การเสียสละและการตัดสินใจเพื่อประโยชน์ส่วนรวม : หน้า 10/28

เรื่องการเสียสละ อย่างไรเสียก็เป็นความเจ็บปวด...แต่ก็ต้องชั่งกันดู ถ้าประโยชน์ส่วนใหญ่ คือประโยชน์ส่วนรวมมีมากกว่า เราก็ต้องยอมผลส่วนนัน้ หรือประโยชน์ส่วนตัวเพื่อประโยชน์ส่วนรวม คำพูดที่ว่า ทําประโยชน์ต่อประโยชน์หน้ากวลน้ําให้สมบูรณ์ ฟังเผิน ๆ อาจจะแย่ แต่เอาเข้าจริงมันก็ลับซับซ้อนอย่างนี้ ถ้าไม่มีกรณีตัวอย่างมากพอก็จะตัดสินใจไม่ลง ดังนั้นในบางเรื่อง จะเอาเรื่องแค่ประโยชน์มาดิซิสินใจไม่ได้เสียแล้ว จึงต้องมีแม่บทไป ถ้าใครทำสิ่งใดด้วยความโลกสีกดี ด้วยความโกธดี ด้วยความหลงก็ดี สิ่งนั้นเป็นความชั่ว อย่าไปทำ แต่ถ้าจะทำสิ่งใดด้วยความ ไม่โลภ ไม่โกรธ ไม่หลงอย่างนั้นเป็นเรื่องดี อย่างนั้นเป็นเรื่องดี สมควรทำอย่างยิ่ง การใช้ผลคุณคลและอุคคลุมล เป็นแม่บทในการตัดสิน ในกรณีที่บทมีหลักเกณฑ์ข้างต้นมาตัดสินแล้วจะตัดสินไม่ลง อาจใช้กฎเกณฑ์เพิ่มขึ้นมาอีกข้อหนึ่ง คือคำตัดสินจากผลคุณและอุคคลุมล โดยพิจารณาว่า "ถ้าใครทำสิ่งใดด้วยความโลกดี ด้วยความโกรธ ด้วยความหลงก็สิ่งนั้นเป็นความชั่ว อย่างนั้นเป็นเรื่องดี สมควรทำอย่างยิ่ง" ตรงนี้ต้องระวังกันพอสมควร การทำอะไรด้วยความโลกสีก ด้วยความโกรธ ด้วยความหลง เป็นความชั่ว เราเข้าใจง่าย ๆ แต่ว่าทำอะไรด้วยความไม่โลภ ไม่โกรธ ไม่หลง หรอใช้ถัวยาา อิโทสะ อิโมหา คำที่ในเลฃะนะนะญูลเสน จะทักทอาเอาเป็นเรื่องนี้ก็ยังไม่แน่น มันอาจจะเป็นแค่เรื่องกลาง ๆ ก็ได้ เช่นว่า ทํอะไรอายเบียดเบียนกันนะ คำว่าไม่เบียดเบียนคำนี้มีความหมายกว้าง คือลักษณะหมายตั้งแต่เดี๋ยว ๆ ทำเฉพาะเรื่องของตัวเองไม่ต้องไปเฝื่อราใครตัวเอง ไม่ทำให้ใครเดือร้อน คือว่าไม่เบียดเบียน แล้วถ้ามะจะเกินก็ตีรึขึ้นไปสักหน่อยทางขวางดาวก็รีบทำเข้าไปเถอะ ยิงเป็นเรื่องของความดีงามดี ๆ เลย แม้ที่สุด ถ้าเป็นเรื่องกลาง ๆ ก็ยังใช้ได้ ทำเถอะ