มาน : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 46 / 115

…่ 272 นวสุ อุปฺปนฺเนสุ น วต เม อิโต ปุพเพ เอวรูโป โอภาโส อุปฺปนฺนปุพฺโพติอาทินา นเยน ตตฺถ อาลย์ กุรุมานา สุขุมตัณหา รูปนิกฤติ จาติ โอภาสาที่สุ ทสสุ วิปสฺสนูปกิเลเสสุ อุปปนเนสุ น วต เม เอวรูปา โอภาสาทโย อ…

เอกสารนี้เกี่ยวข้องกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียาและเนื้อหาวิทยาอภิธรรมที่มีความสำคัญในการศึกษาปฏิปนฺนา ลักษณะของอภิธรรมและวิธีการเข้าถึงความเข้าใจในเนื้อหาที่ซับซ้อน การวิเคราะห์จากประสบการณ์วิปัสสนาและการ

… ๑ ทำ กามราคะและพยาบาทให้เบาบาง ๑ ละกามราคะและพยาบาทเหล่านั้น นั่นแลได้เด็ดขาด ๑ ละรูปราคะ อรูปราคะ มานะ อุทธัจจะ และอวิชชา ได้เด็ดขาด ๑ เพราะความที่อินทรีย์มีความสามารถต่างกัน โดยความต่างแห่งอินทรีย์ที่…

บทนี้อธิบายถึงโลกุตตรจิตซึ่งเป็นจิตที่มีความประเสริฐที่สุด โดยได้เสนอมุมมองเกี่ยวกับการตัดกิเลสและการบรรลุถึงสัมมาสมาธิผ่านมรรค ๔ อธิบายถึงความแตกต่างของจิตและผลของการกระทำที่เกิดจากกุศลจิต อธิบายการเ

…จาร ๑ อธิโมกข์ ๑ วิริยะ ๑ ปีติ ๑ ฉันทะ ๑ ชื่อว่าปกิณณกะ ฯ เจตสิก ๑๓ เหล่านี้ บัณฑิตพึงทราบว่า อัญญาสมานา (มีเสมอแก่จิตเหล่าอื่น) ด้วยประการอย่างนี้ ฯ ๑ เจตสิก ๑๔ เหล่านี้ คือ โมหะ ๑ อหิริกะ อโนตตัปปะ ๑ อ…

…ทนา, และเจตนา รวมถึงการชนิดต่างๆ ของเจตสิกที่มีผลต่อการทำงานของจิต ปัจจุบันบทนี้ถูกแปลโดยพระอริยเมธีมานิต ถาวโร ป.ธ.๕ จากวัดสัมพันธ์วงศ์ พระนคร เพื่อให้ความเข้าใจในหลักธรรมที่ซับซ้อนได้

…มด ๑๒ ฯ โลภะ ได้ในอกุศลจิต ๘ ที่สรรคตด้วยโลภะ เท่านั้น ฯ ทิฏฐิ ได้ในอกุศลจิต ๔ ที่ประกอบด้วยทิฏฐิ ฯ มานะ ได้ ในอกุศลจิต ๔ ที่ปราศจากทิฏฐิ ฯ เจตสิก ๔ คือ โทสะ ๑ อิสสา ๑ มัจฉริยะ ๑ กุกกุจจะ ๑ ได้ในปฏิฆจิต …

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกาในหน้าที่ 72 เน้นการวิเคราะห์จิตและเจตสิกต่างๆ โดยมีการแบ่งประเภทจิตตามที่เห็นในตำรา ศึกษาเรื่องการเกิดของอารมณ์ภายในจิตที่สัมพันธ์กับวิจาร,

…ธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 78 ที่ ๓ อย่างนั้นเหมือนกันฯ ธรรม ๑๘ กับโลภะและมานะ ถึงการ สงเคราะห์เข้าในอสังขาริกจิตที่ 4 เหมือนกัน ฯ ก็ธรรม ๒๐ เหล่านั้น นั่นแล เว้นปีติ กับธรรม ๔ …

เนื้อหาในหน้านี้เน้นการวิเคราะห์ธรรม ๑๘ กับโลภะ มานะ และการสงเคราะห์ในอสังขาริกจิตที่ ๔ รวมถึงธรรม ๒๐ และสิ่งที่เกี่ยวข้องกับอกุศลจิตต่าง ๆ ที่มีการประ…

…ตสิกเข้าโดยลำดับ เพื่อจะเริ่มตั้ง อย่าง ในลำดับนั้น จึงยกเจตสิกธรรมขึ้นแสดงโดนราสี ๓ ด้วย อำนาจอัญญสมานราสี อกุศลราศี และโสภณราศี แล้วจึงแสดง สัมประโยคโดยอาการ ๒๖ และสังคหะ (ประมวล) โดยวิธี ๓๓ ประการ แห่…

เนื้อหาในหน้าที่ 81 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา พรรณนาถึงการจำแนกจิตตามประเภทต่าง ๆ รวมถึงการอธิบายลักษณะของเจตสิก โดยเริ่มตั้งแต่ลักษณะของเจตสิกที่มีความเกิดและความดับในที่เดียวก

…้ คือ ญาณรู้อารมณ์ได้ตามสภาพ ที่เป็นจริง ทิฏฐิละสภาพตามที่จริง ถือเอาโดยสภาพที่ไม่มีจริงๆ ที่ชื่อว่ามานะ เพราะอรรถว่า สำคัญโดยตรงอาการเป็นต้นว่า เราเป็นผู้ประเสริฐกว่าฯ มานะนั้น มีความพองขึ้นเป็นลักษณะ ฯ…

…ึงความแตกต่างระหว่างญาณและทิฏฐิ โดยญาณรู้อารมณ์ตามความเป็นจริง ในขณะที่ทิฏฐิละสภาพที่ไม่มีจริง การมีมานะนั้นแสดงถึงการสำคัญตัวเอง ในขณะที่โทสะก็มีลักษณะของการประทุษร้าย ส่วนอิสสิขาและมัจฉริยะมีความริษยาแ…

…พราะบุคคลผู้ยึดมั่นใน สักกายะเป็นต้น เกิดเข้าใน (เกิดความยึดถือ) ในสักกายะเป็นต้นนั้นว่า ของเราฯ แม้มานะก็เป็นไปเหมือนกันกับทิฏฐิ เพราะเป็นไปด้วยอำนาจ ความเข้าในว่าเป็นเรา เพราะฉะนั้น จึงไม่เป็นไปในจิตตุ…

…ังผลทำให้คนเชื่อมั่นในแนวคิดที่ผิด นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงวิธีการที่เข้าใจได้น้อยในโลภสหคตจิต และมานะ ซึ่งไม่สามารถดำรงอยู่ในจิตเดียวกับทิฏฐิอย่างไรก็ตาม การทำความเข้าใจในอภิธรรมเป็นกระบวนการที่ลึกซึ้…

…ะกอบความว่า อิสสา มัจฉริยะ กุกกุจจจะ วิรัติ และ อัปปมัญญามีกรุณาเป็นต้น บางครั้งเกิดขึ้นต่างกัน ส่วนมานะเกิดขึ้น ในบางเวลา คือในเวลาที่เป็นไปด้วยอำนาจความถือตัวว่า เราเป็นผู้ ประเสริฐกว่าเป็นต้น อนึ่ง ถี…

…งธรรม ๓ ประการที่มีสัมมาวาจาเป็นองค์ประกอบที่สำคัญในจิต ๑๖ ประการ สามารถแสดงธรรมที่ไม่แน่นอนได้.pushมานะซึ่งเกิดขึ้นพร้อมกับความถือตัว รวมถึงเชื่อมโยงกับอำนาจแห่งสสังขาริกจิตที่แตกต่างกันในกาลที่เหมาะสม …

…ลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 116 ชื่อว่าวัตถุ ในวัตถุสังคหะ มี 5 อย่าง คือ จักขุ ๑ โสตะ ๑ มานะ ๑ ชิวหา ๑ กาย ๑ หทัยวัตถุ ๑ ก็วัตถุเหล่านั้นแม้ทั้งหม ย่อมได้ในกามโลกฯ แต่วัตถุ ๓ มีฆานะเป็นต้น ไม…

เนื้อหาเกี่ยวกับการศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะเรื่องวัตถุ 5 อย่างในกามโลก รวมถึงการที่มโนวิญญาณธาตุและวิญญาณธาตุอาศัยวัตถุอย่างไร ทั้งนี้ในแต่ละภพแบ่งออกได้ชัดเจนคือ กามภพ

…่านี้มี ๓ คือ สุข ทุกข์ และมิใช่สุข ไม่ใช่ทุกข์ (อุเบกขา) ฯ ก็เวทนาเหล่านั้น แม้มี ๓ อย่างดังพรรณนา มานี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงไว้ในอินทรีย์เทศนา โดย ๕ อย่าง คือ สุขินทรีย์ ทุกขินทรีย์ โสมนัสสินทรีย์…

บทความนี้วิเคราะห์การสงเคราะห์เวทนาภายใต้แนวคิดของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยการจำแนกเวทนาออกเป็น 3 ประเภทคือ สุข ทุกข์ และอุเบกขา นำเสนอคำสอนของพระผู้มีพระภาคเกี่ยวกับธรรมชาติของเวทนา และการเข้าถึงความเข

…รม กรรมนิมิต และคตินิมิตฯ บรรดานักกะ 5 หมวดนั้น วัตถุ ทวาร * พระราชากวี ปัจจุบันเป็น พระธรรมบัณฑิต (มานิต ถาวโร ป.ธ.๕) วัดสัมพันธวงศ์ พระนคร แปล

เนื้อหานี้กล่าวถึงการศึกษาวิถีสังคหวิภาคในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเน้นการประมวลจิตตุปบาทและการกำหนดสิ่งต่างๆ ในการวิเคราะห์ซึ่งแบ่งออกเป็นนักกะ 5 หมวด ได้แก่ วัตถุ ทวาร อารมณ์ วิญญาณ วิถี และวิสัยปวัติ

…กขึ้นตั้งไว้อีก ก็เพื่อแสดงปวัติสงเคราะห์ ให้บริบูรณ์ ฯ ๆ * พระอริยเมธี ปัจจุบันเป็น พระธรรมบัณฑิต (มานิต ถาวโร ป.ธ. ๙) วัดสัมพันธวงศ์ พระนคร แปล.

บทความนี้กล่าวถึงการสงเคราะห์จิตตุปบาทผ่านการตีความอภิธัมมัตถสังคหะ โดยแบ่งแยกเป็นภูมิและบุคคลเพื่อแสดงการเปลี่ยนแปลงและความสัมพันธ์ระหว่างจิต โดยอ้างอิงจากการแสดงปวัติสังคหะ และครอบคลุมการศึกษาที่รู้

…ารภอารมณ์นั้นนั่นเองเป็นไปไม่ ขาดสาย แก่เหล่าสัตว์ คว์ผู้มีปฏิสนธิอันถือเอาแล้ว โดยอาการอย่างที่ว่า มานี้ ตั้งแต่ระหว่างปฏิสนธิดับ จนถึงจุติจิตเกิด ดุจกระแสในแม่น้ำ ฉะนั้น และในที่สุด เป็นจุติจิตดับไปด้ว…

ในเนื้อหานี้ศึกษาเกี่ยวกับปฏิสนธิและจิตตสันตติ โดยพูดถึงปฏิสนธิที่เกิดในกามภพ รวมถึงทุเหตุกปฏิสนธิและติเหตุกปฏิสนธิ แสดงให้เห็นถึงความเชื่อมโยงกันระหว่างปฏิสนธิ การเกิดและดับของจิตที่เกิดขึ้นในชีวิต น

…่งยืนถาวร คือไม่เที่ยง ได้แก่มีความทรุดโทรมไปเป็นธรรมดา เป็นผู้มีวัตรเป็นอันดี (คือมีความประพฤติดี) มานาน คือตลอดกาล นาน ได้บรรลุบท ได้แก่บทคือพระนิพพานอันไม่จุติ คือยั่งยืน คือมี อันไม่เคลื่อนไปเป็นธรรม…

บทความนี้สำรวจการศึกษาปฏิสนธิจิตตามคำสอนในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการวิเคราะห์ถึงความไม่ยั่งยืนของจิตและความสำคัญในการเข้าถึงพระนิพพานผ่านญาณที่สัมปยุตด้วยมรรคและผล เนื้อหานี้ช่วยทำให้เข้าใจลึกซึ้งถึ

… ๑ ทิฏฐาสวะ อาสวะคือทิฏฐิ ๑ อวิชชาสวะ อาสวะคืออวิชชา ๑ ฯ * พระอริยาเมธี ปัจจุบันเป็น พระธรรมบัณฑิต (มานิต ถาวโร ป.ธ.๕) วัดสัมพันธ์วงศ์ พระนคร แปล.

ในหน้าที่ 308 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ข้าพเจ้าได้กล่าวถึงสมุจจัยในการจัดหมวดหมู่ของวัตถุธรรม 32 ประการ พร้อมกับอธิบายลักษณะที่เกี่ยวข้องตามที่ได้มีการนำเสนอ โดยสมุจจัยที่กล่าวถึงแบ่งออกเป็น 4 ประเภท ได

…เข้าด้วยกัน ด้วยอำนาจแห่งขันธ์เป็นต้น ชื่อว่าสัพพสังคหะ ฯ * พระอริยเมธี ปัจจุบันเป็น พระธรรมบัณฑิต (มานิต ถาวโร ป.ธ. ๙) วัดสัมพันธวงศ์ พระนคร แปล.

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหะชี้ให้เห็นถึงการจัดกลุ่มวัตถุธรรมที่มีลักษณะต่างๆ โดยแบ่งแยกตามอำนาจและคุณภาพของธรรม มีการสงเคราะห์ธรรมที่เป็นอกุศล, กุศล, และโพธิปักขิยธรรม โดยใช้คลังความหมายที่อธิบาย

… ลงใน ๕ ฐานและ ๘ ฐาน อวิชชาสงเคราะห์ลง ใน ๓ ฐาน, ปฏิฆะสงเคราะห์ลงใน ๕ ฐาน กังขาสงเคราะห์ลงใน ๔ ฐาน, มานะและอุทธัจจะ สงเคราะห์ลงใน ๓ ฐาน, ถีนะสงเคราะห์ลงใน ๒ ฐาน, บาป คือ กุกกุจจะ มิทธะ อหิริกะ อโนตตัปปะ …

บทความนี้นำเสนอการสงเคราะห์บาปในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการแบ่งหมวดธรรม 14 อย่าง รวมถึงการอธิบายองค์ฌานและองค์มรรคอย่างละเอียด ข้าพเจ้าได้กล่าวถึงประเภทของบาป ตั้งแต่โลภะ อวิชชา และปฏิฆะ ซึ่งมีการจัด

…งเกิดวิญญาณ เพราะวิญญาณเป็นปัจจัยจึงเกิดนามรูป เพราะนามรูป * พระอริยเมธี ปัจจุบันเป็นพระธรรมบัณฑิต (มานิต ถาวโร ป.ธ. ๕) วัดสัมพันธวงศ์ พระนคร แปล.

บทความนี้เสนอการวิเคราะห์เกี่ยวกับธรรมที่เป็นปัจจัยแก่สังขตธรรม โดยแบ่งออกเป็นปฏิจจสมุปบาทนัยและปัฏฐานนัย ทั้งสองนัยมีอิทธิพลต่อการเกิดขึ้นของสังขารและวิญญาณ ข้าพเจ้าได้อธิบายถึงมาตรฐานที่ใช้ในการกำหน

…นาที่เป็นไปสม่ำ เสมอ และอาวัชชนุเปกขา ในมโนทวาร ๑ เมื่อวิปัสสนูปกิเลส 8 อย่าง มีโอกาสเป็นต้นดังกล่าวมานี้เกิดขึ้นแล้ว รูปนิกันติ (ความ พอใจในรูป) ซึ่งเป็นตัณหาอย่างละเอียด กระทำความอาลัยใน โอภาสเป็นต้นนั…

…สร้างความเข้าใจในวิถีแห่งการพ้นทุกข์ ผ่านการปฏิบัติอย่างมีสติและยึดมั่นในธรรมะ ด้วยการรู้จักตัณหาและมานะให้ดีเพื่อความสำเร็จในทางปฏิบัติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการเข้าถึงโอภาสและความพอใจในรูป