สัมผัส : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 7 / 28

…าถึง “ธรรม (The Known Factor)” เพราะ ภาพประสบการณ์ในอดีตที่เกี่ยวกับกามคุณ 5 คือ รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส อารมณ์อันน่าใคร่ ตลอดจนอกุศลธรรมต่าง ๆ ที่ทรงเคยสัมผัส มักย้อนกลับมาหลอนกวนใจ ในที่สุดทรงได้คิดว่า …

การบรรลุธรรมของบรมครู สิทธัตถะ มีการเข้าใจถูกทางและตั้งใจในความเพียรเพื่อเข้าถึงธรรม ความรู้ต่างๆ เกี่ยวกับทุกข์ และวิธีการดับทุกข์ได้เป็นผลสำเร็จ โดยต้องข้ามผ่านกามคุณและทำให้จิตใจสงบ.

… คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ คำว่า “ฝั่งโน้น” เป็นชื่อของ “อายตนะภายนอก 6” คือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และ ธรรมารมณ์คืออารมณ์ที่เกิดขึ้นกับใจ คำว่า “การจมในท่ามกลาง” เป็นชื่อของ “นันทิราคะคือความกำหนัดด…

บทความนี้นำเสนอการใช้สื่อการสอนในธรรมะของพระพุทธเจ้าผ่านตัวอย่างต่าง ๆ เช่น ขอนไม้ที่ลอยตามแม่น้ำ ด้วยการตั้งคำถามและการอธิบายความหมายของแต่ละสิ่ง โดยเชื่อมโยงกับแนวทางการพาไปสู่นิพพาน การเปรียบเทียบร

…เทวภูมิ เป็นปรโลกฝ่ายสุคติ จัดอยู่ในกามภพ คือ ภูมิที่ยังต้องบริโภคกาม ยังยินดีใน รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ธรรมารมณ์ ผู้ที่ยังยินดีในกามคุณจึงต้องมาเกิดในกามภพ คำว่า เทวภูมิ มาจากคำว่า เทวะ รวมกับคำว่า ภูมิ…

บทนี้จะสำรวจเนื้อหาพื้นฐานเกี่ยวกับเทวภูมิ ซึ่งหมายถึงสถานที่ที่เทวดาอาศัยอยู่ โดยเน้นที่ความหมายและประเภทของเทวดา รวมถึงขั้นตอนการเกิดในสวรรค์ พร้อมทั้งหารือเกี่ยวกับการทำบุญและอานิสงส์ที่เกี่ยวข้องใ

…งคงประมาทในการดำเนินชีวิต ใช้บุญที่ตนสั่งสมมาไปเที่ยวเล่นเพลิดเพลิน ในกามคุณ ทั้งรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส อันเป็นทิพย์อยู่ทุกวัน จึงไม่หมั่นฟังธรรม ไม่ปฏิบัติธรรม ไม่ อนุโมทนาบุญกับมนุษย์ผู้สร้างความดี ครั…

บทความนี้สรุปถึงความแตกต่างของชีวิตบนสวรรค์ตามบุญที่สั่งสมในมนุษย์ แม้ชาวสวรรค์จะมีความสุข แต่หากไม่ฟังธรรมและไม่สร้างบุญ อาจต้องเผชิญกับความเศร้าเมื่อจากไป ชีวิตบนสวรรค์ยาวนานกว่าชีวิตมนุษย์ และการดำ

…ไว้ ไม่ให้พ้นไปจากโลกได้ ส่วนอายตนะ คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ก็ทำหน้าที่ดึงดูด รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ธรรมารมณ์ ตามหน้าที่ของตนๆ และในทำนองเดียวกัน อายตนะนิพพานก็มีหน้าที่ ดึงดูดพระพุทธเจ้าพระอรหันต์เข…

ในพระพุทธศาสนา นิพพานแบ่งออกเป็นสองประเภท คือ สอุปาทิเสสนิพพาน ซึ่งหมายถึงสถานะที่ยังมีเบญจขันธ์อยู่ และอนุปาทิเสสนิพพานซึ่งไม่มีเบญจขันธ์เหลือ เป็นการดับกิเลสอย่างสมบูรณ์ พระมงคลเทพมุนี (สด จันทสโร)

…ติอย่างหนึ่งที่เกิดขึ้นและฝังแน่น อยู่ในใจของคนเรามาตั้งแต่เกิด ถ้ามีกามคุณ ๕ คือรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส มาเร้าใจ กิเลสก็จะกำเริบฟูขึ้น ปกคลุมจิตใจให้มืดตื้อ มืดมิด นั่นคือถ้าไม่ถูกสิ่งเร้ากระตุ้น กิเลสก็…

บทนี้กล่าวถึงธรรมชาติของใจคนตั้งแต่เกิดว่ามีความใสสว่างและประภัสสร แต่กิเลสที่เกิดขึ้นตั้งแต่เกิดจะทำให้ใจมืดหมอง เมื่อเข้าใจธรรมชาติแล้ว การแก้ปัญหาจะต้องเริ่มที่สาเหตุจริง โดยใช้กระบวนการปฏิรูปอย่าง

… ภายในทั้ง 5 คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ เป็นทางเปิดรับ อายตนะภายนอกทั้ง 5 คือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และ ธรรมารมณ์ (อารมณ์ที่รู้ด้วยใจ) อายตนะภายในจึงเป็นเสมือน “ประตู” ที่เปิดรับบุคคลภายนอกเข้ามาในบ้…

บทความนี้เกี่ยวกับการทำความเข้าใจคำศัพท์ที่สำคัญในพระดำรัส ซึ่งพูดถึงอายตนะภายในและภายนอก รวมถึงคำว่า 'ทวาร' ที่หมายถึงประตูรับรู้ของอารมณ์ทั้งห้า การเห็นรูปด้วยจักษุจะต้องประกอบด้วยจักษุ รูป และใจ กา

…ธิเบื้องต่ำ” คือ สภาวะที่ใจสงบ ปราศจากอารมณ์ ทั้ง 5 หรืออายตนะภายนอก 5 อันได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และธรรมารมณ์ นิวรณ์ ๕ จึงเริ่มสงบระงับ ใจจึงรวมเป็น หนึ่ง เกิดเป็นดวงสว่าง ๆ ดังที่ปรากฏในพระธรรมเท…

บทความนี้นำเสนอประเภทของสมาธิในพระพุทธศาสนา ซึ่งแบ่งออกเป็น ๒ ระดับ ได้แก่ สมาธิเบื้องต่ำที่เกิดจากการสงบระงับของนิวรณ์ ๕ และสมาธิเบื้องสูงที่นำไปสู่การบรรลุฌานทั้ง ๔ โดยเฉพาะความสำคัญของการทำใจให้เป็

…ณ์ ไม่ให้ติดกับจิต ตัวอย่างเช่น เวลานอน หากมีอารมณ์อย่างใดอย่าง หนึ่งใน 5 อย่าง (รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ธรรมารมณ์) ติด อยู่กับจิตจนเปลื้องไม่ออก หรือที่เรียกว่า “สละอารมณ์ไม่ได้” เราก็จะนอนไม่หลับทั้งคืน…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับการทำสมาธิทั้ง ๒ ระดับจากคำพูดของหลวงพ่อวัดปากนํ้า ที่ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการสละอารมณ์เพื่อให้จิตสงบและหลุดจากการตรึงในอารมณ์ต่าง ๆ หากเราไม่สามารถสละอารมณ์ได้ จะทำให้จิตไ

…ด้มาในสิ่งที่ปรารถนา และวัตถุกาม หมายถึง วัตถุอันน่าใคร่น่าปรารถนามี 5 อย่าง คือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส กรรม แปลว่า การกระทำ หมายถึง การกระทำทางกาย ทางวาจา และทางใจ ทั้งดีและชั่ว วิบาก แปลว่า ผลที่เกิดขึ…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับการทำความเข้าใจในสังสารวัฏ ซึ่งเกิดจากกิเลสที่ส่งผลต่อการกระทำของสัตว์ที่ทำให้เกิดผลกรรมตามมา โดยยกตัวอย่างจากเรื่องราวของพระอังคุลิมาลที่ได้รับการเปลี่ยนแปลงจากการสั่งสอนของพร

เจ้าชายสิทธัตถะผู้เพียบพร้อมด้วยกามคุณทั้งรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส เป็นชีวิตที่สมบูรณ์พร้อม ยิ่งด้วยโลกิยทรัพย์ ใคร่ปรารถนาสิ่งใดย่อมได้สมพระทัย หลังจากที่เจ้าชายสิทธ…

เจ้าชายสิทธัตถะทรงมีชีวิตที่เปี่ยมไปด้วยสุข จนเมื่อได้เห็นเทวทูตทั้ง 4 ทรงเริ่มเบื่อหน่ายสิ่งที่เป็นอยู่ จึงสละราชสมบัติ เพื่อค้นหาความหลุดพ้น เสด็จออกจากพระราชวังแม้จะมีสิ่งล่อใจมากมาย ในช่วงบั้นปลาย

…ต่อความมีสุขภาพดีทางร่างกายด้วย โดยเฉพาะเรื่องของ การฝึกสมาธิที่ผู้คนทั้งหลายสามารถประพฤติปฏิบัติและสัมผัสผลดีได้ด้วยตนเอง ทั้งนี้ มนุษย์ ไม่ว่าจะมีเชื้อชาติศาสนาหรือเผ่าพันธุ์ใด ในทางพระพุทธศาสนานั้น ถือว่…

…นทางพระพุทธศาสนาซึ่งเกื้อกูลต่อความสงบสุขทางจิตใจนั้น ถือได้ว่าเป็นวิธีการแก้ไขที่มีคุณภาพ และสามารถสัมผัสผลดีได้ด้วยตนเอง มนุษย์ไม่ว่าจะมีเชื้อชาติศาสนาหรือเผ่าพันธุ์ใด ล้วนมีขันธ์ 5 ที่เป็นส่วนประกอบที่ต้…

…เรื่องความมักน้อยในกามคุณ 5 ประการ ไม่พูดเรื่องมักมากในกามคุณ 5 ประการ อันได้แก่ รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ที่ผ่านเข้ามาทาง ตา หู จมูก ลิ้น และกาย 2) พูดเรื่องความพอใจตามมีตามได้ในสิ่งของของตนที่ได้มา หรือท…

ติรัจฉานกถา 32 ประการถูกมองว่าเป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติและการศึกษาในทางธรรม โดยเฉพาะเมื่อพูดถึงความดีของผู้มีอำนาจหรือทรัพย์สิน วิคคาหิกกถา คือถ้อยคำที่ทำให้เกิดการทะเลาะวิวาทและโทษทั้งในทางปริยัติและป

…หลีกออกจากกามแล้ว แต่ใจยังคิดถึงใน เรื่องกามอยู่ ยังติดอยู่ในกามคุณทั้ง 5 คือ รูป รส เสียง กลิ่น รส สัมผัส แม้จะทำความเพียรหรือไม่ ทำความเพียร บุคคลนั้นก็ไม่อาจตรัสรู้ได้ เพราะใจยังซุ่มอยู่ด้วยยางคือกิเลส เ…

บทความนี้สำรวจถึงความสำคัญของการหลีกเลี่ยงกามในทางพระพุทธศาสนา โดยยกตัวอย่างจากคำสอนของพระพุทธองค์ในมหาสัจจกสูตร มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์ เพื่ออธิบายว่าผู้ใดที่ยังข้องอยู่ในกาม ไม่ว่าจะทำความเพียรหนักเ

…ดไม่แยบคายนับเป็นสาเหตุสำคัญ เพราะการที่คนรับอารมณ์อย่างใดอย่างหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ความรู้สึกหรือเวทนาที่เกิดขึ้นนั้น ย่อมปรากฏเป็นอาการอย่าง ใดอย่างหนึ่ง คือ สุข ทุกข์ ไม่สุขไม่ทุกข…

บทความนี้เน้นถึงความสำคัญของความคิดในการสร้างอารมณ์ของเรา รวมถึงความเชื่อมโยงระหว่างความต้องการในสิ่งสวยงามและการยึดติดที่เกิดจากอารมณ์ นอกจากนี้ยังว่าถึงวิธีการแก้ไขกามฉันทะตามคัมภีร์ที่ส่งเสริมให้เร

…ใจ ด้วยกันทั้งหมดทั้งสิ้น แม้ว่ากามจะก่อให้เกิดความสุข ความพอใจ ต่อเมื่อเราได้รับรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ที่เรา ปรารถนาและพอใจ แต่เมื่อว่าโดยโทษของกามนั้นมีมากมายหลายประการ ในพระไตรปิฎกก็ได้กล่าวถึง โทษขอ…

เนื้อหานี้เสนอวิธีการพิจารณาโทษของกามเพื่อคลายกามฉันทะ โดยเน้นถึงความสุขที่มีน้อยและความทุกข์ที่มากของกาม เทคนิคที่เสนอคือการมองเห็นความทุกข์ที่เกิดขึ้นจากการแสวงหาความสุขทางกาม เช่น ทุกข์จากการทำงานเ

… เช่น ความอิจฉาริษยา ความรำคาญ ความหงุดหงิด ความโกรธ ฯลฯ ที่มีทั้ง ความไม่พอใจต่อรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ทางกาย และความคิดทางใจ ความไม่พอใจ หรือความรำคาญที่เกิดขึ้นนี้เอง เมื่อเกิดขึ้นกับเราแล้วแม้เพียงเล…

อาการความโกรธเกิดจากจิตที่ร้อนรน อาจส่งผลเสียต่อทั้งตัวเราและผู้อื่น โดยเฉพาะเมื่อมีโทสะ คิดทำลาย ซึ่งอาจลุกลามจนเกิดความพยาบาทเมื่อไม่สามารถทำลายทันที ความไม่พอใจที่เกิดขึ้นแม้เพียงเล็กน้อยสามารถจุดช

… 5.1.3 ลักษณะของจริต 1. ราคจริต เป็นคนที่รักสวยรักงาม คือ พอใจในรูปสวย เสียงไพเราะ กลิ่นหอม รสอร่อย สัมผัส นิ่มนวล ชอบความเป็นระเบียบเรียบร้อย สะอาด ประณีต มีกิริยาท่าทางเรียบร้อย ละมุนละไม น่าดู น่าชม ข้าว…

พุทธิจริตหมายถึงความประพฤติที่เกิดจากปัญญาและเป็นนิสัยส่วนตัวของแต่ละคน ซึ่งมีความแตกต่างกันตามลักษณะของจริต เช่น ราคจริตที่รักสวยรักงาม โทสจริตที่ใจร้อน โมหจริตที่เฉื่อยชา และวิตกจริตที่คิดมาก ทั้งนี

…พท์หมายถึง สัญลักษณ์หรือเครื่องหมายซึ่งใช้กับสมาธิอันเกิดจากอายตนะภายนอกร่างกาย (รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ธรรมารมณ์) กับอายตนะภายใน (ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ) ทั้ง 2 อย่าง ตาม คัมภีร์อภิธัมมัตถสังคหะ นิมิตแบ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอารมณ์และนิมิตในสมาธิ ซึ่งอารมณ์หมายถึงสิ่งที่จิตกำหนดและตรงกับนิมิต นิมิตแบ่งเป็น 3 ประเภทคือ บริกรรมนิมิต อุคคหนิมิต และปฏิภาคนิมิต โดยบริกรรมนิมิตหมายถึงการเลือกอารมณ์เพื่อฝึกสมาธิ

…ไม่รู้จัก สำรวม อินทรีย์ ลุแก่อำนาจความปรารถนา ความอยากได้ ความติดใจชอบใจ ยินดีในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ที่ไม่ควร ไม่เหมาะสม เพราะผัสสาหารที่ได้รับเหล่านั้นจะนำทุกข์ ภัย โทษมาให้ ถ้าไม่รู้ จักพิจารณาย่อม…

อาหารชนิดต่างๆ เช่น ผัสสาหาร, มโนสัญเจตนาหาร และ วิญญาณาหาร นำพาให้เกิดทุกข์ ไม่ต่างจากกพฬิงการาหาร การไม่รู้จักสำรวมอาจทำให้จิตตกเป็นทาสของความปรารถนา เมื่อติดใจในอาหารและสิ่งต่างๆ อาจทำให้เกิดกรรมดี