ความคิดเกี่ยวกับจักรวาลและภพในพระพุทธศาสนา : หน้า 54/184

แนวคิด 1. พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงค้นพบความจริงว่า จักรวาลนี้มิได้มีเพียงจักรวาลเดียว แต่มีจักรวาล มากมายนับไม่ถ้วน และสามารถจัดกลุ่มจักรวาลออกเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มจักรวาลขนาดเล็ก มีพันจักรวาล กลุ่มจักรวาลขนาดกลาง มีล้านจักรวาล กลุ่มจักรวาลขนาดใหญ่ มีแสนโกฏิจักรวาล โครงสร้างของจักรวาลทุกจักรวาล มีส่วนประกอบอย่างเดียวกันและเหมือนกันทุกประการ ประกอบด้วย ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ เขาสิเนรุ ทวีปทั้ง 4 (ชมพูทวีป อปรโคยานทวีป ปุพพวิเทหทวีป และอุตตรกุรุทวีป) มหาสมุทรทั้ง 4 สวรรค์ 6 ชั้น และพรหมโลก รวมถึง อรูปพรหมและอบายภูมิด้วย โครงสร้างจักรวาลเบื้องบนเขาสิเนรุ ทางด้านแนวตั้งส่วนบนของเขาสิเนรุ เป็นที่อยู่ของ สัตว์ในสุคติภูมิ คือสวรรค์ชั้นต่างๆ 6 ชั้น ได้แก่ จาตุมหาราชิกา ดาวดึงส์ ยามา ดุสิตา นิมมานรดี และปรนิมมิตวสวัตดี ถัดจากปรนิมมิตวสวัตดี ยังมีพรหมและอรูปพรหมอีก 2. ภพ หมายถึง โลกเป็นที่อยู่ของสัตว์ มี กามภพ รูปภพ และอรูปภพ ส่วนคำว่า ภูมิ หมายถึง ที่อยู่อาศัยของสัตว์ทั้งหลาย แบ่งออกเป็น 31 ภูมิ ° 0 0 0 0 ° ° 0 ภูมิ แปลได้อีกนัยหนึ่งว่า ชั้นแห่งจิต ระดับจิตใจ ระดับชีวิต มี 4 ชั้น คือ กามาวจรภูมิ รูปาวจรภูมิ อรูปาวจรภูมิ และ โลกุตตรภูมิ นอกจากนี้ ถ้าแบ่งภูมิเป็น 2 ชั้น ก็จะประกอบด้วย โลกิยภูมิ และโลกุตตรภูมิ สำหรับองค์ประกอบของภพนั้น ภูมิของสัตว์ทั้งหลายมีองค์ประกอบเหมือนกัน ประกอบ ด้วยภูมิทั้งหมด 11 ภูมิ คือ กามภพ มีทั้งหมด 11 ภูมิ ได้แก่ มนุสสภูมิ 1 อบายภูมิ 4 และ เทวภูมิ 6 มนุสสภูมิ คือ โลกมนุษย์นี้ และยังรวมถึงคนที่อยู่ในอีกสามโลกในจักรวาลเดียวกับเรา • อบายภูมิ คือ ภูมิกำเนิดที่ปราศจากความเจริญ มีทั้งหมด 4 ภูมิ ได้แก่ นิรยภูมิ เปตติวิสัยภูมิ อสุรกายภูมิ และติรัจฉานภูมิ · นิรยภูมิ หรือ โลกนรก แบ่งออกเป็น 3 ส่วนใหญ่ๆ ได้แก่ มหานรก อุสสทนรก และยมโลก อสุรกายมี 3 ประเภท ได้แก่ เทวอสูร เปตติอสูร นิรยอสูร ติรัจฉานภูมิ คือ โลกของสัตว์ผู้ไปโดยขวาง เช่นสุนัข แมว หนู ไก่ เป็ด งู ปลา เป็นต้น เทวภูมิ คือ สวรรค์ 6 ชั้น รูปภพ หรือ พรหมโลก คือ ภพอันเป็นที่อยู่ของรูปพรหมมี 16 ชั้น และอรูปภพ คือ ภพอัน เป็นที่อยู่ของอรูปพรหม แบ่งออกเป็น 4 ชั้น 44 DOU บ ท ที่ 3 โ ค ร ง ส ร้ า ง ข อ ง จักรวาล