สันสกฤต : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 17 / 18

…ี้ คาถาชาดกบาล 69 ต้นฉบับพระนิพนธ์ส่วนที่พระอภิญญาเสี้ยนหรือเพี้ยน(法題) ได้นำไปจากศรีลังการเป็นภาษาสันสกฤต ดังที่บทบันทึกไว้ในฉนวนหมายเหตุแห่งพุทธอาณาจักร(佛國記 或 高僧法顯傳)ว่า “法顯住此國二年,更求得彌沙塞律藏本,得長阿含、雜阿含、復得一部雜藏.…

เนื้อหานี้นำเสนอการเปรียบเทียบคาถาจากคัมภีร์โบราณหลายฉบับ โดยเฉพาะความเชื่อมโยงของความหมาย แม้ว่าคำจะต่างกัน เช่นในวัฏฏกชาดกและพระนิพนธ์ส่วนต่าง ๆ ซึ่งมีข้อเปรียบเทียบที่น่าสนใจ เช่น การสื่อสารถึงความ

…าวเกี่ยวกับ 5 โดยทั่วไป บทวิภาคพุทธศาสตรฺบ้านเราเรียกกันโดยอิงภาษาบาลีว่า มหาสงิษยะ ส่วนคัมภีร์ภาษาสันสกฤตเรียกกันนี้ว่า มหาสงิษยะ หาก อ้างอิงชื่อในภายตามคัมภีร์ที่มีภาษาบาลีบทแตกต่างกัน ชื่อเรียกก็จะมีความ…

บทความนี้เสนอการวิเคราะห์เกี่ยวกับการกำเนิดสรรพสัตว์ โดยอิงจากข้อมูลในคัมภีร์พระพุทธศาสนา ภายใน 100 ปีหลังการปรินิพพานของพระพุทธเจ้า มีการถกเถียงเรื่องการใช้ศัพท์เกี่ยวกับ 'มหาสงิษยะ' โดยแสดงให้เห็นถึ

…อง道安(Tao-an) ได้กล่าวว่า สังสมภู (僧伽院) ทงจาเล ท่องคัมภีร์นี้ออกมา โดยมี ท่านธรรมนันทินบันทึกเป็นภาษาสันสกฤต พุทธธัษฎาแปล และ สมฤทธิ์ บันทึกคำแปลจีนอีกทอด (出三藏記集, T55: 73c36), จากบันทึกต่างๆ ที่กล่าวมาข้างต้น…

บทความนี้สำรวจคำว่า 'วิภัชยาวธีน' ซึ่งเป็นชื่อเรียกกลุ่มสงฆ์ที่ปรากฏในศิลาจารึกและมีนักวิชาการชาวญี่ปุ่นทำการศึกษา นอกจากนี้ยังมีการพูดถึงคัมภีร์อภิธรรมมหาวิภาษาฯ ที่รวบรวมคำบรรยายเกี่ยวกับพระธรรมจำนว

…นบริบทของภาษาและวัฒนธรรมในแต่ละประเด็นสำคัญที่เกี่ยวข้อง - คำศัพท์สำคัญคือ "อาสวะ" ซึ่งมาจากคำในภาษาสันสกฤต หมายถึง ลักษณะหรือสิ่งที่เป็นอุปสรรคในทางจิตใจหรือจิตวิญญาณ - ในบทความยังกล่าวถึงการยืนยันและตรวจสอ…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์แนวคิดเกี่ยวกับอาสวะในบริบทของคัมภีร์กฤตกัณฑ์และกฤตกัณฑ์อรรถา โดยมีการเปรียบเทียบความคิดและความคิดเห็นจากกลุ่มที่แตกต่างกัน นักวิจัยได้ค้นพบความแตกต่างในแนวคิดของอาสวะ ซึ่งท

…ทำให้เกิดข้อสงสัยว่า ในยุคแรกของนิยมนี่ได้เรียกกลุ่มของตัวเองว่าเป็นนิยายนึ้ชื่อ “สรวาสติวาทา” (ภาษาสันสกฤต, ภาษาบาลี: สัมพติวาทา, ภาษา จีน: 說一切有部” หรือไม่ นอกจากนี้นิยายนี่ยังมีชื่อเรียกอีกหลายชื่อตามตำนานต…

ฐานที่เน้นพระพุทธศาสนาดั้งเดิมได้มีการปฏิรูปเกี่ยวกับการศึกษาโลกที่เต็มไปด้วยความทุกข์ โดยกลุ่มที่เรียกว่า "สรวาสติวาทา" มีการเรียกตัวเองในหลายชื่อ เช่น เหตุต่าวิน วิภัชยาบอลิน และ มรุโมทกา บทนี้จะมีก

…ช่เป็นคำแปลที่มาจากคำว่า สรว-อัสติ-วะนะ Sarva-asti-vāda หากพิจารณาจากคำแปลภาษาดังกล่าวกลับไปเป็นภาษาสันสกฤต อาจเป็นคำว่า Sarva-vākya-vāda แต่ก็ไม่ปรากฏชื่อในศิลาจารึกส่วนในคัมภีร์ มัฏฐศรีปิใบจา ผู้แปลได้แปลช…

…ศัพท์คำว่า '語言' ซึ่งมีที่มาจากคำว่า 'יָעֵן' (shuo วะท?) และวิพากษ์คำเกี่ยวข้องทั้งในภาษาฝรั่งและภาษาสันสกฤต รวมถึงความแตกต่างและบริบทของการใช้คำในประวัติศาสตร์ การศึกษาแสดงให้เห็นว่าแม้ในคัมภีร์และศิลาจารึกท…

…ศัพท์บาลีซึ่งตรงกับ คำว่า “อัสติ” (asti) ในชื่อถิ่นว่า “สราวติวาม” (Sarva-asti-vāda) เป็นคำศัพท์ภาษาสันสกฤตที่ปรากฎอยู่ใน คัมภีร์อรรถธรรม โกศจายะ แต่หากพิจารณาจากความเก่าของคัมภีร์ กถวัตถุอรรถถก ที่กำเนิดอยู…

…ศึกษาในเรื่องนี้มีรากฐานมาจากอรรถธรรมในคัมภีร์ต่างๆ ที่อธิบายถึงความจริงในธรรมชาติ ทั้งในภาษาบาลีและสันสกฤต อาจารย์บางท่านได้กล่าวถึงเนื้อหานี้ในคัมภีร์สามโกษเอกเศียกุล

…)31 29 Sanrongengi (1918: 395). 30 Sanrongengi (1918: 394). 31 คำว่า 五法蔵 ยังไม่ปรากฏชัดว่ามาจากคำสันสกฤตคำใด เนื่องจากยังไม่พบคัมภีร์ของนิภายวตสัปฎรียะที่เป็นภาษาสันสกฤตในปัจจุบัน แต่เราพบเกี่ยวกับมิตรรรม…

เนื้อหานี้พูดถึงกาลมิตอยู่ของนิภายสราวาสติวาคงและการอธิบายของพระปรมาจารย์ที่เกี่ยวข้องกับนิภายเหตุวาม โดยแสดงให้เห็นความสอดคล้องระหว่างสมบัติของนิภายในพระอธิธรรมและคัมภีร์ต่างๆ เช่น 五法蔵 และยังเสนอความ

…นามาประเภทใด เมื่อนำมาถีบคีง กับคาถาบาลี พบวาตรงกับ “Lāpam” ซึ่งมีรูปศัพท์เดิมว่า Lāpa65 ตรงกับ สันสกฤตว่า Lāba หรือ Lāva จึงทราบได้ว่าหมายถึง นกขนาดเล็ก ชนิดหนึ่ง (นกฤๅล) ซึ่งมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า P…

…จีน เพื่อเข้าใจถึงความหมายของคำสำคัญ พร้อมการอธิบายเกี่ยวกับนกขนาดเล็กที่หมายถึงในส่วนของภาษาบาลีและสันสกฤต ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับพระไตรปิฎกบาลีและการใช้ในปัจจุบันในประเทศไทย และต่างประเทศ เช่น ศรีลังกา พม…

…น ดีดี และอนาคตด้วย ในที่สุด ภายหลังจึงมีชื่อเรียกว่า “สัปพิตถิวาท” (Sabba-atthi-vāda) ที่ตรงกับภาษาสันสกฤตคือ “สรวาดติวาท” (Sarva-asti-vāda) 33 ตามตำนานลังก้าที่กล่าวมาตั้งได้บันทึกว่ากว่า นิยายสัปพิตถาวะ …

เนื้อหานี้สำรวจแนวคิดของสัปพิติวาท ที่เกิดขึ้นก่อนหน้านี้ในพระธรรมและการเรียบเรียงหลักการว่าด้วยทุกสิ่งซึ่งมีอยู่ โดยโฟกัสไปที่การอธิบายความหมายของคำว่า “สรรพสิ่ง” ที่มีพื้นฐานมาจากนิยายสัปพิตถาวะ และ

…าปรัชญามัชฌิมะมากที่สุด ความหมายและลักษณะของโครงสร้างประโยคดุจดูญา คำว่า “ดุษฎิโกฏิ” เป็นคำสมาจากคำสันสกฤตว่า “ดุษฎุ” (Catuḥ) ที่แปลว่า สี และ โกฏิ (Koti) ที่แปลว่า มุม ที่สุด ในปรัชญาตะวันตก “ดุษฎิโกฏิ” ถู…

บทความนี้มุ่งศึกษาเกี่ยวกับสำนักมัชฌิมะว่ามีการยืนยันคำสอนของพระพุทธเจ้าอย่างมีเหตุผลหรือไม่ โดยมุ่งเน้นการวิเคราะห์จากคัมภีร์มัชฌิมะการีวาก ซึ่งมีความสำคัญต่อการศึกษาในปรัชญามัชฌิมะ โดยเฉพาะคำว่า 'ดุ

…ทนด้วย R ประโยคในภูกิธี 3 แทนด้วย P · R ประโยคในภูกิธี 4 แทนด้วย ~P · ~R กฎแห่งการปฏิเสธใน ไวยากรณ์สันสกฤต นอกจากนี้ สิ่งที่มักนำมาประกอบการพิจารณาความสมเหตุสมผลทางตรรกวิทยา คือรูปแบบไวยากรณ์ของภาษานั้นๆ ภ…

…นี้นำเสนอการศึกษาวิเคราะห์ข้อชี้ขาดของการยืนยันในมัลมัยกามมาการิ ผ่านการใช้ตรรกศาสตร์และไวยากรณ์ภาษาสันสกฤต โดยอธิบายความแตกต่างระหว่างประโยคที่ขัดแย้งและไม่ขัดแย้ง เพื่อเข้าใจแนวคิดทางตรรกะที่ซับซ้อนในข้อคว…

…ณะ18 กฎหมาย19 ได้เสนอโครงสร้างประโยคคฤถุโกลด์โดยการอาศัยการ ประยุกต์รูปแบบการปฏิเสธของไวยากรณ์ภาษาสันสกฤตได้ดังนี้ ประโยคโกฏฐิที่ 1 แทนด้วย X is P but not non ~P ประโยคโกฏฐิที่ 2 แทนด้วย X is not P but no…

…น ประเภทการปฏิเสธที่ไม่แสดงการยืนยันวาททางเลือกที่เหลือและการวิเคราะห์โครงสร้างประโยคตามไวยากรณ์ภาษาสันสกฤตเพื่อเข้าใจการสื่อสารทางวรรณกรรมได้ดียิ่งขึ้น โดยมีการพูดถึงคำนิยามและความหมายที่เกี่ยวข้องในบริบทต่…

…รจารึกด้วยภาษากรีกในเสาหินของพระเจ้าอโศกลฯ บางส่วนเชื่อว่าต้นฉบับมิลินทปัญหา น่าจะจงจากภาษาปรากฎหรือสันสกฤต ซึ่งเป็นภาษาที่ใช้ในการ สื่อสารอย่างแพร่หลายในดินแดนแถบตะวันตกเฉียงเหนือของอินเดีย คัมภีร์มิลินทปัญ…

คัมภีร์มิลินทปัญหายังคงเป็นหัวข้อที่มีการถกเถียงในวงการวิชาการ ทั้งจากนักวิชาการตะวันตกและตะวันออก โดยมีข้อเสนอแนะเกี่ยวกับที่มาของคัมภีร์ที่แตกต่างกัน นักวิชาการบางคนเชื่อว่าต้นฉบับของมิลินทปัญหามาจา

…ปัญหาในคำกัดที่ 1 ถึงเลือกใช้คำศัพท์โยนก ทรงให้เหตุผลว่า ถาหากฉบับภาษาบาลีถูกดัดแปลงมาจากต้นฉบับภาษาสันสกฤตหรือปรากฏฤ (Northern Prakrit) แล้วทำไมคำศัพท์ “โยนก” หรือ “โยนะ” ไม่ถูกนำมาใช้ในภาษาสันสกฤตและปรากฤท…

…ละการพัฒนาสังคมในอดีต นอกจากนี้ยังมีการอภิปรายเกี่ยวกับการที่คำศัพท์นี้อาจจะพบได้ในฉบับแปลภาษาจีนและสันสกฤต

…คัดลอกทางยุโรปหรือผู้คัดลอกทางม่า ศรีลังกา ไทย ก็ได้ หรือไม่ก็เปลี่ยนแปลงตั้งแต่ครั้งที่มีการแปลจาก สันสกฤตมาเป็นบาลี --- 33 Müller (1965: xxvi) อ้างใน มหามกุฏราชวิทยาลัย (2547: 528) 34 มหามกุฏราชวิทยาลั…

บทความนี้เกี่ยวกับการสนทนาระหว่างพระเจ้ามิลินทและพระนาคเสน หลักการและเนื้อหาของคัมภีร์มิลินทปัญญา พิจารณาความแตกต่างกับคัมภีร์กว่าวติ การค้นคว้าและเปรียบเทียบเนื้อหาที่พบจากฉบับอักษรต่างๆ เช่น อักษรโร

…ียบเคียงกับคาถาบาลีพบว่าตรงกับ “Simbalismim” ซึ่งมีรูปศัพท์เดิมว่า Simbali หรือ Simbali เทียบเคียงในสันสกฤตแล้วตรงกับ Śimbala หรือ Śālmalī หรือ Ŝālmalī จึงทราบได้ว่าหมายถึง ต้นวัอันเป็นต้นนุชชนิดหนึ่งที่มีชื…

…ำรวจความเกี่ยวข้องระหว่างคาถาในถุงลาภากะดกกับพระสูตรในพุทธศาสนา การเปรียบเทียบเสียงในภาษาจีนและเสียงสันสกฤตที่เกี่ยวข้องกับวัชนิดหนึ่ง รายละเอียดและการอภิปรายเกี่ยวกับคำจินต์ที่แสดงถึงเสียงและความหมายในบริบท…

…คัมภีร์ทั้งสองฝ่ายไม่ค่อยสดคล้องกัน ดูเพิ่มได้ใน Lv, Lihua (2001: 1-25) 13 ดูตัวอย่างรายชื่อคัมภีร์สันสกฤต จีน ที่เนื้อเรื่องสดคล้องกับชาดกฝ่ายบาลีได้ใน Hikata (1978: 92-116)

บทความนี้สำรวจความสดคล้องของคาถาชาดกในคัมภีร์ทั้ง 2 ฝ่าย โดยเน้นไปที่ความคล้ายคลึงในเนื้อหาคาถาแบ่งออกเป็น 4 แบบ และเลือกคาถาตามแบบที่มีความเหมือนกันหรือแตกต่างกันไม่มาก นัก พร้อมทั้งอ้างอิงข้อมูลจาก

…ดูเพิ่มเติมเปรียบเทียบอุตนาวรรฺ สันกุกตฤกษ์กับธรรมบทบาลีได้ใน ละอองดาว นนทะสาส (2553) 30 ดูเทียบฉบับสันสกฤตและแปลจีนได้ใน 4.4 (2)

บทความนี้สำรวจความรู้สึกของการบันเทิงที่มักจะนำไปสู่ความไม่สุข แม้จะมีสิ่งที่สวยงามในชีวิต แต่การหลีกหนีจากความเพลิดเพลินเพื่อเข้าใจธรรมชาติที่แท้จริงของชีวิตนั้นมีความสำคัญสูงสุด โดยอ้างอิงถึงข้อความ

…อยนำพญาเนื้อ ภายหลัง (ข.ชาฯ 58/745/567 เปล.มมร, 27/52/208 เปล.มจร) 31 Yuyama (2001: xxvii) แสดงชื่อสันสกฤตกุลงคั่นนี้เป็น Buddha-caritasamgraha หรือ Sak yamunibuddhacarita 32 คาถาสันสกฤตกที่สองคล้องกัน sams…

…แสดงออกถึงอุดมการณ์ในการรอดพ้นจากการประทุษร้ายทางจิตใจ นอกจากนี้ยังสัมพันธ์กับการศึกษาเชิงวิชาการและสันสกฤต เพื่อส่งเสริมความเข้าใจในหลักธรรม.