การทำดีและผลลัพธ์ของการกระทำ : หน้า 5/28

“ถ้าทำสิ่งใดแล้ว ร้อนเขา ร้อนเรา ก็อย่าทำ ร้อนเขาเย็นเรา ก็อย่าทำหรือเย็นเขาร้อนเราก็อย่าทำ สิ่งเหล่านี้เป็นความชั่วั้น แต่ถ้าทำแล้วเย็นทั้งเขาเย็นทั้งเราเย็นทั้งเราจงทำดีเพราะเป็นความดี” นี้เป็นตัวอย่างที่รงตอบเด็กๆ ทำไมพระพุทธองค์จึงทรงตอบอย่างนี้ อ้อ! เรื่องของเด็กก็คือเรื่องการรังแกกันบ้าง การแกล้งกันบ้าง การเอาเปรียบกันเล็กๆ น้อยๆ บางตามประสาเด็กๆ พระองค์จึงทรงตอบอย่างงี้ “ถ้าทำสิ่งใดแล้วไม่ต้องร้อนใจในภายหลัง จงทำดี เพราะเป็นความดี” เมื่อทำสิ่งใดแล้วต้องร้อนใจในภายหลัง จงอย่าทำ เพราะเป็นความชั่ว 2. การใช้ผลลัพธ์ช่วงไกลเป็นเกณฑ์ตัดสิน ถ้าทรงตอบดูใหญ่กว่าที่เป็นชาวบ้าน ไม่ใช่นักการศึกษา หรือผู้หลักผู้ใหญ่อะไร พระองค์จึงตอบให้ดูลึกลงไปอีก แต่เป็นไปในทิศเดียวกัน ข้อแรก คือ “ถ้าทำสิ่งใดแล้วไม่ต้องร้อนใจในภายหลัง ให้ทำดี เพราะเป็นความดี" ตรงนี้ต้องระวัง! เพราะคำว่า “ภายหลัง” นั้นนานเท่าไร ในที่สุดสิ่งนั้นจบเวลากลับจะเป็นภายหลังทั้งสิ้น จงตอบมาอีกทีเดียว เป็นวันเป็นเดือน เป็นปี หรือเป็นชาติก็ตาม ล้วนเรียกว่าว่าภายหลังทั้งสิ้น ถ้าทำแล้วไม่ต้องร้อนใจ ไม่ต้องไปขึ้นโรงขึ้นศาลไม่ต้องไปบากตรากตรำเสียเวลา ไม่ต้องไปบกรมหมอใหม่ ทำเถอะทำเข้าไป ทรงสอนให้ลองผลลัพธ์ที่จะพึ่งเกิดขึ้นว่า ให้มองใกล้ๆ ว่าผลพลังการกระทำของเราจะออกมาอย่างไร ขณะกำลังลังมือกระทำอยู่จะมองไว้ก่อนว่า ระงเหตุผลจะไม่ได้อย่าง เพราะฉะนั้นกิ่งจะทำอย่างเริ่มต้นอาจจะลำบากก็ได้ แต่ผลพิษตอนท้ายนี้ดี เช่นเป็นต้นว่า ถึงแก่เรียนไปเถอะ ลำบากหน่อยช่างมัน ต่อไปมันจะดีเอง หรือเราเป็นมนุษย์ตัวน้อยเรียนตามพระไม่ค่อยจะทนก็ทน กินๆ ไปเถอะ สอนให้เจาะ เข้าใจบ้าง ไม่เข้าใจบ้าง ก็ท่อง จําเอาไว้ก่อน พอใจก็เข้าใจได้เอง