อธิบายบาลีไวยากรณ์: นามและอัพยยศัพท์ : หน้า 2/118

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 1 อธิบายนามตอนต้น พระมหาบุญสงค์ อตฺตคุตฺโต ป.ธ. ๖ วัดราชาธิวาส เรียบเรียง บรรดาสภาพทั้งมวล ทั้งที่มีวิญญาณและหาวิญญาณมิได้ ซึ่งได้ อุบัติขึ้นมาในโลก จะเป็นคน สัตว์ ภูเขา ต้นไม้ อย่างใดอย่างหนึ่ง ก็ดี เมื่อยังไม่มีใครสมมติเรียกชื่อว่าอย่างหนึ่งอย่างนี้ สักแต่ว่ามีอยู่เท่านั้น ก็ยังไม่ทราบละเอียดว่าคนหรือสัตว์เป็นต้น อีกนัยหนึ่ง สิ่งที่น้อมไปในคำ พูดของภาษาต่าง ๆ คืออาจเรียกรู้เข้าใจกันได้ตามความประสงค์ เรียกว่า "นาม" แปลว่า "ชื่อ" หรือหมายความว่ามีอาการน้อมไปในคำพูดของ ภาษานั้น ๆ ตามแต่จะสมมติขึ้น ศัพท์ สำเนียงก็ดี อักษรที่ใช่แทนสำเนียงก็ดี ซึ่งปรากฏเป็นถ้อยคำได้ เช่น ปุตโต บุตร ปญฺญวา มีปัญญา ทุกโข ขยัน เหล่านี้เป็นต้น เรียกว่า "ศัพท์" ถ้าสำเนียงชนิดใดไม่ใช่ถ้อยคำ คือเป็นสำเนียงที่ไม่ เป็นภาษา ดังคำว่า ปุ. ภ. อู, หู, เหล่านี้ และคำที่เป็นกิริยาหรือ แม้อย่างอื่น ๆ คำชนิดนั้นไม่เรียกว่าศัพท์ คำพูดในภาษามคธแบ่งออก เป็น ๒ ประเภท คือ สัญชาติศัพท์หรือชาติศัพท์อย่าง ๑, สัญญัติศัพท์ อย่าง ๑. คำพูดดั้งเดิมอันค้นหามูลมิได้ว่าเนื่องมาจากธาตุอะไร หรือ ปรุงขึ้นจากธาตุอะไร เป็นวาจาที่ใช้พูดกันมาแต่โบราณ เหมือนคำว่า ก. น้ำ, ขำ, ฟ้า, กุ, คำพูด เป็นต้น เรียกสัญชาติศัพท์หรือชาติศัพท์,