อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ : หน้า 8/118

ประโยค๑ - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 7 ถ้านามนามเป็นเอกวจนะหลายบทแต่ร่วมคุณกัน ก็ใช้คุณนาม บทเดียวเหมือนกัน แต่มักประกอบคุณนามเป็นพหุวจนะ ดังคำว่า เอกสฺมึ สมเย นาโถ โมคฺคลุลานญฺจ กสฺสป์ คิลาเน ทุกฺขิเต ทิสวา โพชฌังเค สตฺต เทสย. ในสมัยหนึ่ง พระโลกนาถเจ้า ทรง เห็นท่านโมคคัลลานะและท่านกัสสปะผู้เป็นไข้ได้ทุกข์ จึงทรงแสดง โพชฌงค์ ๗ ประการ. (สวดมนต์, ๒๓) ในอุทาหรณ์ทั้ง ๒ นั้นควร สังเกตว่า ถ้าบทนามนามมี วา ศัพท์กำกับอยู่ มักประกอบบทวิเสสนะ เป็นเอกวจนะ ถ้ามี จ ศัพท์กำกับอยู่ มักประกอบบทวิเสสนะเป็น พหุวจนะ ดังอุทาหรณ์ได้แสดงไว้แล้วนั้น สัพพนาม คำนี้ได้แก่นามที่เป็นชื่อสำหรับใช้แทนนามนาม ซึ่งออกชื่อมา แล้วข้างต้น เพื่อมิให้เป็นการซ้ำซากในเมื่อประสงค์จะพูดถึงอีก จึงดู ๆ 0 คำอธิบายที่ว่าด้วยสัพพนามข้างหน้าเถิด ในที่นี้จึงกำหนดเนื้อความ โดยย่อ ๆ ว่า สัพพนามนั้นแบ่งออกเป็น ๒ คือ ปุริสสัพพนาม ๑ วิเสสนสัพพนาม ๑, คำแทนชื่อคน, สัตว์, ที่, สิ่งของ, โดยตรงเช่น เขา, เจ้า, ท่าน, สู, เอง, มึง, ตามคำสูงและต่ำ จัดเป็นปุริสสัพพนาม คำแทนชื่อโดยความเป็นบทวิเสสนะ คือแทนเพียงเพื่อให้รู้ความแน่ นอนและไม่แน่นอน และเพื่อให้รู้ระยะใกล้หรือไกล เช่น ใด, นั้น, อย่างใดอย่างหนึ่ง, อื่น, โน้น, เป็นต้น จัดเป็นวิเสสนสัพพนาม, นามศัพท์เนื่องถึงกัน นามนาม คุณนาม และสัพพนาม ทั้ง ๓ นี้ ย่อมเกี่ยวเนื่องถึงกัน