อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา – หน้า 316 : หน้า 316/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 316 ก็บรรดาธรรมเหล่านี้ ธรรม ๖๕ ด้วยสามารถเจตสิก, สุขุมรูป และนิพพาน ถึงการนับว่า ธัมมายตนะและธัมมธาตุฯ มนายตนะ อย่างเดียว กระจายออกไปด้วยสามารถแห่งวิญญาณธาตุ ๓ อย่าง ฯ [สังคหคาถา] ธรรม ๕ เหล่านี้ คือ รูป เวทนา สัญญา เจตสิกที่เหลือ และวิญญาณ ตรัสเรียกว่า ขันธ์ ๕ ฯ อนึ่ง ธรรมที่เป็นไปในภูมิ ๓ ตรัสเรียกว่า อุปาทานขันธ์ ๕ พระนิพพานพ้น จากการสงเคราะห์เข้าในขันธ์ เพราะไม่มีการ จำแนก ฯ โดยความต่างแห่งทวารและอารมณ์ อายตนะมี ๑๒ และธาตุมี ๑๘ โดยลำดับแห่ง ทวารอารมณ์และวิญญาณที่อาศัยทวารและ อารมณ์ทั้ง ๒ และธาตุมี ๑๘ โดยลำดับแห่ง ภูมิทั้ง ๓ นั้นเกิด ฯ วัฏฏะเป็นไปใน พระนิพพาน ชื่อว่านิโรธ โลกุตตรมรรค ท่านเรียกว่ามรรค ฯ ธรรมที่สัมปยุตตด้วยมรรค ๆ และผล พ้นจากสัจจะ ๔ ฯ สัพพสังคหะ กล่าวไว้โดยประเภท ๕ อย่าง ฉะนี้แล ન ปริเฉทที่ ๒ ชื่อว่าสมุจจยสังคหวิภาค ในอภิธัมมัตถสังหะ จบด้วยประการฉะนี้ ฯ ๑. มรรคท่านกล่าว โลกุตตรมรรคฯ