วิเคราะ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 5 / 16

…ำดับแห่งธรรมอันเลว ดี ดีกว่า และดีที่สุดฯ [อธิบายกามาวจรจิตเป็นต้น] ન્ ในบทว่า กามาวจริ เป็นต้นนั้น วิเคราะห์ว่า สภาพที่ชื่อว่า กาม เพราะอรรถว่า ยังจิตให้ใคร่ ได้แก่กามตัณหาฯ จิตที่ชื่อว่า กามาวจร เพราะอรรถว…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์จิตตามพระอภิธรรม โดยมีการอธิบายถึงประเภทของจิต 4 ประเภท พร้อมกับการวิเคราะห์ความหมายของกามาวจรจิตซ…

…มสภาพและที่ถูกกระตุ้นเตือน ไม่ มีแก่จิตทั้ง ๒ ดวงนั้น ที่กระสับกระส่าย ฟุ้งซ่านอยู่ในกาลทุกเมื่อ ฯ [วิเคราะห์อกุศลมูล] ન จิตที่ชื่อว่าโมมูหะ เพราะอรรถว่า ลุ่มหลงด้วยโมหะ คืองมงาย อย่างเหลือเกิน เพราะว่างเว้น…

บทความนี้วิเคราะห์ภาวะแห่งจิตที่แตกต่างกันในบริบทของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเฉพาะการพิจารณาจิตที่มีสภาพฟุ้งซ่านและโมห…

…ล่าวไว้ว่า วิญญาณนี้ มีความรู้แจ้ง รูปที่อาศัยจักขุเป็นลักษณะ ฯ แม้ในโสตวิญญาณเป็นต้น บัณฑิตพึงทราบ วิเคราะห์เป็นต้นตามสมควร ด้วยประการอย่างนี้ ฯ ด้วยบทว่า ตถา นี้ ท่านอาจารย์ย่อมแสดงความเป็นจิตที่สหรคตด้วยอ…

ในเนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างวิญญาณและจักขุ รวมถึงการวิเคราะห์วิญญาณที่อาศัยอยู่ในกายและประสาทสัมผัสต่าง ๆ ท่านอาจารย์ได้แสดงให้เห็นถึงสภาวะของวิญญาณ การฟัง การ…

…ศไม่มีที่สุดเป็นที่เกิดฯ กุศลจิตที่สัมปยุตด้วย อากาสานัญจาตนฌานนั้น ชื่อว่าอากาสานัญจายตนกุศลจิต ฯ [วิเคราะห์วิญญาณณัญจายตฌาน] วิญญาณนั่นแล ไม่มีที่สุด ชื่อว่า วิญญาณานันตะ ได้แก่อรูป วิญญาณที่ ๑ ฯ แท้จริง ป…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฏีกา ศึกษาอากาศที่ไม่มีที่สุดและความหมายของวิญญาณในระดับต่างๆ โดยเฉพาะวิญญาณอนันตะและอรูปวิญญาณที่ ๒ ซึ่งมีความเกี่ยวพันกับการปฏิบัติธรรมและการบ

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 58 [วิเคราะห์เนวสัญญานาสัญญายตนฌาน] อรูปฌานที่ ๔ ชื่อว่า เนวสัญญานาสัญญายตนะ เพราะอรรถว่า อรูปฌานที่ ๔ นั้น พร้…

เนวสัญญานาสัญญายตนฌานหมายถึงอรูปฌานที่ ๔ ซึ่งไม่มีสัญญาหยาบ แต่ยังมีสัญญาละเอียดอยู่ โดยสัญญาในฌานนี้มีบทบาทในการกำหนดอารมณ์แห่งวิปัสสนา ผู้ที่ปฏิบัติฌานนี้จะไม่พบกิจแห่งสัญญาที่เด่นชัด แต่ยังมีกิจที่

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 60 [วิเคราะห์โสตาปัตติมรรคจิตเป็นต้น] มรรคมีองค์ ๘ อันประเสริฐ บัณฑิตเรียกว่า โสตะ เพราะ ไหลตรงไป คือเข้าไปถึงน…

บทความนี้สำรวจและวิเคราะห์เกี่ยวกับโสตาปัตติมรรคจิตและกลไกการบรรลุถึงนิพพาน การเข้าใจแนวคิดเกี่ยวกับโสตาปัตติมรรคและบทบาทของ…

…ว่าธัมมัสสวนะ เพราะอรรถว่า เป็นเหตุฟังธรรมฯ ที่ชื่อว่า ห์นี้ไม่ปรากฏในที่อื่น ๆ ๒. สํ. ส. ๑๕/๒๐- ๑. วิเคราะห์นี

บทความนี้อธิบายความหมายของศัพท์ต่างๆ เช่น ทาน, ศีล ซึ่งมีความสำคัญในทางธรรม โดยยกตัวอย่างเกี่ยวกับการทำบุญและการรักษาศีล เพื่อเป็นแนวทางในการปฏิบัติตนตามหลักธรรมจากคำสอนของพระผู้มีพระภาค.

…ขวายตน์ ฯ จักษุนั้นด้วย เป็นอายตนะด้วย เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่าจักขวายตนะ ฯ แม้ในบทที่เหลือ ก็มีวิเคร วิเคราะห์อย่างนี้ ฯ [อธิบายการแสดงลำดับอายตนะ] ๆ บรรดาอายตนะ ๑๒ เหล่านั้น ในพวกอายตนะภายใน จักขวา ยตนะแจ่มช…

บทความนี้วิเคราะห์การแสดงลำดับอายตนะภายในและภายนอก โดยเน้นที่จักขวายตนะซึ่งมีอารมณ์เป็นสนิทัสสนะและสัปปฏิฆะ พระผู้มี…

…หนดหมายเอาด้วยอำนาจลักษณะ มีลักษณะ เฉพาะของตน ได้แก่การกำหนดทุกขสัจ ชื่อว่าทิฏฐิวิสุทธิ์ เพราะกระทำ วิเคราะห์ว่า ชื่อว่าทิฏฐิ เพราะเห็นว่า "ขึ้นชื่อว่าอัตตาอื่นจากนาม รูปไปไม่มี" และชื่อว่าวิสุทธิ์ เพราะชำระ…

…งจัดประเภทเป็นจตุปาริสุทธิศีลที่มีประโยชน์ในการแสดง การสำรวม และการพิจารณา การชำระจิตให้หมดจด และการวิเคราะห์ว่าทุกขสัจมีลักษณะเฉพาะ โดยกรรมที่เกี่ยวข้องกับนามรูปที่แสดงถึงความสัมพันธ์ทั้งในปัจจุบัน อดีต และ…

… ๔ มีพระหฤทัยร่า เริงยินดีทรงชมเชยวิธุรบัณฑิตว่า เป็นผู้ประเสริฐสุด มีปัญญาดี รักษาธรรม รู้แจ้งธรรม วิเคราะห์ ปัญหาได้ด้วยดีด้วยปัญญา ตัดความสงสัยลังเลใจให้ขาดให้ขาดได้ทันที เหมือนช่างทำงาช้าง ตัด งาช้างขาดด…

สัจจบารมี หมายถึง ความจริงและการรักษาสัญญา โดยในทศชาติชาดก วิธุรบัณฑิตได้แสดงคุณธรรมการรักษาคำพูดและความซื่อตรง ในบริบทของการลงโทษความไม่สงบในโลก ด้วยเหตุการณ์ที่พระราชาทั้ง ๔ และทรงสรรเสริญคุณธรรมต่า

…โส มณิกณโจ นาคราชา แก้ว [มี] ที่คอ 0 ๒ ๔ & ๖ ของนาคราชใด นาคราช นั้น ชื่อว่ามีแก้วที่คอ " ๖ ๔ & 0 ๒ วิเคราะห์ที่แสดงมานี้ เป็นแต่รูปเอกวจนะอย่างเดียว ถ้า ประสงค์ความเป็นพหุวจนะ จะแสดงเป็นรูปพหุวจนะก็ได้ อย่า…

บทนี้นำเสนอการวิเคราะห์เรื่องบาลีไวยกรณ์ โดยเฉพาะในส่วนของวจีวิภาค สมาส และตัทธิต ผ่านตัวอย่างต่าง ๆ เช่น การเปรียบเทียบค…

…ล่ากอ แห่งนาง โมคคัลลี ชื่อโมคคัลลายนะ. ๒ ศัพท์ที่ลง ฌาน ปัจจัย อย่างนี้ กจจาโน, วจฉาโน, โมคคลลาโน, วิเคราะห์และคำแปล เหมือนใน ฌายน ปัจจัย

เนื้อหาเกี่ยวกับบาลีไวยกรณ์ที่มุ่งเน้นการวิเคราะห์คำ โดยแบ่งประโยคต่าง ๆ ตามโครงสร้างและการใช้ปัจจัย เพื่อให้เห็นถึงลักษณะเฉพาะของแต่ละคำ ได้แก่ วสิ…

…ะ [ ประชุมแห่งนกพิราบ หรือ ฝูงแห่งนกพิราบ ] ศัพท์ที่ลง ลง ณ ปัจจัย อย่างนี้ มานุโส, มายุโร, กาโปโต, วิเคราะห์และคำแปล เหมือน ใน กณปัจจัย. ศัพท์ที่ลง ตา ปัจจัย อย่างนี้ คามาน สมโห คามตา ประชุม แห่งชาวบ้าน ท. …

เนื้อหานี้เกี่ยวกับบาลีไวยกรณ์และการวิเคราะห์ศัพท์ในภาษาบาลี โดยเน้นที่คำศัพท์ซึ่งประกอบด้วยปัจจัยเช่น คุณ, ณ, และ ตา รวมถึงการวิเคราะห์คำและคว…

… บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต - หน้าที่ 147 ศัพท์ที่ลง อี ปัจจัย อย่างนี้ ทณฺฑี คนมีไม้เท้า [ วิเคราะห์เหมือนทณฺฑิโก ] สุข อสฺส อตฺถิ-ติ สุขี สุข ของชนนั้น มีอยู่ เหตุนั้น [ชนนั้น] ชื่อว่า มีสุข, โภโค …

เนื้อหาด้านหน้าของบาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค บทนี้เน้นการวิเคราะห์ศัพท์ที่ลงท้ายด้วยปัจจัยต่างๆ เช่น อี, ร, และ วนต โดยอธิบายความหมายและการประยุกต์ใช้ในประโยค ที่ทำ…

…อธิกรณสาธนะ ๆ ที่เป็น กัตตุรูป แปลว่า "เป็นที่--" ที่เป็นกัมมรูป แปลว่า "เป็นที่อันเขา." ဆ (๑๓๓) รูปวิเคราะห์แห่งสาธนะ จัดเป็น ๓ ตามวาจกทั้ง ๓ ที่ กล่าวแล้วในอาขยาต (๑๑๕) นั้น, รูปวิเคราะห์แห่งสาธนะใด เป็น ก…

เนื้อหาในบทนี้เกี่ยวกับการวิเคราะห์รูปวาทะในบาลี โดยแบ่งออกเป็น ๓ ประเภท ได้แก่ กัตตุวาจก, เหตุกัตตุวาจก และกัมมวาจก ซึ่งมีความสำคัญใ…

…ียวกันได้ มักเถียงกัน เพราะฉะนั้น การ ร้อยกรองหนังสือนี้ ต้องอาศัยความที่ผู้แต่งเห็นชอบเป็นประมาณ ๆ วิเคราะห์แห่งนามกิตก์ แต่นี้จะตั้งบทวิเคราะห์ เพื่อจะสำแดงสาธนะและปัจจัยที่กล่าว มาแล้วข้างต้น พอเป็นหลักฐา…

ในบทความนี้มีการวิเคราะห์ปัจจัยที่ใช้ประกอบนามกิตก์ในบาลีไวยากรณ์ พร้อมอธิบายถึงกลุ่มปัจจัยหลัก 3 ประเภท ได้แก่ กิตปัจจัย, …

ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 192 (๑๓๕) วิเคราะห์ในกิตปัจจัย กวิ สย์ ภวตีติ สยมภู, [ผู้ใด ย่อมเป็นเอง, เหตุนั้น (ผู้นั้น ชื่อว่าผู้เป็นเอง. สย์ เป็…

เนื้อหาเกี่ยวกับการวิเคราะห์คำและโครงสร้างในภาษาบาลี มีการนำเสนอโครงสร้างของประโยค การใช้บทหน้าในธาตุต่างๆ การสนธิคำในกิตปัจจั…

…ยค๑ - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 193 ถาเป็นนปุ๊สกลิงค์ เป็น ธมฺมวาห์ วิเคราะห์ก่อนเป็นกัตตุรูป กัตตุ สาธนะ ลงในอรรถแห่ง ตัสสีละ, วิเคราะห์หลัง เป็นสมาสรูป ตัสสีลสาธนะ, สมาสรุป …

เนื้อหานี้นำเสนอการวิเคราะห์ของบาลีไวยากรณ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในส่วนของวจีวิภาคที่พูดถึงลักษณะของคำและการใช้ในประโยค ซึ่งมีการย…

…ี่สุดธาตุ ซ้อน ๆ, กตฺตุ เข้ากับปฐมาวิภัตติ เอกวจนะ แห่งนาม เป็น กตฺตา (๖๖). เป็นกัตตุรูป กัตตุสาธนะ วิเคราะห์หลัง ลงในตัสสีละ. วทตี - ติ วๆตา, [ผู้ใด] ย่อมกล่าว, เหตุนั้น (ผู้นั้น] ชื่อว่า ผู้กล่าว, วท ธาตุ …

ส่วนที่ ๒ ของบาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค มุ่งเน้นที่การวิเคราะห์คำและอธิบายเกี่ยวกับความหมายของคำต่าง ๆ ในบริบทของการฟัง, การทำ, การพูด, และการรู้ ในกรณีต่าง ๆ พร…

…ุนั้น [ผู้นั้น] ชื่อว่าผู้ขอโดยปกติ, ภิกขุ ธาตุ ในความ ขอ, ไม่ลบที่สุด ธาตุ รัสสะ อู เป็น อุ. (๑๒๖) วิเคราะห์ในกิจจปัจจัย ข. ทุกฺเขน กริยตี - ติ ทุกฺกร, กรรมใด อันเขาทำได้โดยยาก, เหตุนั้น [กรรมนั้น] ชื่อว่าอ…

บทที่ 195 ของบาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค นี้พูดถึงการวิเคราะห์เกี่ยวกับคำศัพท์และความหมาย เช่น 'ด้วย รฺ แล้วลบ รฺ เสีย' ที่บอกถึงกัตตุสาธนะ 'ผู้รู้วิเศษ' โดยใช้…