วิเสส : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 73 / 75

…เวมติกศีล และโดยเป็นเสขศีล อเสขศีล และเนวเสขานาเลขศีล, เป็น ๔ อย่าง โดยเป็นหานภาคิยศีล ฐิติภาคิยศีล วิเสสภาคิยศีล และนิพเพธภาคิยศีล อนึ่งเป็น ๔ โดยเป็นภิกขุศีล ภิกขุนีศีล อนุป สัมปันนศีล และคหัฏฐศีล โดยเป็…

เนื้อหาในวิสูทธิมรรคแปลพูดถึงศีลในพระพุทธศาสนาแบ่งออกเป็นหลายประเภท เช่น ศีล อวิสุทธศีล และเวมติกศีล โดยมีการกล่าวถึงประเภทต่าง ๆ ของศีลและความหมายที่ประกอบอยู่ในแต่ละประเภท เช่น ภิกขุศีล และอาจารศีล

…้งอยู่ในฝ่ายทรงตัว) ส่วนภิกษุใดเป็นผู้มีศีลถึงพร้อมแล้ว พยายาม สืบต่อให้ได้สมาธิ ศีลของภิกษุนั้นเป็นวิเสส- ภาคิยศีล (ศีลตั้งอยู่ในฝ่ายวิเศษขึ้น ) ภิกษุใดไม่พอใจด้วยคุณเพียงศีล ประกอบ นิพพิทาเนือง ๆ อยู่ ศี…

…ามสำคัญของศีลในพระพุทธศาสนา โดยอธิบายประเภทของศีลที่แตกต่างกันในภิกษุ เช่น หานภาคิยศีล, ฐิติภาคศีล, วิเสสภาคิยศีล และนิพเพธภาคิยศีล การพยายามพัฒนาศีลเพื่อไปสู่สมาธิและการประกอบกัมมัฏฐาน โดยเน้นความสำคัญในก…

…ัง มหาฎีกาท่านแก้เห็นได้ว่า บทตั้งกับคำไขอยู่ในประโยคเดียวกัน ดังนี้ สหสา กิริยาปี ทวาติ วุจจติ ตโต วิเสสนตถ์ ทวตถ์ กีฬานิมิตฺตนฺติ วุตต์ โหติ อาห แปลว่า แม้กิริยาลุกลน ก็เรียกว่า ทวะ เพื่อจะให้ต่างกัน ท่า…

เนื้อหานี้พูดถึงการอธิบายและแปลวลีในวิสุทธิมรรค โดยเฉพาะการมุ่งหมายของการกระทำทั้งในแง่ของโทสะ ราคา และโมหะ เมื่อลงรายละเอียดแต่ละบท จะเห็นว่าทั้งสองบทที่เกี่ยวกับความมุ่งมั่นของบุคคลในแต่ละด้านได้อธิ

…] สมาธิที่เป็นหานภาคิยะ (เป็นทางฝ่ายเสื่อม) ก็มี เป็นจิต “ภาคิยะ (เป็นไปทางฝ่ายทรงตัวอยู่) ก็มี เป็นวิเสสภาคิยะ ( เป็นไป ทางฝ่ายวิเศษขึ้น) ก็มี เป็นนิพเพธภาคิยะ (เป็นไปทางฝ่ายจะให้รู้ แจ้งแทงตลอดอริยสัจ) ก…

…ิยฌาน ตติยฌาน และจตุตถฌาน พร้อมกับอธิบายการประกอบสมาธิและการจัดประเภทสมาธิ ทั้งหานภาคิยะ ฐิติภาคิยะ วิเสสภาคิยะ และนิพเพธภาคิยะ วิเคราะห์การเข้าถึงความจริงและอริยสัจผ่านสมาธิที่เป็นพื้นฐานสำคัญในการฝึกปฏิบ…

… จริงอยู่ ในวิภังค์นั้นกล่าวไว้ว่า หานภาคิยธรรม (ธรรมอันเป็นไป ทางฝ่ายเสื่อม) ชื่อว่า ความเศร้าหมอง วิเสสภาคิยธรรม (ธรรมอันเป็นไป ทางฝ่ายวิเศษขึ้น ) ชื่อว่าความผ่องแผ้ว ดังนี้ ในธรรม ๒ 1) ๑. อภ. ๒๕/๒๕๖ ๒. …

บทความนี้นำเสนอการแบ่งประเภทของสมาธิในวิสุทธิมรรค เช่น ฉันทสมาธิ, วิริยสมาธิ และจิตตสมาธิ พร้อมทั้งอธิบายถึงความเศร้าหมองและความผ่องแผ้วแห่งสมาธิ รวมทั้งแหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้องในวิภังค์เพื่อให้ผู้สนใ

…นสิการ อันสหรคตด้วยกามเกิดขึ้นครอบงำบุคคลผู้ได้ปฐมฌาน ปัญญา (ในปฐมฌานนั้น) ก็เป็นหานภาคินี " (ส่วน) วิเสสภาคิยธรรม พึงทราบตามนัยนี้ว่า "สัญญาและมนสิการที่สหรคตด้วยความไม่มี วิตกเกิดขึ้น (ดำเนินไป) ปัญญาก็เ…

บทนี้สื่อถึงการเข้าใจและเจริญสมาธิตามหลักของวิสุทธิมรรค โดยการเชื่อมโยงสมาธิกับการเจริญปัญญา ทั้งยังอธิบายถึงลักษณะเฉพาะของสมาธิที่ถูกต้องและผลกระทบต่อการเจริญธรรมในระดับต่างๆ ของผู้ปฏิบัติ เพื่อให้ได

…กิดขึ้นแห่งวิริยสัมโพชฌงค์ คือ อปายาทิภยปจฺจเวกขณตา ความพิจารณาเห็นภัยมีอบาย เป็นต้น วิริยายตฺต ... วิเสสาธิคมานิสส ความเป็นผู้มีปกติเห็นอานิสงส์ คือ ทสฺสิตา การได้บรรลุคุณวิเศษที่เป็นโลกิยะ และโลกุตตระอัน…

เนื้อหานี้เน้นความสำคัญของการไต่ถามและการพิจารณาด้วยปัญญาในแง่ของวิริยสัมโพชฌงค์ โดยกล่าวถึงหลักธรรม ๑๑ ประการที่เป็นทางเกิดขึ้นแห่งวิริยาสัมโพชฌงค์ เช่น การทำวัตถุให้สละสลวย, การปรับอินทรีย์ให้เสมอกั

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 231 ความที่ธรรมวิเสสที่ตนได้บรรลุแล้ว เป็นคุณอันประจักษ์ ( แก่ตน ) วิจิกิจฉาในองค์พระศาสดาผู้ทรงแสดงข้อปฏิบัติก็ดี ในตัว…

บทนี้กล่าวถึงการบรรลุธรรมวิเสสที่ผู้ปฏิบัติได้รับ รวมถึงองค์ฌานทั้งหลายและการละนิวรณ์ทั้ง 5 ที่พระโยคาวจรสามารถทำได้ผ่านการยึดมั่น…

…ประการ. (สวดมนต์, ๒๓) ในอุทาหรณ์ทั้ง ๒ นั้นควร สังเกตว่า ถ้าบทนามนามมี วา ศัพท์กำกับอยู่ มักประกอบบทวิเสสนะ เป็นเอกวจนะ ถ้ามี จ ศัพท์กำกับอยู่ มักประกอบบทวิเสสนะเป็น พหุวจนะ ดังอุทาหรณ์ได้แสดงไว้แล้วนั้น ส…

…เพื่อให้เกิดความเข้าใจที่ชัดเจนขึ้น ในส่วนของสัพพนามนั้น เราจะพูดถึงการแบ่งประเภทเป็นปุริสสัพพนามและวิเสสนสัพพนาม โดยมีการอธิบายถึงการใช้คำแทนชื่อเพื่อความกระชับ และหลีกเลี่ยงการซ้ำซากเมื่อพูดถึงสิ่งเดียวก…

…มอยู่ว่า เอโส เอสา เอต ๓ , คำนี้ ก็เป็นการบอกชัดอยู่แล้วว่า เป็นลิงค์อะไร เอโส เป็นปุ๊ลิงค์ ถ้าเป็น วิเสสนะของศัพท์ที่มีอิการันต์เช่น เอโส สมาธิ เราจะรู้ว่า สมาธิ เป็นปุ๊ลิงค์ เพราะ เอโส สัพพนามเป็นเครื่อง…

ในบทนี้จะอธิบายเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ซึ่งมีความสำคัญต่อการศึกษา โดยเฉพาะในเรื่องนามและอัพยยศัพท์ หากมีสัพพนามจะช่วยให้นักเรียนทราบได้ง่ายขึ้นว่าคำนั้นอยู่ในประเภทใด การใช้ลิงค์เพื่อระบุประเภทของคำในบาล

…ศัพท์ที่จะนำมาแจกอย่าง มหาราช ศัพท์ได้ ศัพท์นั้นต้อง เป็นศัพท์สมาส. ๒. ศัพท์สมาสนั้นนำมาแจกไว้ เฉพาะวิเสสนบุพพบท และ วิเสสนุตตรบท กัมมธารยสมาสเท่านั้น นอกนั้นนำมาแจกไม่ได้เลย. ภควนฺตุ เป็นปุ๊ลิงค์อย่างเดีย…

…่ยวกับการแจกศัพท์ในบาลี โดยแนะนำข้อควรจำในคำนามมหาราช ศัพท์ที่ต้องเป็นศัพท์สมาส และข้อบังคับในการใช้วิเสสนบุพพบทและวิเสสนุตตรบท นอกจากนี้ยังมีการ解释การแจกศัพท์แบบต่างๆในบริบทที่เกี่ยวข้อง เช่น การใช้งานของป…

…าลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 58 สังขยาที่ท่านจัดเป็นสัพพนามก็ดี คุณนามก็ดี มีลักษณะเหมือน วิเสสนะ คือถ้านามนามเป็นลิงค์วจนะวิภัตติอันใด สังขยาแผนกนี้ต้อง มีลิงค์ วจนะ วิภัตติ เหมือนนามนาม และเรีย…

ข้อความนี้อธิบายเกี่ยวกับการใช้และลักษณะของสัปพนามและนามในบาลี โดยเฉพาะเมื่อจำแนกประเภทจากสังขยาที่ถูกจัดเป็นสัพพนามหรือคุณนาม รวมถึงตัวอย่างการใช้งานและการเรียงลำดับโดยใช้ฉัฏฐีวิภัตติพหุวจนะ เพื่อให้

…ี่ออกชื่อมาแล้ว เพื่อป้องกันคำซ้ำซากอันไม่ น่าฟัง และท่านแบ่งคำนี้ออกเป็นสอง คือเป็น ปุริสสัพพนาม ๑ วิเสสนสัพพนาม ๑. ๆ ปุริสสัพพนาม น่าจะทำความเข้าใจคำว่า ปุริส ซึ่งอยู่หน้าสัพพนามเสียก่อน ศัพท์นี้แปลกันว่…

บทที่อธิบายเกี่ยวกับการใช้งานของนามและสัพพนามในบาลีไวยากรณ์ โดยมีการเปรียบเทียบตัวอย่างที่แสดงความแตกต่างในการใช้คำซ้ำซากและการใช้สัพพนามเพื่อลดการซ้ำซาก ซึ่งถือเป็นวิธีการที่ถูกต้องตามภาษาที่นิยม โดย

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 82 วิเสสนสัพพนามนี้ ไม่ได้เป็นคำพูดที่ใช้แทนตัวนามนามโดยตรง ทีเดียว มีลักษณะคล้าย ๆ กับคุณนาม แต่ก็ไม่ได้เป็…

บทความนี้อธิบายถึงวิเสสนสัพพนามในภาษาบาลี ซึ่งมีความสำคัญในการทำให้คำแสดงความแตกต่างระหว่างนามนามต่าง ๆ โดยวิเสสนสัพพนามจะท…

…นามนามนั้นอยู่ในที่ ใกล้หรือไกล เช่น นั้น (ต), นี้ (อิม), อื่น (อญฺญ) ฯลฯ ซึ่ง จะได้อธิบายต่อไป. ๓. วิเสสนะ ที่เป็น กิริยา เรียก กิริยากิตก์ เฉพาะที่แจก วิภัตติได้ และเป็นกิริยาที่ทำก่อน กิริยาสุดท้ายในประ…

…ยเกี่ยวกับวิธีการใช้ไวยากรณ์บาลีโดยเน้นที่นามและอัพยยศัพท์ เพื่อแสดงถึงการกำหนดแน่นอนของนาม การสร้างวิเสสนะ และการแจกวิภัตติในประโยค การใช้กิริยาในบทที่มีการเคลื่อนไหว เช่น การเดิน ยืน และนั่ง พบกับตัวอย่า…

…ฺปุนํ แปลว่า บ่อยๆ เป็นศัพท์นิบาต ประกอบเข้ากับกิริยา คือ กโรถ ซึ่งแปล ว่า จงทํา. นิบาตที่เป็นกิริยาวิเสสนะ จะต้องอยู่หน้ากิริยาเสมอไป นามนาม กับ วิเสสนะ ตัวประธานของวิเสสนนั้น ได้แก่ศัพท์ที่เป็น นามนาม แล…

…ารใช้คำในภาษาบาลี โดยเฉพาะการสร้างประโยคผ่านการรวมศัพท์ต่างๆ เข้าด้วยกัน เช่น นิบบาต และการใช้กิริยาวิเสสนะ การแปลและประโยคตัวอย่างเพื่อทำความเข้าใจประวัติศาสตร์ภาษา พร้อมเชื่อมโยงหลักการของวิเสสนนั้น ๆ กั…

…า สิ่งนั้น สิ่งนี้ หรือ คนนั้น คนนี้ เป็นต้น เช่น "โย ปุคฺคโล" แปลว่า บุคคลใด คำว่า "ใด" เป็น อนิยม วิเสสนสัพพนาม ประกอบคำว่า บุคคล ให้วิเศษขึ้น แต่ยังรู้ไม่ได้ว่า เป็นบุคคลนั้น หรือบุคคลนี้ อยู่ในที่ใกล้ห…

เนื้อหาอธิบายเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ โดยเฉพาะนามและอัพยยศัพท์ เช่น คำว่า "ใด" ในวิเสสนสัพพนามที่ใช้ประกอบคำว่า บุคคลเพื่อให้มีความหมายกว้าง. คำนี้ไม่เฉพาะเจาะจงในสิ่งหรือคนใดคนหนึ่ง นำเ…

…นข้อ ๒๓-๘๑ เล่มนาม และ อัพยยศัพท์ให้ ตลอดถี่ถ้วน จะเห็นได้ว่า เอก ศัพท์นี้เป็นสังขยาก็ได้ เป็นอนิยม วิเสสนสัพพนาม ก็ได้ เอก ที่เป็นสังขยา เรียกว่า สังขยา สำหรับใช้เป็นเครื่อง กำหนดนับนามนาม โดยมุ่งหมายก็เพ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการกำหนดแน่นอนของเอกในบาลีไวยากรณ์ แยกประเภทของเอกออกเป็นสังขยา และอนิยมวิเสสนสัพพนาม โดยสังขยาจะนับจำนวนของนามนาม ส่วนอนิยมวิเสสนใช้ประกอบกับบทนามเพื่อสละสลวยในการกล่าวถึงในพระ…

…นามและกิริยาให้วิเศษขึ้น เมื่อนำหน้า นามมีอาการคล้ายคุณศัพท์ เมื่อทำหน้ากิริยามีอาการคล้ายกับกิริยา วิเสสน์. คำว่านำหน้านามและกิริยานั้น พึงเข้าใจว่า นามได้แก่ นามนามและคุณนาม ส่วนกิริยาหมายเอากิริยาอาขยาต…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการใช้ อุปสัค ซึ่งเป็นคำที่นำหน้าหรือขยายความนามและกิริยาผ่านการอธิบายรูปแบบและความหมาย ตัวอย่างเช่น คำว่า 'อภิราช' ที่มีความหมายว่าพระราชายิ่ง หรือ 'อติกุมติ' ที่หมายถึงก้าวล่วงไป ก

…า "อจฉริยตฺถ " ใช้แสดงความสังเวช เรียก ว่า "ส์เวคตฺถ." นีจิ ต่ำ และ อุจจ์ สูง ทางสัมพันธ์ เรียกว่า "วิเสสน" เพราะบางแห่งใช้เป็นคุณนาม แจกตามวิภัตตินามได้ เช่น นี กุล สกุลต่ำ อุจฺโจ รุกฺโข ต้นไม้สูง เป็นต้น…

เอกสารนี้อธิบายเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ในนามและอัพยยศัพท์ รวมถึงการใช้คำต่าง ๆ เช่น ปจฺฉา (ภายหลัง), ปุน (คราวเดียว), และสห (กับ) พร้อมทั้งอธิบายความสัมพันธ์ทางไวยากรณ์ เช่น สมฺปิณฺฑนตฺถ ที่แสดงความหลากห