ธรรมที่พระเถระได้แสดงให้ฟังเกี่ยวกับทุกข์ในโลก : หน้า 7/108

พระเถระได้แสดงธรรมซึ่งมีนัยลึกซึ้งให้ฟังว่า “อาตมามองเห็นทุกข์ในโลกแล้วจึงออกบวชทันที เนื่องจากอาตมาได้ฟังธัมมทเทส ๔ ประการจาก พระบรมศาสดา คือ Q). โลกนี้ถูกชราครอบงำ ในที่สุดแล้วทุกคน ต้องแก่ชราลง ๒. โลกนี้ไม่มีผู้ต้านทานไม่เป็นใหญ่ในตัวเอง ไม่มีใครหยุดโรคภัยหรือเจ็บป่วยแทนกันได้ ๓. โลกนี้ไม่มีอะไรเป็นของตน อำนาจ ทรัพย์ สมบัติใด ๆ ล้วนต้องสละทิ้งคืนไว้ในโลกตามเดิม ๔. โลกนี้พร่องอยู่เป็นนิจไม่รู้จักอิ่ม มนุษย์ตก เป็นทาสตัณหา ไม่เคยสิ้นสุดความทะยานอยาก จากนั้นพระราชาจึงตรัสขอให้ท่านอธิบาย ธรรมทั้ง ๔ หัวข้อนั้น ดังต่อไปนี้ ๑. พระราชา “ท่านผู้เจริญ ที่กล่าวว่าโลกนี้ ถูกชราครอบงำเป็นอย่างไร” พระเถระ "เมื่อพระองค์ยังหนุ่มทรงชำนาญ เพลงอาวุธเป็นอย่างดี ทั้งทรงมีพละกำลังมาก แต่เมื่อ ล่วงเข้าวัยปูนนี้แล้ว ยังจะทรงทำอย่างนั้นได้อีกหรือ ไม่" พระราชา “เดี๋ยวนี้โยมแก่แล้ว ล่วงเข้าวัย ๔๐ ปี แม้สั่งร่างกายให้ทำตามก็ไม่ได้ดั่งใจเลย พระเถระ “นั่นแหละ เพราะว่าโลกใบนี้ล้วน มีแต่ความเสื่อมชรา หามีสิ่งใดยั่งยืนเลยไม่ ๒. พระราชา “ท่านผู้เจริญ ที่กล่าวว่าโลกนี้ ไม่มีผู้ต้านทาน ไม่เป็นใหญ่ในตัวเองนั้นเป็นอย่างไร” พระเถระ "ครั้งที่พระองค์เคยทรงพระ ประชวรหนัก ทรงขอร้องพระญาติหรือบริวารมา ช่วยกันหยุดต้านโรคหรือแบ่งเบาความเจ็บก็ไม่ได้ พระองค์เท่านั้นที่ต้องรับความเจ็บทุกขเวทนาแต่ เพียงผู้เดียว” ๓. พระราชา “ท่านผู้เจริญ ที่กล่าวว่าโลกนี้ ไม่มีอะไรเป็นของตนนั้นเป็นอย่างไร" พระเถระ “พระองค์ทรงถึงพร้อมไปด้วย โภคสมบัติ แต่จะทรงแน่ใจได้หรือว่า แม้โลกหน้า เราจะพรั่งพร้อมได้เหมือนอย่างนี้ เมื่อถึงเวลา พระองค์ก็จะเสด็จไปตามยถากรรม ไม่อาจนำสิ่งใด ติดตัวไปได้เลย" ๔. พระราชา “ท่านผู้เจริญ ที่กล่าวว่าโลกนี้ พร่องอยู่เป็นนิจ ไม่รู้จักอิ่มนั้นเป็นอย่างไร” พระเถระ “หากพระองค์ได้ทราบข่าวว่ามี เมือง ๆ หนึ่งซึ่งมั่งคั่งอุดมสมบูรณ์ เต็มไปด้วย