บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ - สัพพนาม : หน้า 49/78

ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์ - หน้าที่ 77 สัพพนาม ๘๑ สัพพนามนั้น แบ่งเป็น ๒ คือ ปุริสสัพพนาม ๑ วิเสสน สัพพนาม ๑. ปุริสัพพนามนั้น เป็นศัพท์สำหรับใช้แทนชื่อคนและ สิ่งของที่ออกชื่อมาแล้วข้างต้น เพื่อจะไม่ให้เป็นการซ้ำซาก นับตาม บุรุษที่ท่านจัดไว้ใน อาขยาต เป็น ๓ คือ ต ศัพท์ ๑ ตุมห ศัพท์ ๑ อมห ศัพท์ ๑. ต ศัพท์ที่ต้นนั้นเป็น ปฐมปุริส หรือ ประถมบุรุษ ชายที่ ๑ สำหรับออกชื่อคนและสิ่งของ ที่ผู้พูดออกชื่อถึง เช่น คำในภาษาของเราว่า "เขา" เป็นไตรลิงค์ ที่ว่านี้ ประสงค์เอา ต ศัพท์ ที่ท่านใช้แต่ลำพังอย่างเดียว เป็นประถมบุรุษ, ต ศัพท์ที่ท่าน ประกอบด้วยนามนามที่เป็นประถมบุรุษก็ดี ด้วย ตุมห และ อมห ศัพท์ก็ดี เป็นวิเสสนสัพพนาม, ตุมห ศัพท์ที่ ๒ นั้น เป็น มชฺฌิม ปุริส หรือ มัธยมบุรุษ ชายมีในท่ามกลาง สำหรับออกชื่อคนที่ ผู้พูด ๆ กับคนใด สำหรับออกชื่อคนนั้น เช่นคำในภาษาของ เราว่า "เจ้า, ท่าน, สู, เอง, มึง" ตามคำสูงและต่ำ, แต่ใน ภาษาบาลีไม่มีคำสูงคำต่ำอย่างนี้ ใช้ ตุมห ศัพท์อย่างเดียว ต่าง กันแต่มาตราว่าวิภัตติและวจะเท่านั้น ศัพท์ที่ ๓ นั้น เป็น อุตตมปุริส หรือ อุตตมบุรุษ ชายสูงสุด สำหรับใช้ออกชื่อผู้พูด เช่นคำในภาษาของเราว่า "ฉัน, ข้า, กู" ตามคำที่สูงและต่ำ แต่ ในภาษาบาลีไม่มีคำสูงคำต่ำอย่างนี้ ใช้ อมห ศัพท์อย่างเดียว ต่าง กันแต่สักว่าวิภัตติและวจนะเหมือน ศัพท์เท่านั้น. ดุมห ๆ อมห ตุมห และ