เวทนา : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 23 / 35

…ะอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 120 เพราะเหตุนั้น เพื่อจะแสดงวิภาคแม้ด้วยอำนาจแห่งอินทรีย์นั้น ใน เวทนาสังคหะนี้ท่านอาจารย์จึงกล่าวคำว่า สุข ทุกข์ เป็นต้น ๆ จริงอยู่ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงจำแนกสุขและทุกข์…

บทความนี้กล่าวถึงการจำแนกเวทนาตามหลักอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยพระผู้มีพระภาคเจ้าได้ทรงแสดงความแตกต่างระหว่างสุขและทุกข์ ซึ่งแต่ละประ…

…อกนิฏฐา เพราะอรรถว่า พรหมเหล่านั่นไม่มีความต่ำต้อย เพราะ เป็นผู้มีสมาบัติอย่างอุกฤษฎ์ฯ ขันธ์ ๕ (คือ เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ) ที่เป็นวิบากแห่งอรูปฌานที่ ๑ ซึ่งเป็นไปในอากาสา นัญจายตนะนั่นแล หรือโอกาสที…

บทความนี้กล่าวถึงลักษณะของพรหมในชั้นต่าง ๆ โดยเริ่มจากคำนิยามที่หลากหลายถึงว่าสุทธาวาส และการอธิบายความสำคัญของพระอรหันต์กับการเข้าถึงชั้นพรหมที่สูงขึ้นในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งสรุปได้ว่าบุคคลที่ไม่ใ

…รารภ อารมณ์ คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธรรมารมณ์ หรือ อารมณ์ใด ๆ เกิดขึ้นแล้ว ในสมัยนั้น ผัสสะ เวทนา สัญญา เจตนา จิต ความไม่ฟุ้งซ่าน ย่อมมี ธรรมเหล่านี้ ชื่อว่ากุศล ญาณที่เป็น ไปในธรรมเหล่านี้ ชื่อว่า…

ในหน้าที่ 234 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี พบว่าพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึงธรรมอันทัสสนะที่ควรละ โดยเฉพาะราคะ โทสะ โมหะ และกิเลส อีกทั้งการภาวนาเกี่ยวกับจิตตุปบาทที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ ซึ่งการตรัสเช่นนี้ชี้ให้เ

…น (กล่าวไว้ ๔ อย่างเหมือนกัน) ฯ ในโพธิปักขิยสังคหะ พึงทราบสติปัฏฐาน ๔ คือ กายานุปัสสนา- สติปัฏฐาน ๑ เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน ๑ จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน ๑ ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน ๑ ฯ สัมมัปปธาน ๔ คือ เพียงละบาปอ…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการศึกษาธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งได้กล่าวถึงองค์ฌาน ๕ อย่าง องค์มรรค ๕ อย่าง อินทรียธรรม ๑๖ ประการ และพลธรรม ๕ อย่าง รวมถึงรายละเอียดเกี่ยวกับสติปัฏฐาน ๔ ประการ อาหารทางธรรม ๔

…็มีได้ ในเวลาวิสุทธิทั้ง ๖ เป็นไป ตามสมควรแก่การประกอบ ฯ ในสัพพสังคหะ พึงทราบขันธ์ ๕ คือ รูปขันธ์ ๑ เวทนาขันธ์ ๑ สัญญาขันธ์ ๑ สังขารขันธ์ ๑ วิญญาณขันธ์ ๑ ฯ อุปาทานขันธ์ ๕ คือ รูปปทานขันธ์ ๑ เวทนูปาทานขันธ์…

บทความนี้นำเสนอความเข้าใจในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นไปที่ธรรม ๓๓ ในโลกุตตรจิต รวมถึงขันธ์ ๕ อุปาทานขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ และธาตุ ๑๘ ซึ่งสำคัญต่อการศึกษาและเข้าใจอริยสัจ ๔ในพุทธศ

…นายตนะ อย่างเดียว กระจายออกไปด้วยสามารถแห่งวิญญาณธาตุ ๓ อย่าง ฯ [สังคหคาถา] ธรรม ๕ เหล่านี้ คือ รูป เวทนา สัญญา เจตสิกที่เหลือ และวิญญาณ ตรัสเรียกว่า ขันธ์ ๕ ฯ อนึ่ง ธรรมที่เป็นไปในภูมิ ๓ ตรัสเรียกว่า อุปา…

เนื้อหานี้เสนอความเข้าใจเกี่ยวกับธรรม ๖๕ ที่สัมพันธ์กับเจตสิกและนิพพาน ในการศึกษาอุปาทานขันธ์ ๕ ร่วมกับการพิจารณาความสัมพันธ์ของทวารอารมณ์และธาตุที่มีอยู่ให้กว้างขวาง โดยชี้ให้เห็นถึงความแตกต่างระหว่า

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 329 ผัสสาหารย่อมนำเวทนา ๓ มา ฯ กุศลกรรมและอกุศลกรรม กล่าวคือ มโนสัญเจตนาหาร ย่อมนำปฏิสนธิในภพทั้ง ๘ ง ๓ ฯ ปฏิสนธิวิญญาณ กล่…

ในบทนี้ได้อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างผัสสะและเวทนา ว่ามีความสำคัญในการนำไปสู่อารมณ์ต่างๆ ของสัตว์ ซึ่งการผัสสะเมื่อถูกต้องอารมณ์สามารถสร้างเวทนาได้ เช…

…ะอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 333 ได้ยาก เป็นทุกข์เพราะต้องเปลี่ยนไป และเป็นสังขารทุกข์ ชื่อว่า เวทนานุปัสสนาฯ อนึ่ง การตามเห็นจิตซึ่งแตกต่างกัน โดยความต่าง แห่งสัมประโยคและภูมิ ด้วยอำนาจแห่งสราคจิตและ…

เนื้อหานี้เจาะลึกเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยอธิบายความสำคัญของการเห็นจิตและธรรมจากลักษณะต่างๆ ผ่านจิตตานุปัสสนาและธัมมานุปัสสนา รวมถึงการอธิบายสัมมัปปธานและอิทธิบาทที่เกี

…์จึง กล่าวคำว่า รูปกฺขนฺโธ เป็นอาทิ ฯ จริงอยู่ รูปตั้งอยู่ในฐานะคล้าย กับภาชนะ เพราะเป็นที่อาศัยแห่งเวทนาฯ เวทนาตั้งอยู่ในฐานะ

บทความนี้มีการวิเคราะห์ธรรม 33 อันสูงสุดที่เกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยแสดงถึงรายละเอียดของกิจ 2 อย่าง คือ สัมธินทรีย์และสัทธาพละ การผสมผสานระหว่างโลกุตตรจิตและโลกิยจิต แล

… ธัมมายตนะ ในจำพวกอายตนะ และว่า ธัมมธาตุ ในจำพวกธาตุฯ คำว่า เสสา เจตสิก ได้แก่ เจตสิก ๕๐ ที่เหลือจากเวทนาและสัญญา ฯ ถามว่า ก็เพราะเหตุไร พระผู้มีพระภาคจึงทรงแยกเวทนาและสัญญาไว้แผนกหนึ่งฯ แก้ว่า เพราะ (เวทน…

…่องดับความไม่เกิดขึ้นแห่งทุกข์ นอกจากนี้ยังมีการพูดถึงธรรม ๖๕ อย่างที่มีอำนาจแห่งเจตสิก รวมถึงการแยกเวทนาและสัญญา และสาเหตุที่ทำให้แยกต่างหากในวิวัฒนธรรม โดยมีความสำคัญในการส่งเสริมความยินดีและเข้าใจในธรรม

…า - หน้าที่ 347 เป็นปัจจัยเกิดสฬายตนะ เพราะสฬายตนะเป็นปัจจัยจึงเกิดผัสสะ เพราะผัสสะเป็นปัจจัยจึงเกิดเวทนา เพราะเวทนาเป็นปัจจัยจึงเกิดตัณหา เพราะตัณหาเป็นปัจจัยจึงเกิดอุปาทาน เพราะอุปาทานเป็นปัจจัยจึงเกิด ภ…

…จจสมุปบาทนัยซึ่งอธิบายการเกิดขึ้นของทุกข์ โดยเริ่มต้นจากสฬายตนะซึ่งเป็นปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดผัสสะและเวทนาจนถึงชาติและมรณะ ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นตามลำดับของปัจจัยที่เครือข่ายและเกี่ยวข้องกัน โดยอธิบายถึงอัทธา อ…

…ั้งสิ่งที่ไม่มีกับสิ่งที่มี) ๑ ฯ ก็บรรดาบัญญัติ ๖ นั้น ในเวลาใด บัณฑิตทั้งหลายแต่งตั้ง (ประกาศ) รูป เวทนา เป็นต้น ซึ่งมีอยู่โดยปรมัตถ์ ด้วยบัญญัตินี้ ในเวลานั้น บัญญัตินี้ ท่านเรียกว่า วิชชมานบัญญัติฯ แต่ใ…

ในเนื้อหานี้เสนอการวิเคราะห์นามบัญญัติ 5 อย่างที่เกี่ยวกับสิ่งที่มีอยู่และไม่มีอยู่ในอภิธรรม รวมถึงการตั้งชื่อและการแต่งตั้งสิ่งต่างๆ ในทางปรัชญาและสังคม โดยเฉพาะการแยกแยะระหว่างสิ่งที่มีตัวตนและสิ่งท

…ละอายตนะที่ ๖ ชื่อว่าสฬายตนะ ผัสสะ ที่เป็นไปในทวาร ๖ ด้วยอำนาจแห่งจักขุสัมผัสเป็นต้น ชื่อว่าผัสสะ ฯ เวทนามี ๓ คือ สุขเวทนา ทุกขเวทนา และอุเบกขาเวทนา (ด้วย อำนาจแห่งสุข ทุกข์ และอุเบกขา) ฯ ตัณหามี ๓ อย่าง ค…

…งอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา กล่าวถึงอายตนะ ๖ และการรับรู้ผ่านสัมผัส การแบ่งประเภทเวทนาเป็น ๓ ประเภท รวมถึงการจัดประเภทตัณหาและอุปาทาน โดยอธิบายเกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างตัณหาและอุปาทาน …

…งชื่อว่าเกิดจากปัจจัยคือสฬายตนะ ฯ ก็สัตว์ผู้ถูกต้องอารมณ์ที่น่าปรารถ นา และเป็นกลาง ๆ นั่นแล จึงเสวยเวทนา หาใช่โดยประการอื่นไม่ เพราะฉะนั้น เวทนาจึงชื่อว่าเกิดจากปัจจัยคือผัสสะ ฯ ก็ตัณหาที่มีเวทนา เป็นเหตุ…

เนื้อหานี้จัดการเกี่ยวกับอภิธรรมที่ว่าด้วยความสัมพันธ์ระหว่างอวิชชา สังขาร วิญญาณ และนามรูปในมุมมองทางพุทธศาสนา การอธิบายนี้ทำให้เห็นว่าสังขารเกิดจากอวิชชา และวิญญาณก็เกิดจากสังขาร โดยยกตัวอย่างการเกิ

…ิว่า วิชฺชมานปญฺญตฺติ ฯ คำว่า เอตาย ปญฺญาเป็นติ ความว่า บัณฑิตทั้งหลายย่อมประกาศด้วยคำมีอาทิว่า รูป เวทนา ดังนี้ ฯ คำว่า อุภินฺนํ ความว่า (ด้วยสามารถแห่งความคละกัน) แห่งวิชชมานบัญญัติและอวิชชามานบัญญัติทั้…

ในบทนี้กล่าวถึงหลักการของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการจำแนกนามออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่ สามัญนาม คุณนาม กิริยานาม และยกิจฉนาม นอกจากนี้ยังมีการอภิปรายเกี่ยวกับเสียงและการแสดงถึงอภิลาป การอภิปรายเกี่ยวกับ

…ด... รูปเกิด เพราะอวิชชาเกิด รูปดับ เพราะตัณหา... กรรม... อาหารดับ รูปดับ ทำนองเดียวกัน และแม้ ถึงในเวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ (ก็อย่างในรูปขันธ์) เป็น แต่ชักเอาอาหารออก ใส่ผัสสะเข้าแทนอย่างนี้ว่า เ…

… ต้องพิจารณาความเกิดและดับในสังขาร ด้วยอุทยัพพยญาณ และสามารถเห็นความเกิดและดับในรูปขันธ์ต่าง ๆ เช่น เวทนา สัญญา และสังขาร มีการกล่าวถึงวิปัสสนาและผลที่ได้รับจากการพิจารณาในลักษณะนี้ เช่น โอภาสและปีติที่เกิ…

…ไม่ป่วนปั่นไปตามอาการของบริษัทผู้สดับฟัง ส่วนติปัฏ ฐาน ๔ ในมหาสติปัฏฐานสูตร นั้น มีสติตั้งมั่นในกาย เวทนา จิต แลธรรม มีความรู้เท่าไม่ป่วนปั่น ไปตามความเห็นผิด แลความอยากทะเยอทะยาน สติปัฏฐาน ๓ กับสติปัฏฐาน …

บทความนี้เน้นการศึกษาเกี่ยวกับสติปัฏฐานและบทบาทในคำสอนของพระพุทธเจ้า ว่าด้วยการมีสติในการฟังและการประพฤติตามคำสอน รวมถึงการแนะนำการปกครองที่มุ่งหวังความเจริญทั้งบุคคลและหมู่คณะ ซึ่งสะท้อนถึงความสำคัญข

…กานนฺติ เอตฺถ พยาพาโธติ ธาตุกุโขโภ ติสมุฏฐานา จ กุฏฐิคณฑ์ปีฬกาทโย พยาพาธโต อุปปันนาตา เวยยาพาธิกา ฯ เวทนาติ ทุกขเวทนา อกุสลวิปากเวทนาฯ ตาส์ เวยยาพาธิกานํ เวทนาน ฯ อพยาปชุมปรมตาชาติ นิททุกข์ปรม ตาย ฯ ยาว ต …

บทความนี้เน้นที่การศึกษาสีลและปริกขาในพระพุทธศาสนา โดยอธิบายถึงความสำคัญของสีลในการป้องกันและการรักษาให้ชีวิตมีความสงบสุขและเป็นระเบียบ รวมถึงการวางแผนการปฏิบัติในชีวิตประจำวันเพื่อให้มีความสมดุลและมี

… ปฏิลทธรสา นุภวน์ สุข์ ฯ ยตฺถ ปีติ ตตฺถ สุขฯ ยตฺถ สุข ตตฺถ นนิยมโต ปีติ ฯ สังขารกฺขนฺธสงฺคหิตา ปีติ เวทนากฺขนฺธสงฺคหิต สุขฯ กนการบินฺนสฺส วันนฺตฺทกนฺตทสฺสนสวเนส วิย ปีติ วนจฉายา ปเวสนอุทกปริโภเคสุ วัย สุขฯ…

เอกสารนี้เกี่ยวกับวิสุทธิมคฺค ซึ่งมีความสำคัญในทางธรรม โดยนำเสนอความหมายและการปฏิบัติภายในใจ ซึ่งสามารถชี้แนะถึงการเข้าถึงความสุขและสมาธิที่แท้จริง วิสุทธิมคฺคเป็นแนวทางที่ช่วยในการปล่อยวางอารมณ์และเข

… นิมิตต์ อุคฺคณฺหาติ เอวเมว โข ภิกฺขเว อิเธกจโจ ปณฺฑิโต วิยตโต กุสโล ภิกฺขุ กาเย กายานุปสฺสี วิหรติ เวทนาส... จิตฺเต... ธมฺเมสุ ธัมมานุปสฺสี วิหรติ อาตาปี สมุปชาโน สติมา วิเนยย โลเก อภิชฌาโทมนสฺสํ ตสฺส ธมฺ…

บทความนี้ศึกษาเกี่ยวกับการใช้วิสุทธิมคฺคเพื่อการพัฒนาสติและจิตใจของภิกษุให้เข้าถึงความรู้และเกิดปัญญา โดยการให้ความสำคัญกับการปฏิบัติเพื่อหลีกเลี่ยงความยึดมั่นและความทุกข์ ตลอดจนการมีสติในการวิเคราะห์