การสนทนาระหว่างพระพุทธเจ้าและสัจจกะ : หน้า 283/373

ภ. ถ้าอย่างนั้น เราจักถามท่านว่า พระราชาทั้งหลายสามารถฆ่าคนที่ควรต้องฆ่า ริบ สมบัติคนที่ควรต้องริบ ขับไล่คนที่ควรต้องขับไล่ในพระราชอาณาเขตของพระองค์ได้มิใช่หรือ ส. อย่างนั้นท่านพระโคดม ภ. ข้อที่ท่านกล่าวว่า รูปเป็นตัวของเรา ท่านสามารถบังคับบัญชารูปของท่านว่า รูป ของเราจงเป็นอย่างนั้นเถิดอย่าได้เป็นอย่างนี้เลยได้หรือ กล่าวคือ เมื่อบุคคลใดถูกพระราชาจับ ฆ่าก็สามารถบังคับรูปหรือร่างกายของเขาได้หรือว่า อย่าเจ็บ และ อย่าตาย เป็นต้น เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถามอย่างนี้สัจจกะได้นิ่งอยู่พระองค์ตรัสถามอย่างนี้ถึงครั้ง ที่สาม สัจจกะจึงจำใจตอบว่า ข้อนี้ไม่เป็นอย่างนั้นพระโคดม ภ. ท่านจงคิดให้ดีเสียก่อนแล้วจึงค่อยกล่าวแก้ เพราะคำหลังของท่านไม่ตรงกับคำที่ ท่านกล่าวไว้แต่ก่อน ไม่สอดคล้องกับคำที่ท่านกล่าวไว้แต่ก่อน ข้อที่ท่านกล่าวว่า เวทนาเป็นตัวของเรา สัญญาเป็นตัวของเรา สังขารเป็นตัวของเรา วิญญาณเป็นตัวของเรา ท่านสามารถบังคับบัญชาเวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณให้เป็น ไปตามที่ท่านต้องการหรือไม่ ส. ไม่ได้ พระโคดม ภ. ด้วยเหตุนี้ รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณเที่ยงหรือไม่เที่ยง ส. ไม่เที่ยง พระโคดม ภ. ก็สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นทุกข์หรือสุข ส. สิ่งนั้นทุกข์ พระโคดม ภ. ก็สิ่งใดไม่เที่ยง เป็นทุกข์ มีความแปรปรวนเป็นธรรมดา ควรหรือจะตามเห็นสิ่งนั้นว่า สิ่งนั้นของเรา เราเป็นส่วนนั้น ส่วนนั้นตัวของเรา ส. ข้อนั้นไม่ควรเลย พระโคดม จากนั้นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมอีกหลายประการ เมื่อทรงแสดงธรรมจบ แล้วสัจจกะทูลว่า ข้าพเจ้าเป็นคนคะนองวาจา เพราะสำคัญตัวอาจจะโต้เถียงกับพระโคดมได้ บุรุษ มาปะทะช้างอันซับมันเข้าก็ดี เจอะกองไฟอันกำลังลุกโชนก็ดี กระทบงูที่มีพิษร้ายก็ดี ยังมีเอา ตัวรอดได้บ้าง แต่ใครที่มาพบพระโคดมเข้าแล้ว ไม่มีใครเอาตัวรอดได้เลย พระเจ้าข้า 272 DOU สรรพ ศ า ส ต ร์ ในพระไตรปิฎก