ความสำคัญของศีลและการบริจาค : หน้า 249/390

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย (เจริญญาณวรเถร) ๒๕๔ สมาทเปติ โส นิพฺพตฺตนิพฺพตฺตฏฐาเน โภคสมุปทญฺจ ลภติ ปริวารสมปทญฺจ ความว่า ทายกผู้หนึ่ง ย่อมให้ทานด้วยตนเองด้วย ย่อมชักชวนผู้อื่นด้วย ทายกผู้นั้นจะได้ โภคสัมปทาทั้ง บริวารสมบัติ ในที่แห่งตนเกิดแล้วแลเกิดแล้ว ดังนี้ มหาชนได้พึ่งพระบารมี แลเจริญด้วยกุศล สุจริต สมด้วยพระพุทธภาษิตว่า ยถา หิ ปพฺพโต เสโล เป็นต้น ความว่า ภูเขาศิลามีอยู่ในป่าใหญ่ หมู่ไม้ได้อาศัยภูเขา นั้นเจริญงอกงามใหญ่โตอยู่ใน อรัญฉันใด. ตเถว สีลมฺปนฺนํ อรญฺญสม พรหาวเน สุทธ์ กุลปุตต์ อิธ บุตรภรรยาพวกพ้องญาติสหายมิตร แลคนผู้ฟังเลี้ยงชีวิต ย่อมอาศัยกุลบุตรผู้มีศรัทธา ถึงพร้อม ด้วยศีล แลเจริญด้วยคุณสมบัติ แลวิบากสมบัติในโลกนี้ ก็ฉันนั้น ตุ้ยสฺส สีลวโต สีล จาก สุจริตานิ น ។ ชนเหล่านั้นที่เป็นผู้มีปัญญา ไม่เห็นศีลบริจาคแลสุจริตของกุลบุตร ผู้มีศีลนั้นเป็นตัวอย่างก็ ย่อมจะนิยมกระทำตาม อิธ ธมุม จริตวาน ครั้นประพฤติธรรมสุจริต อันนำไปสู่ สวรรค์ สุคติในโลกนี้แล้ว ผู้ที่ยังใคร่กามคุณารมณ์ ย่อมจะเพลิดเพลินบันเทิง ในเทวโลก พระคุณข้อนี้ นับเป็นทุติยมงคลอันวิเศษส่วนปรหิตปฏิปทา กาลัญญุตา กับอรรถจริยา ๒ ประการ อันประชุมชนผู้มีปรีชาญาณบำเพ็ญให้เป็นธรรม สามัคคี ก็จะเกิดสิริสวัสดีความเจริญแก่ตน ๆ และประชาชนในประเทศ เป็นพลวเหตุอันแรงกล้า เกื้อกูลสนับสนุนรัฏฐาภิบาลโนบายข้อที่ ต่อไป. ๓ ซึ่งมีเนื้อความดังจะรับพระราชทานถวายวิสัชนา รัฏฐาภิบาลโนบายนั้น คือวิธีปกครองพระราชอาณาจักร จะรับพระราชทานชักมาถวาย วิสัชนาเพียงสังคหะหรือสงเคราะห์ คือการรู้จักยึดเหนี่ยวน้ำใจคน คุณข้อนี้เป็นกำลังสำคัญอัน ควบคุมความสามัคคีแลอุปถัมภ์ให้ดำรงมั่น เหตุดังนี้ พระโบราณาจารย์จึงได้แสดงไว้ โดยความ เป็นราชกรณียะของพระเจ้าแผ่นดิน ประการหนึ่ง ในสังคหวัตถุกถา แลจักรพรรดิวัตร ในสังคห วัตถุกถานั้น ท่านแสดงสสังคหวัตถุ ๔ ประการ คือ สสฺสเมธ์ ทรงพระปัญญาในการบำรุง ธัญญาหารให้บริบูร์ในพระราชอาณาเขต ๑ ปุริสเมธ์ ทรงพระปรีชาญาณในการสงเคราะห์ราช บุรุษ ๑ สมมาปาส์ ทรงรู้จักผูกคล้องน้ำใจคนให้นิยมยินดี วาจาเปยย์ ตรัสพระวาจา อ่อนหวาน ควรดื่มไว้ในใจ ทำความ ๑