หน้าหนังสือทั้งหมด

การทำความเข้าใจไตรสิกขาและพระไตรปิฎก
85
การทำความเข้าใจไตรสิกขาและพระไตรปิฎก
…ทธศาสนา” จะไม่กล่าวถึงรายละเอียดในวิชานี้อีก 4.8 นิยาม 5 นอกจากหลักธรรมทั้งหมดที่กล่าวมาข้างต้นแล้ว ยังมีธรรมอีกหมวดหนึ่งซึ่งมีความ สำคัญ แต่ปรากฏอยู่ในอรรถกถาคือเรื่องนิยาม 5 ซึ่งจะใช้เป็นหัวข้อสำคัญในการ…
เนื้อหาเกี่ยวกับไตรสิกขาแบ่งออกเป็นระดับต้นและระดับสูง โดยระดับต่ำคือการเข้าใจว่ามีอะไรบ้างและปฏิบัติตาม จนถึงระดับสูงที่เห็นได้ด้วยตนเองว่ามีคุณสมบัติของศีลสมาธิปัญญา พระไตรปิฎกซึ่งมีหลักธรรมที่สำคัญ
หลักมนุษยศาสตร์ในพระไตรปิฎก
92
หลักมนุษยศาสตร์ในพระไตรปิฎก
แนวคิด 1. การที่มนุษย์ประพฤติอกุศลธรรมจะส่งผลให้โลกและมนุษย์เสื่อมลงเรื่อยๆ แต่เมื่อ มนุษย์ประพฤติกุศลธรรมจะทำให้โลกและมนุษย์เจริญขึ้นเรื่อยๆ 2. มนุษย์ประกอบด้วยร่างกายกับจิตใจ ปกติจิตใจจะสว่างไสวแต่เ
…ดยชี้ให้เห็นถึงผลของกรรมที่มนุษย์ทำ ทั้งกรรมดีและกรรมชั่ว ส่งผลต่อชีวิตในปัจจุบันและอนาคต นอกจากนี้ ยังมีการพูดถึงความสำคัญของจิตใจ นิสัย และการสร้างบุญเพื่อความเจริญรุ่งเรืองในชีวิต รวมถึงวิธีการชำระกิเลส…
มโนทุจริตและวิบากกรรม
115
มโนทุจริตและวิบากกรรม
…ต่างๆ เราก็รู้ว่ามันมีอยู่แต่เรามองไม่เห็นด้วยตาเปล่า จะเห็นได้ก็ต่อเมื่อได้ใช้กล้องจุลทรรศน์ส่องดู ยังมีอีกหนึ่งคำที่เกี่ยวข้องกับบุญคือ คำว่า “บารมี” บารมีนั้นก็คือบุญเช่นกันแต่เป็น บุญที่เข้มข้นมาก เป็น…
มโนทุจริต หมายถึง การกระทำชั่วทางใจมี 3 ประการ ได้แก่ อภิชฌา, พยาบาท, และ มิจฉาทิฏฐิ วิบากหมายถึง ผลที่เกิดจากกรรมซึ่งมี 2 ระดับ คือ บุญและบาป เมื่อทำกุศลกรรมจะเกิดบุญในใจและเมื่อทำอกุศลกรรมจะเกิดบาป
อมนุษย์และการเกิดใหม่ในพระศาสนา
127
อมนุษย์และการเกิดใหม่ในพระศาสนา
สิ่งมีชีวิตที่กล่าวมาข้างต้นนี้คืออดีตมนุษย์ทั้งสิ้น พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่าสิ่งมี ชีวิตเหล่านี้คือ “อมนุษย์” หมายถึง ไม่ใช่มนุษย์ อมนุษย์ที่อยู่ในสุคติภูมิคือ เทวโลก และพรหมโลก นั้นคืออดีตมนุษย์ที
…ป็นสิ่งมีชีวิตในสถานะต่างๆ โดยการเป็นมนุษย์นับว่าเป็นทรัพยากรหนึ่งที่ดีในการสร้างกุศลกรรม นอกจากนี้ ยังมีการเปรียบเทียบถึงความแตกต่างของการทำกรรมดีและกรรมชั่วยามเป็นมนุษย์และชาวสวรรค์ รวมถึงบทบาทของสัตว์ดิ…
การบูชายัญและการพัฒนาศีลธรรมในปกครองประเทศ
150
การบูชายัญและการพัฒนาศีลธรรมในปกครองประเทศ
…ายัญ ขอท่านจงชี้แจงวิธีบูชา มหายัญแก่เรา พราหมณ์ปุโรหิตซึ่งเป็นพระโพธิสัตว์กราบทูลว่า ชนบทของพระองค์ยังมีเสี้ยนหนาม ยังมีการเบียดเบียนกัน โจรปล้นบ้านก็ดี ปล้นนิคมก็ดี ปล้นเมืองก็ดี โจรทำร้ายในหนทางเปลี่ยว …
เนื้อหานี้อ้างอิงจาก “กูฏทันตสูตร” สะท้อนถึงการปกครองที่มีคุณธรรม โดยมีการแนะนำจากพราหมณ์ปุโรหิตให้พระราชาช่วยเหลือคนยากจน เพื่อแก้ปัญหาโจรในอาณาจักร เพื่อที่จะสามารถบูชายัญได้อย่างถูกต้องและมีประโยชน
ความหมายของคำว่า 'ภิกษุ' ในสิกขาบท
183
ความหมายของคำว่า 'ภิกษุ' ในสิกขาบท
แห่งปาราชิกสิกขาบทที่ 1 ท่านอธิบายความหมายของคำว่า “ภิกษุ” ว่ามีความหมาย 12 นัย คือ ผู้ขอ, ผู้อาศัยการเที่ยวขอ, ผู้ใช้ผืนผ้าที่ถูกทำให้เสียราคา, ผู้ที่ถูกตั้งชื่ออย่างนั้น ผู้ปฏิญาณตนอย่างนั้น ผู้ที่พ
…าสัมพุทธเจ้าบัญญัติ รวมถึงการวิเคราะห์ความหมายของคำในสิกขาบทวิภังค์ เช่น ‘ทรัพย์ที่เจ้าของมิได้ให้’ ยังมีการอธิบายถึงข้อยกเว้นในกรณีล่วงละเมิดสิกขาบทโดยไม่ต้องอาบัติ เช่น กรณีของภิกษุที่ฆ่ามนุษย์โดยไม่มีเจ…
บทบาทของพระอรหันต์ในพระไตรปิฎก
193
บทบาทของพระอรหันต์ในพระไตรปิฎก
…่บัญญัติขึ้นบ้าง จนแตกเป็นนิกายต่าง ๆ ในภายหลังอันนี้คงช่วย อะไรไม่ได้ แต่อย่างน้อยๆ ภิกษุธรรมวาทีก็ยังมีอยู่มากและยังคงรักษาพระธรรมวินัยดั้งเดิม เอาไว้ได้ตราบกระทั่งปัจจุบัน พระวินัยนั้นเกิดจากการตรัสรู้ข…
…ระสัมมาสัมพุทธเจ้าซึ่งมีผลกระทบต่อสาวกในอนาคต เช่น การทำอุโบสถที่พระมหากัปปินะไม่ต้องการทำ นอกจากนี้ยังมีข้อห้ามในการบัญญัติสิกขาบทที่อาจเกิดปัญหาในอนาคต ภิกษุธรรมวาทียังคงรักษาพระธรรมวินัยเอาไว้อย่างดี โด…
วัดวาอารามในสมัยพุทธกาล
231
วัดวาอารามในสมัยพุทธกาล
วัดวาอารามในสมัยพุทธกาล วัดวาอารามในสมัยพุทธกาลมีจำนวนมากในที่นี้จะยกตัวอย่างวัดวาอารามจำนวน 10 แห่งที่ปรากฏชื่ออยู่บ่อยครั้งในพระไตรปิฎกดังนี้ ลำาดับ วัด/อาราม/วิหาร เมือง ผู้สร้าง/ผู้ถวาย 1 วัดเวฬุว
…10 แห่ง เช่น วัดเวฬุวันซึ่งสร้างโดยพระเจ้าพิมพิสาร และวัดพระเชตวันของอนาถบิณฑิกเศรษฐี นอกจากวัดแล้ว ยังมีการบริหารเศรษฐกิจที่เน้นการสั่งสมบุญและเสริมสร้างฐานะประชาชนด้วยหลักเศรษฐี อีกทั้งยังมีการเปรียบเทีย…
เศรษฐศาสตร์แห่งความสุข
234
เศรษฐศาสตร์แห่งความสุข
… บิดาของวิชาเศรษฐศาสตร์สมัยใหม่ได้กล่าวไว้ว่า ต่อให้มนุษย์เห็นแก่ตัวแค่ ไหนก็ตาม ก็ยังเห็นได้ชัดว่า ยังมีหลักการบางอย่างอยู่ในธรรมชาติของมนุษย์ ที่ทำให้มนุษย์ ' เดชรัต สุขกำเนิด (2550) เศรษฐศาสตร์แห่งความส…
บทความนี้สำรวจความสัมพันธ์ระหว่างการบริโภคและความสุขของมนุษย์ โดยชี้ให้เห็นว่ามนุษย์มักคำนึงถึงประโยชน์ส่วนตน และการบริโภคกลายเป็นเป้าหมายในการสร้างความสุข แต่อย่างไรก็ตาม บางงานวิจัยแสดงให้เห็นว่า แม
การใช้ปัญญาในการละอุปาทานและนิวรณ์
267
การใช้ปัญญาในการละอุปาทานและนิวรณ์
6. คำว่า ศัสตรา เป็นชื่อของ “ปัญญาอันประเสริฐ” 7. คำว่า เป็นชื่อของ “การปรารภความเพียร” จงขุด 8. คำว่า ลิ่มสลัก เป็นชื่อแห่ง “อวิชชา” ซึ่งอธิบายว่า สุเมธเธอจงใช้ศัสตราคือปัญญายก ลิ่มสลักขึ้น หมายถึง “
…องกับความรู้และการใช้ปัญญาในการแก้ไขปัญหาทางจิตใจ เช่น ความโกรธ ความลังเลสงสัย และอวิชชา. นอกจากนี้ ยังมีการอธิบายเกี่ยวกับวิธีการที่สุเมธควรใช้ปัญญาในการขจัดอุปาทานและนิวรณ์เหล่านี้ เพื่อให้จิตใจเป็นอิสระ…
วิภัชชพยากรณียปัญหาและฐปนียปัญหา
274
วิภัชชพยากรณียปัญหาและฐปนียปัญหา
วิภัชชพยากรณียปัญหา ได้แก่ ถ้าถูกถามว่า ดวงตาหรือชื่อว่าไม่เที่ยง? คำถามนี้จะ ต้องจำแนกแล้วตอบอย่างนี้ว่า ไม่ใช่เฉพาะดวงตาเท่านั้นที่ไม่เที่ยง แม้แต่ หู จมูก ลิ้น และทุก ส่วนของร่างกายก็ไม่เที่ยงเช่นเ
…ค์ไม่ตอบเพราะไม่มีประโยชน์ต่อการพ้นทุกข์ เช่น ปัญหาเกี่ยวกับความเที่ยงหรือไม่เที่ยงของโลก นอกจากนี้ ยังมีการยกตัวอย่างบุคคล 3 จำพวก ได้แก่ กายสักขีบุคคล, ทิฏฐิปัตตบุคคล และสัทธาวิมุตตบุคคล เพื่อเป็นแนวทางใ…
การสนทนาระหว่างพระพุทธเจ้าและสัจจกะ
283
การสนทนาระหว่างพระพุทธเจ้าและสัจจกะ
…กับพระโคดมได้ บุรุษ มาปะทะช้างอันซับมันเข้าก็ดี เจอะกองไฟอันกำลังลุกโชนก็ดี กระทบงูที่มีพิษร้ายก็ดี ยังมีเอา ตัวรอดได้บ้าง แต่ใครที่มาพบพระโคดมเข้าแล้ว ไม่มีใครเอาตัวรอดได้เลย พระเจ้าข้า 272 DOU สรรพ ศ า ส…
ในบทสนทนานี้ พระพุทธเจ้าทรงถามสัจจกะเกี่ยวกับจิตใจและร่างกาย โดยยกตัวอย่างการควบคุมรูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ สัจจกะไม่สามารถตอบได้ว่ามนุษย์สามารถควบคุมความรู้สึกหรือร่างกายได้หรือไม่ และได้เรีย
กิจวัตรของพระภิกษุในสมัยพุทธกาล
330
กิจวัตรของพระภิกษุในสมัยพุทธกาล
…ตรัส ว่าช่วยให้ “อาหารที่กิน ดื่ม เคี้ยว ลิ้มแล้วย่อยได้ง่าย และทำให้มีอาพาธน้อย” นอกจากนี้พระภิกษุ ยังมีการบริหารร่างกายด้วยการ “ดัดกาย” และผ่อนคลายกล้ามเนื้อด้วยการ “บีบนวด” อีกด้วย นอกจากการผลัดเปลี่ยนอ…
กิจวัตรของพระภิกษุในสมัยพุทธกาลมีความหลากหลาย รวมถึงการนั่งสมาธิ บิณฑบาต เดินจงกรมและการผ่อนคลายร่างกาย การเดินจงกรมมีประโยชน์เช่นช่วยให้ย่อยอาหารได้ดีและลดอาการป่วย พระพุทธองค์ได้เน้นถึงความสำคัญของก
การพยาบาลผู้อาพาธตามพระธรรมคำสอน
353
การพยาบาลผู้อาพาธตามพระธรรมคำสอน
…ด้มีวรรณะดุจทองคำ โรคผิวหนังจึงหายเป็นปลิดทิ้งในบัดนั้น การรักษาอาพาธด้วยการสั่งสมบุญด้วยวิธีอื่น ๆ ยังมีอีกหลายประการ ซึ่งนักศึกษา สามารถค้นคว้าเพิ่มเติมได้ในพระไตรปิฎก 11.3.6 การพยาบาลผู้อาพาธ ในการพยาบา…
…ผิวหนังของพระนางก็หายไป พระพุทธองค์ได้ตรัสถึงกรรมของพระนางที่ทำให้ต้องประสบกับโรคนี้ในอดีต นอกจากนี้ยังมีการสอนคุณสมบัติของผู้พยาบาลที่ดี 5 ประการ ซึ่งรวมถึงการจัดยา ความเข้าใจในสิ่งที่เป็นที่สบายหรือไม่สบ…
ศัพท์สำคัญในจักรวาลวิทยา
15
ศัพท์สำคัญในจักรวาลวิทยา
…วหมายความว่า ความรู้ที่ว่าด้วยเรื่องโลกและบริเวณโดยรอบของโลก เมื่อเราทราบความหมายจากคำในภาษาไทยแล้ว ยังมีคำจำกัดความในภาษาอังกฤษของคำว่า Cosmology in the science of the origin and structure of the universe…
บทความนี้นำเสนอความหมายของศัพท์ที่เกี่ยวข้องกับวิชาจักรวาลวิทยา โดยชี้แจงถึงศัพท์ต่างๆ อาทิ คำว่า จักรวาลวิทยา ที่แปลว่า ความรู้เกี่ยวกับโลกและบริเวณรอบๆ รวมถึงความหมายเชิงพุทธศาสตร์ที่ว่าด้วยการเกิดข
การเข้าใจเกี่ยวกับโลกและจักรวาล
17
การเข้าใจเกี่ยวกับโลกและจักรวาล
…้เราทราบว่า โลกมิได้มีความหมายเพียงแค่เป็นที่อยู่ อาศัยของมนุษย์และสิ่งมีชีวิตเท่านั้น แต่คำว่า โลก ยังมีความหมายที่ลึกซึ้งและมีนัยสำคัญอย่างน้อย 3 นัย ตามความหมายของโลกในความหมายที่ 3 คือ สังขารโลก สัตวโล…
บทความนี้อธิบายถึงความหมายของโลกในหลายมิติ และการศึกษาเกี่ยวกับจักรวาลตามคำสอนของพระพุทธเจ้า โดยยังมีการแยกแยะความแตกต่างระหว่างโลกนี้และโลกหน้า ซึ่งมีความสำคัญในพระไตรปิฎก ทำให้ผู้อ่านเข้าใจว่าพระพุทธ…
ธรรมนิยามและความรู้จักรวาลในพระพุทธศาสนา
25
ธรรมนิยามและความรู้จักรวาลในพระพุทธศาสนา
…ราบว่า ความรู้เรื่องจักรวาลวิทยาเป็นเพียงเสี้ยวหนึ่ง ของธรรมะที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงค้นพบเท่านั้น ยังมีเรื่องราวอีกมากมายที่พระองค์ทรงค้นพบ แล้วมิได้นำมาตรัสให้ฟัง และเรื่องที่นำมาตรัสเล่านั้นมีวัตถุประส…
ธรรมนิยามคือกฎธรรมชาติที่ครอบคลุมความเป็นไปทั้งฝ่ายจิตและฝ่ายวัตถุ พระพุทธเจ้าได้ค้นพบนิยาม 5 ข้อรวมถึงจิตนิยามและกรรมนิยาม โดยมีวัตถุประสงค์ในการให้แนวทางในการปฏิบัติธรรม ส่วนนักวิทยาศาสตร์จะเน้นที่ค
ธาตุ 6: ความเชื่อมโยงระหว่างธาตุในชีวิต
37
ธาตุ 6: ความเชื่อมโยงระหว่างธาตุในชีวิต
ธาตุ 6 1 ธาตุ 6 ประกอบด้วย ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม ธาตุอากาศ และธาตุวิญญาณ โดยที่ธาตุ 4 ธาตุแรก คือ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ และธาตุลม ก็เป็นเช่นเดียวกันกับในธาตุ 4 ธาตุอากาศซึ่งภาษาบาลี เรียกว่า
…ุรับรู้ การทำความเข้าใจเกี่ยวกับธาตุต่างๆ นี้มีความสำคัญสำหรับผู้ที่ศึกษาและฝึกสมาธิภาวนา นอกจากนี้ ยังมีการอธิบายลักษณะและคุณสมบัติของธาตุรวมทั้งการนำเสนอลักษณะเฉพาะของแต่ละธาตุ.
ความคิดเกี่ยวกับจักรวาลและภพในพระพุทธศาสนา
54
ความคิดเกี่ยวกับจักรวาลและภพในพระพุทธศาสนา
…6 ชั้น ได้แก่ จาตุมหาราชิกา ดาวดึงส์ ยามา ดุสิตา นิมมานรดี และปรนิมมิตวสวัตดี ถัดจากปรนิมมิตวสวัตดี ยังมีพรหมและอรูปพรหมอีก 2. ภพ หมายถึง โลกเป็นที่อยู่ของสัตว์ มี กามภพ รูปภพ และอรูปภพ ส่วนคำว่า ภูมิ หมาย…
เนื้อหานี้เสนอแนวคิดว่าจักรวาลมีมากมายและแบ่งออกเป็นกลุ่มตามขนาด โดยมีส่วนประกอบที่เหมือนกันทุกจักรวาล รวมถึงอธิบายเกี่ยวกับภพต่างๆ อย่างละเอียด ทั้งที่อยู่อาศัยของสัตว์และการจำแนกภูมิต่างๆ ในการดำรงอ
โลกันตนรกและสัตว์นรก
73
โลกันตนรกและสัตว์นรก
1.4 โลกันตนรก เป็นนรกขุมพิเศษ ที่มีแต่ความมืดมนอนธการ สัตว์นรกมีร่างกายใหญ่โต ใช้เล็บมือเล็บเท้าเกาะ ห้อยโหนอยู่ตามเชิงจักรวาล ครั้นปีนป่ายไปถูกเนื้อตัวเพื่อนสัตว์นรกด้วยกันก็คิดว่าเป็นอาหารที่เข้าคว้
…้งมิจฉาทิฏฐิอย่างรุนแรง เป็นบทเรียนที่สะท้อนการปฏิบัติตนที่ไม่ดีและผลที่ตามมาจากกรรมที่ทำ นอกจากนี้ ยังมีข้อมูลเกี่ยวกับอายุของสัตว์นรกในนรกแต่ละขุม ซึ่งเปรียบเทียบกับอายุมนุษย์อย่างน่าสนใจ.