หน้าหนังสือทั้งหมด

อนัตตลักขณสูตร: การเข้าใจอนัตตาในธรรมะ
386
อนัตตลักขณสูตร: การเข้าใจอนัตตาในธรรมะ
…วัคคีย์ ว่า รูป์ นิจฺจํ วา อนิจฺจํ วา “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พวกเธอสำคัญ ความนั้นเป็นไฉน รูปเที่ยงหรือไม่เที่ยง” พระปัญจวัคคีย์ทูลว่า “อนิจฺจํ ภนฺเต ไม่เที่ยง พระพุทธเจ้าข้า” “ก็สิ่งใดไม่เที่ยงสิ่งนั้น เป็นทุกข์…
…ที่พระพุทธองค์ตรัสเกี่ยวกับขันธ์ ๕ ซึ่งประกอบด้วย รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ ทั้งหมดนี้เป็นของไม่เที่ยงและสร้างความทุกข์ พระพุทธองค์ได้ผ่านการถามปัญจวัคคีย์เพื่อชี้ให้เห็นว่า แม้สิ่งที่ไม่เที่ยงเหล่านี้ไ…
ขันธ์ 5 ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา
115
ขันธ์ 5 ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา
5.5.4 ขันธ์ 5 ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา พระเดชพระคุณพระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) ได้กล่าวถึงการเห็นขันธ์ 5 ด้วย ธรรมจัก…
บทความนี้กล่าวถึงการเห็นขันธ์ 5 ผ่านทางธรรมจักขุ ซึ่งทำให้เข้าใจว่า ขันธ์ 5 ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และเป็นอนัตตา โดยการพิจารณาองค์ประกอบที่เกิดขึ้นและดับไปเหมือนฟองน้ำ การเข้าใจลักษณะนี้ช่…
การถามและการตอบปัญหาในธรรมะ
273
การถามและการตอบปัญหาในธรรมะ
…4) ฐปนียปัญหา ปัญหาที่พึ่งจำแนกแล้วจึงตอบ ปัญหาที่พึงงดตอบ เอกังสกรณียปัญหา ได้แก่ ถ้าถูกถามว่าดวงตาไม่เที่ยงหรือ? ก็จะตอบโดยนัยเดียวว่า ไม่เที่ยง เมื่อถูกถามว่าจมูกไม่เที่ยงหรือ ก็จะตอบโดยนัยเดียวว่าไม่เที่ยง
บทความนี้พูดถึงการถามปัญหาในบริบทของธรรมะ โดยแยกประเภทการถามเช่น การถามเพราะความปรารถนาลามกและการดูหมิ่น พร้อมแนะนำวิธีการตอบปัญหาที่สำคัญของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในแนวทางปัญหาพยากรณ์ที่มี 4 ประการ ได้แก
การพิจารณาความจริงของสรรพสิ่ง
41
การพิจารณาความจริงของสรรพสิ่ง
…น้อง สรรพสิ่งทั้งหลายทั้งมวลเหล่านี้ เกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วก็เสื่อมสลายไป เปลี่ยนแปลงไปอยู่ตลอดเวลา ไม่เที่ยง ทนอยู่ในสภาพเดิมไม่ได้ เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่เป็น ตัวเป็นตน เพราะว่าไม่คงที่เปลี่ย…
…้น ตั้งอยู่ และเสื่อมสลาย การฝึกปฏิบัติธรรมเพื่อเข้าถึงพระธรรมกายเริ่มจากการทำใจให้สงบ และเข้าใจความไม่เที่ยงของทุกสิ่ง ช่วยให้พบสภาวะที่เหมาะสมในการปฏิบัติธรรมนำไปสู่การเข้าถึงธรรม.
ความหมายของวิปัสสนา
21
ความหมายของวิปัสสนา
…าปัญญามากมายหลายอย่างเหล่านั้นเฉพาะ ปัญญาที่รู้ไตรลักษณ์ คือ ลักษณะ 3 อย่าง มี อนิจจลักษณะ ลักษณะที่ไม่เที่ยง ทุกขลักษณะ ลักษณะที่เป็นทุกข์ และอนัตตลักษณะ ลักษณะที่เป็นอนัตตาเท่านั้น จึงได้ชื่อว่า วิปัสสนา ข้อ…
วิปัสสนา แปลว่า การเห็นวิเศษ ซึ่งเป็นปัญญาที่รู้ลักษณะทั้ง 3 คือ อนิจจา ทุกข์ และอนัตตา ปัญญานี้ทำหน้าที่ละกิเลสที่เกิดจากการเข้าใจผิดเกี่ยวกับสังขารที่ดูเหมือนเที่ยงและสุข เมื่อวิปัสสนาเกิดขึ้น จะช่ว
อายตนะภายนอกและเวทนา
159
อายตนะภายนอกและเวทนา
…้วย” พระเถระรับว่า “ถูกต้อง” แล้ว กล่าวเปรียบเทียบต่ออีกว่า “ราก ลำต้น กิ่ง ใบ ของต้นไม้ใหญ่ เป็นของไม่เที่ยง มีการแปรเปลี่ยนไปเป็นธรรมดา แต่ว่าเงา ของต้นไม้ใหญ่นั้น เป็นของเที่ยง คือ เป็นของยั่งยืนคงทนไม่ แปร…
บทความนี้พูดถึงการเปรียบเทียบระหว่างอายตนะภายในและภายนอก รวมถึงแนวคิดเรื่องความไม่เที่ยงของสิ่งต่างๆ โดยพระนันทกเถระได้ชี้ให้เห็นว่าทุกสิ่งล้วนแต่มีการเปลี่ยนแปลง โดยเฉพาะเวทนาที่เกิดจากอา…
วิถีแห่งการละวางในพระธรรม
114
วิถีแห่งการละวางในพระธรรม
…ด้ทรงชี้ให้ เห็นว่า ทุกสิ่งที่ได้เห็น ได้ยิน ได้ดม ลิ้มรส ถูกต้องสัมผัส นึกคิดทางใจว่า สิ่งเหล่านี้ ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา บทสรุปพระไตรปิฎกก็มีอยู่แค่นี้ คือพิจารณาตามความเป็นจริงว่า สิ่งที่ได้เห็น ได้…
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้แสดงหลักธรรมความไม่เที่ยงของทุกสิ่งและการที่เราควรละวางจากสิ่งที่คุ้นเคย เพื่อให้จิตกลับสู่ความสงบและบริสุทธิ์ โดยการพิจารณาแ…
วิสัชนธรรมแปล ภาค 3 ตอน 2 (ตอนจบ)
283
วิสัชนธรรมแปล ภาค 3 ตอน 2 (ตอนจบ)
… อุทฺฐิจะ) นี้ สมฺพละ [วิสัชนาพละ] วิสัชนาพละเป็นไฉน อนิจจาปุปฺปสาท (ความคำนึงเห็นว่าสังขาร ทั้งหลายไม่เที่ยง) ชื่อว่า วิสัชนาพละ ทุกขุนุปสนา (ความนิ่งนึกเห็นว่า สังขารทั้งหลายเป็นทุกข์)...อนติฏฺฐานุปุปสาท (คว…
…ึงการอธิบายวิสัชนาธรรม โดยเฉพาะสมฺพละและวิสัชนาพละ ซึ่งเป็นเรื่องสำคัญในการทำความเข้าใจเกี่ยวกับความไม่เที่ยงและทุกข์ในสังขาร โดยอธิบายถึงลักษณะต่างๆ เช่น อนิจจาปุปฺปสาท และวิราคานุปสาท ที่มีผลต่อการรับรู้เรื่…
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ)
93
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ)
ประโยค - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ) - หน้า ๙๓ มันในสมอง ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา" นี่ใด ธรรมทั้งหมดนั้น เสื่อมหมดไปเป็นข้อ ๆ เป็นแดน ๆ ไม่ (อยู่ไป) ถึงข้อนอก ๆ…
เนื้อหานี้กล่าวถึงการพิจารณาธรรมที่ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และอนัตตา โดยแสดงหลักการในวิสุทธิกถาที่เน้นเจตนาการวิเคราะห์จิตและความไม่เที่ยงของอาตมัน …
มั่งคั่งที่เป็นเปล่า: ทุกข์และความแปรปรวน
108
มั่งคั่งที่เป็นเปล่า: ทุกข์และความแปรปรวน
ประโยคสรุป - มั่งคั่งที่เป็นเปล่า เล่ม ๕ หน้าที่ 108 เกิดขึ้นแล้วแล แก่เรา ก็แค่ว่า ทุกข์นั้นแล ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ มีความแปรปรวนเป็นธรรมดา." แม้ว่า ย่อมครอบงำจิตของเขาตั้งอยู่ แม้ความเสื่อมถดถอย ๆ ก็ย่อมค…
ในบทนี้ได้กล่าวถึงธรรมชาติของทุกข์ที่ไม่เที่ยงและความแปรปรวนของชีวิต โดยพระผู้มีพระภาคได้ชี้ให้เห็นว่ามนุษย์ประสบกับความสุขและทุกข์ในชีวิตอย่างไม่…
การเจริญอสุภกัมมัฏฐาน
23
การเจริญอสุภกัมมัฏฐาน
…แง่วิปัสสนาให้พิจารณาความเป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา หรือ ไตรลักษณ์ คือ ให้เห็นว่า ตัวของเราก็เป็นสิ่งไม่เที่ยงเหมือนซากศพที่นอนอยู่ต่อหน้านั้นเช่นกัน เพียงแต่ศพนี้ ชายนี้ หญิงคนนี้ตายก่อนเราเท่านั้น การพิจารณาอ…
การเจริญอสุภกัมมัฏฐาน เป็นการปฏิบัติที่ส่งเสริมความเข้าใจในธรรมชาติที่ไม่เที่ยงของร่างกายและสิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิต ล้วนแล้วแต่มีความทุกข์ มนุษย์จะไม่สามารถควบคุมร่างกายและสิ่งต่าง…
ธรรมะเพื่อประช: ปฐมเหตุและความไม่เที่ยง
80
ธรรมะเพื่อประช: ปฐมเหตุและความไม่เที่ยง
…ีวิตก็ตาม ตัวของเรา บุคคลอื่น หรือสรรพสัตว์ ทั้งหลายก็ตาม ต่างอยู่บนพื้นฐานของความเป็นจริง คือ ความ ไม่เที่ยง แปรปรวนเปลี่ยนแปลงไปสู่ความเสื่อมทุกอนุวินาทีและ สูญสลายไปในที่สุด เพราะฉะนั้นเราควรแสวงหาสิ่งเที่ย…
บทความนี้กล่าวถึงหลักธรรมที่สำคัญในเวสสันตรชาดก โดยเน้นความจริงของความไม่เที่ยงที่มีอยู่ในโลก ทั้งสิ่งมีชีวิตและไม่มีชีวิต แนะนำให้ปฏิบัติธรรมตามหนทางสายกลางเพื่อมุ่งสู่พระนิพพาน …
การละ 3 สิ่งเพื่อสุขภาพจิตที่ดี
56
การละ 3 สิ่งเพื่อสุขภาพจิตที่ดี
…้น (ซ. ช. ๒๕/๔๕) 3 สิ่งที่พึงละ จะหมดทุกข์แท้จริง ย่อมมั่นในนามรูป (ขันธ์ 5) ก็ทุกข์ เพราะฉะนั้น 5 ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ใช่ตัวตน การไม่ยึดมั่นในขันธ์ 5 ไปใช้เรื่องง่าย ต้องสละสิ่งพึงละ 3 สิ่งนี้ให้ได้ ละควา…
…ารละ 3 สิ่งนี้จะทำให้เราสามารถเข้าถึงความสุขที่แท้จริง โดยเฉพาะการไม่ยึดติดในขันธ์ 5 ที่เป็นธรรมชาติไม่เที่ยง ทุกข์ที่เกิดจากกิเลสและความโกรธ มีผลกระทบทั้งต่อเราตนเองและผู้อื่น ความโกรธทำให้เกิดไฟร้าย ทำลายควา…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 403
403
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 403
…ตุบรรลุ) คือ ถ้าวุฏฐานคามินีวิปัสสนา เห็นแจ้งโดยมิใช่ตน มรรคก็ชื่อว่าสุญญตวิโมกข์ ๑, ถ้าเห็นแจ้งโดย ไม่เที่ยง มรรคก็ชื่อว่าอนิมิตตวิโมกข์ ๑, ถ้าเห็นแจ้งโดยเป็นทุกข์ มรรคก็ชื่อว่าอัปปณิหิตวิโมกข์ ๑ ฯ และผลก็มีช…
เนื้อหาเกี่ยวกับการวิเคราะห์และเข้าใจมรรคและผลในพระอภิธรรม โดยเน้นถึงวิปัสสนาและวิโมกข์ที่ทำให้เกิดการเห็นแจ้งในหลักธรรม ทั้งในมรรคและผล การบรรลุของพระอริยบุคคลเช่นโสดาบันและสกิทาคาสี ประเด็นสำคัญคือค
สามัญญผลเบื้องต้น
59
สามัญญผลเบื้องต้น
…สัมมาสัมพุทธเจ้ามี 4 แบบ คือ 1. เอกังสพยากรณ์ คือ การตอบปัญหาแง่เดียว ตอบโดยตรง เช่น ถามว่า ขันธ์ 5 ไม่เที่ยงหรือ ตอบว่า ไม่เที่ยง เป็นต้น 2. วิภัชชพยากรณ์ คือ การตอบปัญหาโดยการจำแนกแก้ แจกแจง แยกแยะรายละเอียด…
บทที่ 5 นี้เน้นที่สามัญญผลเบื้องต้นระหว่างพระเจ้าอชาตศัตรูกับพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยพระองค์ใช้วิธีถามกลับเพื่อทำให้พระเจ้าอชาตศัตรูเข้าใจลักษณะของความเชื่อต่อบุญและวาสนา ในการตอบปัญหา พระองค์ใช้วิธีต่
ความเข้าใจในกฎแห่งกรรมและกฎไตรลักษณ์
187
ความเข้าใจในกฎแห่งกรรมและกฎไตรลักษณ์
…แต่เป็นไปตามกฎประจำ โลกที่มีอยู่ประจำโลกใบนี้มานานแล้ว กฎประจำชีวิต คือ กฎไตรลักษณ์ ได้แก่ อนิจจัง (ไม่เที่ยง) ทุกขัง (เป็นทุกข์) อนัตตา (ไม่ใช่ตัวของเรา) ซึ่งข้อนี้เป็นความจริงของทุกชีวิต ในโลกใบนี้ ทั้งสองเร…
…ธศาสนาและพระภิกษุ จำเป็นต้องเข้าใจกฎแห่งกรรมและกฎไตรลักษณ์ที่สอนให้เราตระหนักถึงผลของการกระทำและความไม่เที่ยงของชีวิต การมีความรู้ดังกล่าวจะช่วยให้เราสนับสนุนการทำบุญและพระพุทธศาสนาอย่างถูกต้อง การอบรมลูกหลานใ…
ธรรมะเพื่อประชาช: ที่พึ่งอันอมตะ
284
ธรรมะเพื่อประชาช: ที่พึ่งอันอมตะ
…ัวนั้น แต่ส่วนมากยังหาที่พึ่งที่แท้จริงกันไม่พบ เพราะที่พึ่ง เหล่านั้นยังตกอยู่ในกฎของไตรลักษณ์ คือ ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และมิใช่ตัวตนที่แท้จริง บังคับบัญชาไม่ได้ไม่อยู่ในอานาจของเรา ที่พึ่งบางอย่างก็ยังมีความส…
เนื้อหาเกี่ยวกับการค้นหาที่พึ่งแท้จริงในพระพุทธเจ้าและพระธรรมเพื่อลดความกลัวและภัยพิบัติต่างๆ ในชีวิต. อวิชชาเป็นอุปสรรคที่ทำให้สรรพสัตว์ต้องเผชิญกับความทุกข์ มนุษย์ต้องการที่พึ่งเพื่อแก้ไขความกลัวที่
จริตและสาเหตุแห่งการเกิดจริตต่างๆ
99
จริตและสาเหตุแห่งการเกิดจริตต่างๆ
…ง ตัวจะต้องได้รับผลของกรรมนั้น สัตว์ พุทธิจริต ทั้งหลายตลอดจนตัวเราเองสักแต่ว่าเป็นรูปเป็นนามมีความ ไม่เที่ยง ทนอยู่ในสภาพเดิมไม่ได้ ไม่ใช่ตัวตน บังคับบัญชา ไม่ได้ หรือได้ตั้งความปรารถนาว่า ด้วยอำนาจแห่งกุศล ผ…
เนื้อหานี้กล่าวถึงจริตในมนุษย์ซึ่งมีสาเหตุมาจากกรรมในอดีตชาติ อธิบายถึงการเกิดจริตต่างๆ เช่น ราคจริต โทสจริต และโมหจริต พร้อมทั้งการบำเพ็ญกุศลที่มีผลต่อจริตในคน โดยระบุถึงพระรัตนตรัยและกรรมนำไปสู่จุติ
รวมพระธรรมเทศนา ๒ : พระราชภาวนาวิสุทธิ์
25
รวมพระธรรมเทศนา ๒ : พระราชภาวนาวิสุทธิ์
…นถึงกายธรรม เข้าถึง พระธรรมกายได้เมื่อไร อาศัยธรรมจักขุ คือ ตาธรรมกาย มองเห็นสังขารทั้งปวงว่าเป็นของไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็น อนัตตา ยังตกอยู่ในกฎของไตรลักษณ์ การพิจารณาเห็นความไม่เที่ยง ความเกิดดับของ สังขาร แ…
บทพระธรรมเทศนานี้นำเสนอการพิจารณาความไม่เที่ยงของสังขารที่เกิดขึ้นและดับไปตลอดเวลา ชี้ให้เห็นว่าความประมาทลุ่มหลงในวัยและชีวิตทำให้ไม่สามารถกลับมา…
ธรรมะเพื่อประชา
345
ธรรมะเพื่อประชา
…ะทำให้ตัวเราเป็นทุกข์ แต่อริยสาวกผู้ได้สดับรับฟัง ข้อความแห่งธรรมนี้ พิจารณาเห็นความเป็นจริงของความ ไม่เที่ยง พิจารณาสิ่งเหล่านี้บ่อยๆ อริยสาวกผู้นั้นจะไม่มี ความโศก ย่อมดับทุกข์ร้อนได้ด้วยตนเอง เมื่อพระนารทะแ…
บทความนี้เสนอแนวทางในการหยุดใจเพื่อให้เป็นไทจากอารมณ์ โดยเน้นการพิจารณาความไม่เที่ยงของชีวิตและความทุกข์ที่เกิดจากการยึดมั่นในฐานะต่างๆ ที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ เช่น ความแก่ ความเจ็บป่วย แล…