ศัพท์ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 6 / 47

ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์ - หน้าที่ 89 วิธีเปลี่ยน วิภัตติ และ การันต์ ๑ เอา อิม ใน ปุ๋. อิต. กับ สิ เป็น อย. ๒ นา อยู่หลัง เ…

บทนี้นำเสนอเกี่ยวกับการเปลี่ยนวิภัตติและการันต์ในภาษาบาลี โดยมีตัวอย่างและการแจกจ่ายของศัพท์ในอิตถีลิงค์ เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจการใช้ในรูปแบบต่าง ๆ ของคำเช่น อิม อิมา และอื่น ๆ รวมถึงการบ่งชี้ถ…

…งคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 22 กันว่า รุปปติ ทั้งนั้น เพราะฉะนั้น จะประโยชน์อะไรด้วยศัพท์ มี สิต ศัพท์ เป็นต้นฯ ก็ศัพท์ว่า สีต เป็นต้นนั้น อรรถที่จะให้รู้ว่า ความ แปรผันแห่งรูปอันวิโรธปัจจั…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงคำว่า รูปปติ และการแปรผันของรูปตามปัจจัยต่าง ๆ โดยเฉพาะในพรหมโลกที่ไม่มีปัจจัยเบียดเบียน แต่ยังคงมีปัจจัยที่ค้ำชูให้เกิดการแปรผันนั้นได้ ทั้งนี้การแสดงธรรมชาติที่ชื่อว่านิพพานย่อ

…กิน เพราะว่างเว้นจากมูลอื่น ๆ คำว่า อิจเจว เป็นต้น เป็นคำกล่าวย้ำอกุศลจิต ๑๒ ดวงตามที่กล่าวแล้ว ฯ ในศัพท์ว่า อิจเจว เป็นต้นนั้น อิติ ศัพท์ มีอันแสดงความรวมแห่งคำพูดและคำที่ควร พูดเป็นอรรถฯ เอว์ ศัพท์ มีอัน…

…ี่แตกต่างกันในบริบทของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเฉพาะการพิจารณาจิตที่มีสภาพฟุ้งซ่านและโมหะ รวมถึงการใช้ศัพท์ที่เกี่ยวข้องในการแสดงความสัมพันธ์ระหว่างคำพูดและจิต โดยเน้นความหมายและการรวบรวมที่ถูกต้อง จึงให้ควา…

…้งหลายที่เกิด พร้อมกับจิตในขณะนั้น ก็จะพลอยชื่อว่า ประกอบกับจิตไปด้วย เพราะฉะนั้น จึงเพิ่ม เอกนิโรธ ศัพท์เข้าด้วย ฯ ถึงแม้เมื่อเป็นเช่นนี้ ๆ (คือประกอบด้วยลักษณะ ๒ เกิดดับร่วมกัน) บัณฑิตไม่อาจห้ามความ พ้อง…

บทความนี้กล่าวถึงเจตสิกธรรมว่ามีความสัมพันธ์กับจิตและรูปธรรมอย่างไร โดยเน้นการเกิดและดับร่วมกันในที่เดียวกัน รวมถึงหลักการทางภูมิศาสตร์ของธรรมที่มีลักษณะเฉพาะ คำว่า เอกนิโรธ และ เอกวัตถุ รวมไปถึงเสน่ห

…จัยที่มี ณ อักษร ที่กล่าว แล้วในโคตตตัทธิตข้างต้น [๑๐๓] เมื่อลบ ณ แล้ว เหลืออยู่แต่ ย ลบ อ สระที่สุดศัพท์ ข้างหน้าเสีย เหมือน ศัพท์ คือ ปัณฑิตะ ลบ อ เสีย คงแต่ ปัณฑิต แล้วเอาพยัญชนะที่สุดศัพท์ ซึ่งมีสระอัน…

…โว ซึ่งสื่อถึงความเป็นของสมณะ พร้อมทั้งอธิบายเกี่ยวกับคำต่างๆ ที่มีความหมายและการใช้ปัจจัยในการสร้างศัพท์ เช่น โสหัชชะ, โปริสสะ, และเนปักกะ ผู้ศึกษาสามารถสังเกตการปรับเปลี่ยนในคำศัพท์ตามหลักการไวยกรณ์ที่กล…

…คที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 159 โส คนติ เขา ไปอยู่, เต คจฺฉนฺติ เขาทั้งหลาย ไปอยู่ ยกไว้แต่นามศัพท์ที่เป็นเอกวจนะหลาย ๆ ศัพท์ รวมกันด้วย "จ" ศัพท์ ใช้กิริยาเป็นพหุวจนะ ซึ่งจะมีแจ้งในวากยสัมพันธ์ข้างห…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงกฎเกณฑ์ของการใช้กิริยาในภาษาบาลี โดยเฉพาะในการใช้วิภัตติ ซึ่งมีการจำแนกบุรุษออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ ประถมบุรุษ, มัธยมบุรุษ และอุตตมบุรุษ การเลือกใช้กิริยาและวิภัตติให้ถูกต้องตามบุร

…่ใช้ปฏิเสธ แต่คล้อยตามความท่อนต้น นิบาตในความท่อนหลัง เรียกชื่อว่า อนุวยโชตโก, ในอรรถนี้ใช้ นิบาต ๓ ศัพท์ คือ หิ, จ, ปน, ตรงความไทยว่า อัน, มีอุทาหรณ์ ดังนี้: ยาจกา นาม มจฺฉริชเน "เทพี" ติ น ยาจนฺติ, เกวล …

…ทาหรณ์ที่ใช้ในการวิเคราะห์โครงสร้างของประโยคและความหมายของคำในบริบทต่างๆ อาทิ อนุวยโชตโก และนิบาต ๓ ศัพท์ รวมถึงการปรับเปลี่ยนความหมายผ่านการปฏิเสธหรืออนุโลม ซึ่งทำให้เข้าใจหลักการเสนอภาษาได้ดีขึ้น. ข้อมูล…

…คล้อยตาม เรียกว่า อนุคฺคโห, ข้อหลังพูดแสดงความไม่เห็นด้วย เรียกว่า อรุจิสูจโน, ในอนุคคหะ ใช้นิบาต ๓ ศัพท์ คือ กิญจปิ, ยูทิป, กาม หรือ กามญฺจ, เรียกชื่อว่า อนุคฺคหตฺโถ ตรงต่อนิบาตไทยว่า ถึง, ซึ่งใช้หน้า คำพ…

…ะคำที่แสดงถึงการเห็นด้วยและไม่เห็นด้วย รวมถึงนิบาตไทยที่เกี่ยวข้อง เช่น อนุคคหะ และอรุจิสูจนา การใช้ศัพท์ต่างๆ ที่ส่งผลต่อความหมายในการสนทนา เช่น กิญจปิ, ตถาปิ, ปน และการเปรียบเทียบกับการใช้งานในบริบทต่างๆ…

…ิบาต ๒. ข้อความที่นำมาเปรียบ เรียกว่า อุปมา, ข้อความที่ ควรเปรียบ เรียก อุปเมโย, ในอุปมา ใช้นิบาต ๔ ศัพท์ คือ ยถา, เสยฺยถาปิ, เรียกชื่อว่า อุปมาโชตโก, ตรงต่อนิบาตไทย ว่า ฉันใด, วัย, อิว, ว่า ราวกะ; เพียงดั…

บทเรียนเกี่ยวกับบาลีประเภทอุปมาและอุปเมยยที่ใช้เพื่อเปรียบเทียบ โดยอธิบายถึงบทบาทของศัพท์ต่างๆ ในการเปรียบเทียบ เช่น ยถา, ตถา, เสยฺยถาปิ และอีกมากมาย ที่ถ่ายทอดวิธีการใช้อย่างเป็นระบบ. เนื้…

…ช้แสดงนามบ้าง กิริยาบ้าง ที่พร้อมกัน เรียกชื่อ ว่า สมวาโย ตรงต่อนิบาตไทยว่า พร้อม, นิบาตพวกนี้ใช้ ๒ ศัพท์ คือ สิทธิ์, สห, เข้ากับนาม เรียกชื่อว่า ทพพสมวาโย, เข้ากับกิริยา เรียกชื่อว่า กิริยาสมวาโย, อุ. (ทั…

…ณ์บาลี ซึ่งรวมถึงการทำความเข้าใจนิบาตประเภทต่างๆ เช่น สมวายนิบาตที่ใช้แสดงนามและกิริยา โดยเน้นการใช้ศัพท์และบริบทในการประยุกต์ ในส่วนของปฏิเสธนิบาตนั้น จะมีการจำแนกการใช้และตัวอย่างเพื่อให้ชัดเจนยิ่งขึ้น น…

…ม่มีคำปฏิเสธ การมีคำปฏิเสธ กับไม่มีคำปฏิเสธเป็นเรื่องสำคัญ อยู่ ควรจะวิจารณ์ดูบ้าง โดยทางไวยากรณ์ น ศัพท์ ที่ปฏิเสธ วฏฏติ มักเรียงไว้ติดกับ วฤฤติ เป็น น วฤฤติ ดูในธุดงคนิเทศนี้เองก็เห็นอยู่เช่นนั้นเป็นแถวไ…

บทความนี้พูดถึงการใช้งานผ้ากาสาวะในเสนาสนะที่เกี่ยวข้องกับภิกษุเทจีวริกะและวิธีการซักซ้อมผ้ากับข้อปฏิบัติเมื่อต้องการยืมผ้าของภิกษุผู้อื่นในระหว่างการย้อมผ้า โดยมีรายละเอียดทางไวยากรณ์ที่อธิบายถึงการใ

…นภพ ๒ พระองค์ทรง คายเสียแล้ว เพราะเหตุนั้น จึงเรียกว่า ภเวสุวนฺตคมโน (แต่) ท่านถือเอา ภ อักษรแต่ ภว ศัพท์ ค อักษร แต่ คมนศัพท์ และ ว อักษร แต่ วนฺต ศัพท์ ทำ (ว อักษร) ให้เป็นทีฆะ เรียกเสียว่า พระภควา เหมือ…

ในเนื้อหานี้มีการกล่าวถึงความหมายและการใช้คำว่า 'พระภควา' และความสำคัญของการระลึกถึงพระพุทธคุณในจิตของผู้ฝึกฝน พระโยคาวจรมีจิตที่ปราศจากราคะ โทสะ และโมหะ โดยมุ่งเน้นที่พระตถาคตเจ้า การตกลงในพระกรรมฐาน

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 1 อธิบายนามตอนต้น พระมหาบุญสงค์ อตฺตคุตฺโต ป.ธ. ๖ วัดราชาธิวาส เรียบเรียง บรรดาสภาพทั้งมว…

บทความนี้อธิบายความหมายและการใช้งานของนามและศัพท์ในภาษาบาลี โดยเริ่มต้นจากการให้คำนิยามของสิ่งต่าง ๆ ที่มีอยู่ในโลกว่าเป็นนามหรือชื่อ และการจำแนกประเ…

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ ปุริโส เทสนฺตร์ ตณฺหารชุชุมา พนธ์ สตฺตสนฺตานํ อภิสงฺขาโณ ภวนฺตร์ เสิ อาตายาติ ภูวเนตติ อภ…

บทความนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ที่มุ่งเน้นไปที่การอธิบายนามและอัพยยศัพท์ โดยยกตัวอย่างการใช้งานของคำว่า 'ปุริโส' และ 'ปุริสา' เพื่ออธิบายหลักการของเอกวจนะและพหุวจนะ ซึ่งเพื…

E ประโยค๑ - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ วิภัตตินามกับวิภัตติอาขยาตเหมือนกันโดยชื่อก็จริง แต่มีความ หมายต่างกัน คือวิภัตตินามเมื่อ…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับกรรมวิธีการใช้บาลีไวยากรณ์ในนามและอัพยยศัพท์ โดยเฉพาะการใช้วิภัตตินามและวิภัตติอาขยายที่มีความหมายแตกต่างกัน การอธิบายลักษณะของการันต์ในภาษาบาลี…

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 25 อตฺต ศัพท์นี้ โดยตรงใช้แทน กตฺตา ใช้เป็นคำแทนชื่อของ คนเหมือนกันสัพพนาม พูดปรารภขึ้นเฉ…

บทนี้กล่าวถึงการใช้ศัพท์บาลี 'อตฺต' และการวิเคราะห์ในบริบทต่าง ๆ โดยให้รายละเอียดว่า 'อตฺต' หมายถึง 'ของตน' และสามารถใช้งานไ…

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 46 อิ ทุติยาวิภัตติ เอา อิ เป็น โอ แต่ไม่ต้องลง ส อาคม ศัพท์มโนคณะ เมื่อต่อเข้าเป็นบทสมาส…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับการใช้ทุติยาวิภัตติและศัพท์มโนคณะ รวมถึงการแจกวิภัตติในบทสมาส เช่น การใช้สระและรูปแบบการแจกตามการันต์และลิงค์ในศัพท์ โดยยกตัวอย…

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 49 เอก. ปญ. คาวสุมา เอา โอ แห่ง โค เป็น อาว คง สฺมา ไว้ คาวมุหา เอา สฺมา เป็น มหา คาวา เอ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการอธิบายบาลีไวยากรณ์ โดยเฉพาะนามและอัพยยศัพท์ พร้อมมีตัวอย่างการใช้ เช่น การเปลี่ยนรูปของคำว่า โค ซึ่งเรียกรวมถึงตัวผู้และตัวเมีย การใช้คำศัพท์ต่…

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 90 จึงต้องแปล เอก สมย์ ว่า สมัยหนึ่ง ถ้า เอก ศัพท์นี้ประกอบ เข้ากับคำว่า คน หรือ พวก ก็แป…

…ห้ผู้เรียนเข้าใจและใช้บาลีได้ถูกต้องมากขึ้น เกี่ยวกับการวิเคราะห์และเรียนรู้คำในภาษาบาลีและวิธีใช้คำศัพท์ต่าง ๆ อย่างมีระบบและถูกต้อง

…ปุปุน พลัดไปอยู่ต้นประโยคหลัง อย่างไรอยู่ ในที่นี้แปลตามฉบับยุโรป ๒. ประโยนี้มีปัญหา มหาฎีกาก็แก้แต่ศัพท์ และแก้ไว้นิดหน่อย ไม่พอจะเก็บประสมเป็นความ ขึ้นได้ ศัพท์ ต์ นั้นแหละขัดนัก มหาฎีกาเห็นเป็นสำคัญ แนะ…

…ะ และแสดงออกถึงความสำคัญของการควบคุมอารมณ์ โดยเฉพาะความโกรธ การอ้างอิงถึงคำสอนในฉบับยุโรปและการแก้ไขศัพท์ต่างๆ เพื่อให้เข้าใจได้ง่ายขึ้น ข้อควรระวังรวมถึงการติดตามความสำคัญของคำและการใช้ในบทสนทนาและการสอน …