาในด้านบาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค โดยโฟกัสที่อาขยาตและกิตก์ โดยเน้นการอธิบายการใช้คำว่า 'โอทโน ปจิยเต' ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการทำงานของพ่อครัวที่มีส่วนในการหุงข้าว โดยใช้กฎของไวยากรณ์บา

…ไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 168 กิริยาศัพท์ที่เป็นภาววาจกนี้ ต้องเป็นประถมบุรุษ เอกวจนะ อย่างเดียว, ส่วนตัวกัตตา จะเป็นพหุวจนะและบุรุษอื่นก็ได้ ไม่ห้าม [เหตุกัตตุวาจก] กิริยาศัพท์…

เนื้อหาที่เกี่ยวกับกิริยาศัพท์ในบริบทของบาลีไวยากรณ์ โดยเฉพาะการใช้ภาววาจกและกฎเกณฑ์ต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการกำหนดความหมายของคำและการสร้างประโยค เช่น การใช้ประธานและกรรม รวมถึงตัวกัตตา ด้วยการยกตัวอย

…ิริยาอาขยาต ปจ ธาตุ เป็นไปในความหุง, ณาเป และ ย ปัจจัย, อิ อาคม, เต วัตตมานาวิภัตติ บอก กาล บท วจนะ บุรุษ ดังก่อน, เป็นเหตุกัมมวาจก กล่าวกรรมผู้เหตุ คือบอกว่า เป็นกิริยาของ โอทโน ซึ่งเป็นของที่เขาใช้ให้บุค…

ในบทนี้มีการอธิบายเกี่ยวกับกิริยาศัพท์ที่ใช้ในการทำงาน และความสัมพันธ์ระหว่างผู้ทำและสิ่งที่ทำ โดยยกตัวอย่างจากบาลี เพื่อแสดงถึงหลักการในวจีวิภาค เช่น การใช้คำว่า 'ปาจาปิยเต' ที่เกี่ยวข้องกับการหุงข้า

…๓. ภิกษุ ท. ๓๐ อยู่แล้ว สิ้นฤดูฝน ในเมืองสาเกต ไม่ผาสุก ๒๕๔. สมณะ ค่อย ๆ ไปอยู่ โดยปกติ จึงงาม ๓๕๕. บุรุษ ผู้มีปัญญา ย่อมรู้ ซึ่งธรรม อันพระผู้มีพระภาค แสดง แล้ว ได้ เร็ว. ๓๕๖. นอน หลับ ตลอดวัน ทั้งสิ้น ปร…

…มะในชีวิตประจำวัน เช่น การพูดความจริงและการปฏิบัติตนอย่างมีสติต่อคำสอนของพระพุทธเจ้า เนื้อหาเสนอว่า บุรุษผู้มีปัญญาควรรู้ซึ่งธรรมอันพระผู้มีพระภาคแสดง ควรมีการสะท้อนถึงการเงินและความสัมพันธ์กับสังคม รวมไปถ…

…ย ซึ่งวินัยด้วย ในสำนัก แห่ง พระเถระ ทุกวัน ๆ ๒๔. คำของผู้น้อยพูดกับผู้ใหญ่ แม้คนเดียว ต้องใช้มัธยม บุรุษ พหุวจนะ ประโยคเหล่านี้ ผู้เรียนจงแปลเป็นไทย ๔๔๑. เอกทิวส์ วิธโร ภิกขุ เถร อุปสงฺกมิตวา "กสฺส ปุตฺโต…

เนื้อหาในบทเรียนนี้เกี่ยวกับการประชุมของบรรพชิตในโรงธรรมและการปฏิบัติตามกฎต่าง ๆ เช่น การทำอุโบสถและปวารณาเมื่อถึงวันดังกล่าว โดยภิกษุได้รับการสั่งสอนและแนะนำจากพระเถระ และการเรียนรู้ตามวินัยในสำนักพร

… ประทาน แล้ว ถึงแล้ว ซึ่งพระอรหัต คำ ต่อไปนี้ อันเรา เล่า แล้ว แก่ท่าน ในหนหลัง ๓๓. คำพูดที่ใช้มัธยมบุรุษ ในความเคารพ จะใช้ประถม- บุรุษ เอกวจนะก็ได้ ดังนี้: สาธุ เม ภนฺเต ภควา สงฺขิตเตน ธมฺม เทเสตุ, ข้าแต่…

บทนี้เล่าถึงประสบการณ์ของผู้หนึ่งที่เห็นความพินาศของสัตว์ในนาและเกิดความเบื่อหน่ายในสมบัติ ก่อนจะเลือกบวชและเรียนรู้ธรรมจากพระผู้มีพระภาคที่โคนต้นไม้ พร้อมทั้งได้รับโอวาทและการอนุญาตในการอุปสมบท โดยเน