หน้าหนังสือทั้งหมด

อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
223
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
…เวน อุทธฏาน ฯ วิตทุกปัจฉิมกญฺหิ ฌานงค์ วุตต์ ฯ ทวิ ปญฺจวิญญาณมโนธาตุตติกสนตีรณฤติกวเสน โสฬสจิตฺเตสุ วิริยา- ภาวโต ตตฺถ วิชุชมาโนปิ สมาธิ พลวภาว" คานติฯ วิริยปัจฉิม พลนฺติ หิ วุตต์ ฯ ตถา อฏฐารสเหตุเกส เหตุก…
เนื้อหาดังกล่าวเกี่ยวกับการวิเคราะห์และอธิบายหลักการของอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา รวมถึงแนวคิดต่างๆ ที่เกี่ยวกับจิตและวิธีการในอภิธรรม การประพฤติปฏิบัติในการใช้สติและการควบคุมอารมณ์ เนื้อหาเปิดเผยการดำเนิน
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
226
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
…ฺรมชฺฌตฺตุเปกขา ฯ สตฺตธา ตตฺถ สงฺคโหติ วตฺวา ปุน ที่ ทสฺเส สงฺกปฺปป- สุสุทธิ์ จาติอาทิ วุตต์ ฯ ตตฺถ วิริย์ นวฏฺฐานํ สมฺมปปธาน จตุกฺก วิริยิทธิปาทวิริยินทรียวิริยพลวิริยสมโพชฌงฺคสมมาวายาม- วเสน นวกิจฺจตฺตา …
บทความนี้นำเสนอแนวคิดหลักเกี่ยวกับอภิธรรมอย่างละเอียด โดยประยุกต์ใช้หลักการต่างๆ เช่น สติ สมาธิ และปัญญา ในการพัฒนาและทำความเข้าใจโลกของอภิธรรมนั้น ๆ พร้อมทั้งเชื่อมโยงแนวทางการพัฒนาจิตใจไปสู่ความเข้า
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
272
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
…ายจิตตทรถรูปสมนลักขณา กายจิตตวเสน ทุวิธา ปสฺสทธิ พลวสุทธินทรียสังขาโต อธิโมกฺโข สมฺมปปธาน กิจจสาธโก วิริยสมโพชฌงฺคสงขาโต ปคฺคโห อภิปต์ สุข อินทวิสฎฐวชิรสทิส ติลกขณวิปัสสนาภูติ ญาณ สติปัฏฐานภูตา จิรกตาทิอนุ…
บทความนี้กล่าวถึงอภิธรรมและแนวทางการเรียนรู้การปฏิบัติผ่านวิปัสสนา เพื่อเข้าใจธรรมชาติของรูปและนาม พร้อมทั้งพูดถึงสมุทยาและนิโรธ การสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับอารมณ์ความรู้สึกและการศึกษาพื้นฐานของอนุปัสส
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เจตสิกสังคหวิภาค
70
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เจตสิกสังคหวิภาค
…าร ๑ ชื่อว่าสัพพจิตตสาธารณะ (มีทั่วไปแก่จิตทั้งปวง) เจตสิก 5 เหล่านี้ คือ วิตก ๑ วิจาร ๑ อธิโมกข์ ๑ วิริยะ ๑ ปีติ ๑ ฉันทะ ๑ ชื่อว่าปกิณณกะ ฯ เจตสิก ๑๓ เหล่านี้ บัณฑิตพึงทราบว่า อัญญาสมานา (มีเสมอแก่จิตเหล่…
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และการศึกษาเจตสิกที่มีการอธิบายถึงธรรม ๕๒ ประการที่ประกอบกับจิตและการเกิดดับในที่เดียวกัน โดยการจำแนกความหมายของเจตสิกประเภทต่างๆ เช่น ผัสสะ, เวทนา, และเจตนา รวมถึง
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - ความเข้าใจในธรรม
85
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - ความเข้าใจในธรรม
…อว่า ความเพียร ได้แก่ความอุตสาหะ ฯ อุตสาหะนั้นมีการอุปถัมภ์สหชาต ธรรมเป็นลักษณะ ฯ จริงอยู่ ด้วยอำนาจวิริยะ ความที่สหชาตธรรม เหล่านั้นเป็นไปย่อหย่อนจึงไม่ได้ ก็เพราะทำอธิบายอย่างนี้ วิริยะนี้ มีความแตกต่างจ…
เนื้อหานี้อธิบายถึงการเรียนรู้และความเข้าใจในธรรมของพระผู้มีพระภาค รวมถึงการพยายามบรรลุธรรมด้วยความเพียรและการศึกษา ธรรมทุกประเภทที่ได้รับการแจกจ่ายสอดคล้องกับความจริง เสนอแนะเกี่ยวกับคุณสมบัติของเจตส
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - เจตสิกและจิต
97
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - เจตสิกและจิต
…หล่านั้น และในทุติยฌานจิต ๑๑ ฯ อธิโมกข์เกิดในจิต ๒๘ เว้นจิต คือ ทวิปัญจวิญญาณ และวิจิกิจฉาสหคตจิต ฯ วิริยะเกิดในจิต ๒๓ เว้นจิต ๒๖ คือ ปัญจทวาราวัชชนจิต ทวิปัญจวิญญาณ สัมปฏิจฉันนะ ทั้งคู่ และสันติรณะทั้ง ๓ …
…โดยทวิปัญจวิญญาณ และวิตกที่เกิดขึ้นในหญิงเหล่านั้น รวมถึงการอธิบายประเด็นต่างๆ เช่น วิจารย、อธิโมกข์、วิริยะ และปีติที่เกิดในจิตประเภทต่างๆ รวมถึงการเชื่อมโยงกับปกิณณกเจตสิกตามลำดับแห่งจิตตุปบาท.
การอธิบายปฐมฌานในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
243
การอธิบายปฐมฌานในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…จึงเผล็ดผล ส่วนอภิญญาไม่ ได้เหตุเช่นนั้น จึงไม่เผล็ดผล" ฯ อีกอย่างหนึ่ง ฌานที่บุคคลให้เกิดด้วยฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา ที่เลว ชื่อว่าปริตตฌาน ฌานที่บุคคลให้เกิดด้วยฉันทะเป็นต้นที่
บทความนี้กล่าวถึงการอธิบายอารมณ์ที่เป็นปริตตฌานและประเภทของฌานต่างๆ โดยอ้างอิงถึงอาภิธัมมัตถสังคหบาลี ศึกษาเกี่ยวกับปริตตฌาน, ปณีตฌาน และมัชฌิมะ รวมถึงการแยกประเภทของฌานที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์และการเสพ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี - โทมนัสสิทรีย์และอธิปติ
312
อภิธัมมัตถสังคหบาลี - โทมนัสสิทรีย์และอธิปติ
…มัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 312 โทมนัสสิทรีย์ ๑ อุเปกขินทรีย์ ๑ สัทธินทรีย์ ๑ วิริยินทรีย์ ๑ สตินทรีย์ ๑ สมาธินทรีย์ ๑ ปัญญินทรีย์ ๑ อนัญญตัญญัสสามีติน ทรีย์ ๑ อัญญินทรีย์ ๑ อัญญาตาวิ…
บทความนี้กล่าวถึงโทมนัสสิทรีย์และพละ ๕ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยระบุถึงอิทธิพลของอินทรีย์ต่าง ๆ ที่มีต่อการเกิดญาณและชีวิต แต่ละองค์ของอินทรีย์มีบทบาทสำคัญต่อการฝึกจิตและการเข้าถึงอรหัตผล และสามารถแยก
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา สรุปมูลแห่งธรรม
313
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา สรุปมูลแห่งธรรม
…ี่เกิดแล้ว ๑ ฯ อิทธิบาท (คุณเครื่องให้สำเร็จความประสงค์) 4 อย่าง คือ ฉันทิทธิบาท อิทธิบาทคือฉันทะ ๑ วิริยิทธิบาท อิทธิบาทคือวิริยะ ๑ จิตติทธิบาท อิทธิบาทคือจิตตะ ๑ วิมังสิทธิบาท อิทธิบาทคือวีมังสา ๑ ฯ อินท…
เนื้อหานี้เกี่ยวกับการศึกษาธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งได้กล่าวถึงองค์ฌาน ๕ อย่าง องค์มรรค ๕ อย่าง อินทรียธรรม ๑๖ ประการ และพลธรรม ๕ อย่าง รวมถึงรายละเอียดเกี่ยวกับสติปัฏฐาน ๔ ประการ อาหารทางธรรม ๔
โพชฌงค์และองค์มรรคในอภิธัมมัตถ
314
โพชฌงค์และองค์มรรคในอภิธัมมัตถ
…ังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 314 โพชฌงค์ ๗ คือ สติสัมโพชฌงค์ ๑ ธัมมวิจยสัมโพชฌงค์ ๑ วิริยสัมโพชฌงค์ ๑ ปีติสัมโพชฌงค์ ๑ ปัสสัทธิสัมโพชฌงค์ ๑ สมาธิสัมโพชฌงค์ ๑ อุเปกขาสัมโพชฌงค์ ๑ ฯ 0 องค์มรร…
ในเนื้อหานี้ได้กล่าวถึงโพชฌงค์ ๗ ซึ่งรวมถึง สติสัมโพชฌงค์ ธัมมวิจยสัมโพชฌงค์ และอื่น ๆ รวมไปถึงองค์มรรค ๘ ที่ประกอบด้วยสัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะ สัมมาวาจา และอื่น ๆ โดยเน้นที่ สัมมาสติ ซึ่งเรียกว่า สติ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 331
331
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 331
…าสังกัปปะ มิจฉาวายามะ และมิจฉาสมาธิ เข้าไว้ในฐานเดียวกันกับสัมมาสังกัปปะ เป็นต้น โดยเป็นสภาคของวิตก วิริยะ และจิตเตกัคคตา ฯ อินทรีย ธรรมมี ๑๖ เพราะรวมอินทรีย์คือเวทนา ๕ เข้าในฐานเดียวกัน โดย เป็นเวทนาเหมือ…
ในบทนี้มีการอธิบายถึงอธิบดีและความสัมพันธ์ของธรรมทั้งหลาย การยกอธิปติปัจจัยและความสำคัญของเหตุปัจจัยต่างๆที่สัมพันธ์ในพระพุทธศาสนา มีการจัดแบ่งประเภทขององค์ฌาน, องค์มรรค, และอินทรียธรรม พร้อมทั้งกล่าว
อภิธัมมัตถสังคหบาลี - หน้าที่ 334
334
อภิธัมมัตถสังคหบาลี - หน้าที่ 334
…่าวคำว่า สงฺกปฺปปสฺสทฺธิ จ ดังนี้เป็นต้น เพื่อจะแสดงสังคหะนั้นอีก ฯ บรรดา ธรรมมีสังกัปปะเป็นต้นนั้น วิริยะมี 8 ฐาน เพราะมีกิจ ๕ อย่าง ด้วยอำนาจแห่งสัมมัปปธาน ๔ วิริยิทธิบาท วิริยินทรีย์ วิริยพละ วิริยสัมโพ…
…มวิจัน หมายถึง การไตร่ตรองธรรม รวมทั้งการทำความเข้าใจในเวทนาต่างๆ อันเกี่ยวข้องกับสมาธิ คุณสมบัติของวิริยะและปัญญาในฐานที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้บรรลุถึงการตรัสรู้
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
384
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…4 อารมณ์ที่ทำให้หนักฯ คำว่า สหชาตา ฯเปฯ นามรูปานํ ความว่า สหชาตาธิบดี มีถึง ๔ อย่าง (คือ ฉันทาธิบดี วิริยาธิบดี จิตตาธิบดี และวีมังสาธิบดี) ด้วยอำนาจแห่งฉันทะ วิริยะ จิตตะ และวีมังสา เป็นปัจจัยแก่นามรูปที่…
…บาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา พูดถึงอารมณ์ที่ใช้ในการวิเคราะห์สหชาตาธิบดี ซึ่งประกอบด้วยฉันทาธิบดี วิริยาธิบดี จิตตาธิบดี และวีมังสาธิบดี ที่มีอำนาจร่วมกันในการเกิดนามรูป อธิบายว่าในปวัติกาล จิตและเจตสิกเ…
วิริยสมบัติและความเพียร
68
วิริยสมบัติและความเพียร
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ៦៨ ในศก ๑๒๖ ๓ ประการ คือ วิริยสมบัติ โลกัตถจริยา ๑ ๑ จะพรรณนาพระคุณพิเศษ รัฏฐาภิบาลโนบาย ๑ พอเป็นนิทัสสนนัย วิริยสมบัติข้อต้นนั้น …
บทความนี้พูดถึงความสำคัญของวิริยสมบัติหรือความเพียรในการประกอบกิจกรรม โดยอธิบายถึงคุณลักษณะและผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นเมื่อมีความเพียรในทา…
มหากษัตริย์และพระราชธรรม
72
มหากษัตริย์และพระราชธรรม
…นพระเจ้าจักรพรรดิราชปกครองปฐพีมณฑลมี จะมีพระเดชานุภาพยิ่งใหญ่ ประเทศราชอยู่ใต้พระบารมีก็ต้องอาศัยพระวิริยภาพ หมั่นทรงบำเพ็ญจักรพรรดิวัตรทำนุบำรุง พระราชอาณาจักรและประชาชนพลพาหนะให้พร้อมพรั่ง ตั้งพระองค์อยู…
…ากษัตริย์ในฐานะผู้ปกครองที่มีพระบารมีในการดูแลและพัฒนาราชอาณาจักร พระมหากษัตริย์ได้รับการยกย่องว่ามีวิริยภาพและพระราชธรรมที่เป็นหลักสำคัญในการบริหารจัดการประเทศ ตลอดจนการดูแลประชาชนให้อยู่ในความสงบและเจริญ…
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส
75
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส
…ิต ทั้งหลาย ย่อมกล่าวสรรเสริญชีวิตของท่านผู้มีปกติอยู่ด้วยปัญญา ว่าประเสริญสุดไม่เปล่าจาก ประโยชน์, วิริยภาพที่เป็นคุณสมบัติ ของท่านผู้เป็นอุดมบุรุษ ย่อมเป็นกำลังอุดหนุดให้ท่านได้ บำเพ็ญโลกัตถจริยาให้ไพศาล…
… กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ในการประกอบพระราชธรรมและการดูแลประชาชน โดยทรงมีจริยาวัตรที่สมบูรณ์ ใช้ปัญญาและวิริยภาพในการปกครองและดูแลราษฎร เพื่อเป็นหัวหน้าในการส่งเสริมอนุรักค์พระพุทธศาสนา และให้ประชาชนอยู่เย็นเป…
ความชั่วทําความดี และอธิษฐานในธรรม
209
ความชั่วทําความดี และอธิษฐานในธรรม
… คือความจริง และรักษาอธิษฐาน คือความมุ่งมั่นตั้งใจไว้เสมอ ย มีอีก ๓ ขอ ตามที่กล่าวมานี้จะเห็นได้ว่า วิริยะ เพียร ขันติ อดทน สัจจะ จริง และอธิษฐานะ ทง ๔ ประการนี้เป็นธรรมมะที่มีประกอบกันอยู่ เมื่อยกขึ้นข้อห…
เนื้อหาเกี่ยวกับแนวทางในการทำดีและการตั้งใจมุ่งมั่นในอธิษฐานตามหลักธรรมที่พระเจ้าเนมิราชเคยปฏิบัติ เรื่องของการตั้งใจเพื่อผลแห่งความดี และการมองเห็นความจริงผ่านประสบการณ์ของพระองค์ เมื่อทรงพิจารณาว่าก
สมเด็จพระญาณสังวร: พระราชจริยาและมงคลวิเศษ
228
สมเด็จพระญาณสังวร: พระราชจริยาและมงคลวิเศษ
…ะราชทาน บรรยายแต่โดยเอกเทศ ในศกนี้ (๒๕๒๙) จะขอรับพระราชทานถวายวิสัชนาพระคุณวิเศษส่วนอัตตสมบัติ ด้วย วิริยะและขันติ ส่วนปรหิตปฏิบัติ จะขอรับพระราชทานวิสัชนาด้วยรัฏฐาภิบาลโนบาย พอเป็นนิ ทัศนนัย วิริยะ ความเพ…
…ธรรมต่างๆ เพื่อสร้างความปีติในพระองค์ การปฏิบัตินี้ยังเชื่อมโยงไปถึงการปฏิบัติในชีวิตประจำวันอย่างมีวิริยะและความอดทน เป็นแนวทางแห่งการประพฤติปฏิบัติที่ดีให้เกิดซึ่งความสุขและมงคลแก่สังคม.
ความไม่หวั่นไหวและญาณปรีชาของสมเด็จพระญาณสังวร
233
ความไม่หวั่นไหวและญาณปรีชาของสมเด็จพระญาณสังวร
…องจึงอ่อนเหลว ควรแก่ การงานผุดผ่องได้ที่ จึงเททองที่อุ่นเหลวได้ที่ ทำทองรูปพรรณต่าง ๆ ได้ตามปรารถนา วิริยะ กับมัททวะ ความอ่อนโยน จึงต้องประกอบไปด้วยกันดังนี้ มัททวะ เป็นทศพิศราชธรรมข้อที่ ๕ ตปะ หรือ ตบะ แป…
…องให้เหลวเพื่อผลิตงานให้สำเร็จ นอกจากนี้ยังกล่าวถึงตบะที่สำคัญในการปฏิบัติตนให้ถูกต้องตามหน้าที่ และวิริยะที่ต้องประกอบไปด้วยความอ่อนโยน ซึ่งจะทำให้บรรลุถึงความสำเร็จในแต่ละภารกิจ
พระราชดำรัสของสมเด็จพระญาณสังวร
236
พระราชดำรัสของสมเด็จพระญาณสังวร
… รัฏฐาภิบาลโนบาย ๒ ข้อ คือ มัททวะ ความอ่อนโยน และ ตบะ คุณเป็นเครื่องเผาผลาญจำกัดบาปอกุศล ประกอบด้วย วิริยะ และ ขันติ จึงนับเป็นบุญยิ่งของประชาชนชาวไทย ที่นอกจากจะมีรัฐบาลรับผิดชอบในการบำบัดทุกข์ บำรุงสุข ย…
บทความนี้กล่าวถึงพระราชดำรัสของสมเด็จพระญาณสังวร และความสำคัญของคำสัตย์จริงตามพระพุทธภาษิต อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างสถาบันพระมหากษัตริย์และประชาชนไทย โดยยกตัวอย่างธรรมะอย่างเช่น มัททวะและตบะ คุณ เพื่อ