ศีลธรรมและมนุษยธรรมในชีวิต : หน้า 4/124

ศีลธรรม-มนุษยธรรม เอวุณเจ สุตฺตา ชานูยะ ฯุาขาย ชาติสมุโณ น ปาโน ปาณีฯฺ หญฺเญ ปาณมฺติ หิโสจิต ถ้าสัตว์ทั้งหลายพึงรู้อย่างนี้ว่า การเกิดนี้เป็นทุกข์ สัตว์ไม่ควรฆ่าสัตว์ เพราะว่าผู้มีปกติว่าสัตว์อ่อนแอมเศร้าโศก (มคลากัตตสตต) การฆ่าหรืประทุษร้ายร่างกายผู้อื่น รวมทั้งสัตว์ทั้งหลาย ล้วนชี้นำความทุกข์ยากทุกข์ใจมาสู่ตนและผู้อื่น ได้ข้อว่าเป็นการละเมิดศีลข้อ ๑ ซึ่งเป็นมนุษยธรรม การละเมิดศีลในทุกระดับ ไม่ว่าจะถึงขั้นศาลา ศาลาหรือศาลพร้อย ล้วนแต่เป็นการทำลายคุณภาพใจให้เสื่อมลง หรือที่เราเรียกว่าเป็นบาปโดยเฉพาะอย่างยิ่ง หากละเมิดศีลในกรณีที่เกิดโทษมาก เป็นบาปมาก คุณภาพใจจะยิ่งถูกทำลายให้เสื่อมมามากขึ้น เราจึงควรศึกษาร่องเหตุแห่งนี้ เพื่อให้เรามารักษาศีลอย่างบริสุทธิ์บริบูรณ์ อันจะนำไปสู่ความสงบใจ ที่ทำให้มิจฉาและปัญญาเจริญขึ้น การทำร้ายชีวิตผู้อื่นแม่เพียงครั้งเดียวแต่ผลที่ตามมา จะกลับมาทำลายตัวเราอีกหลายครั้งอย่างคาดไม่ถึง เช่น งมงายอยู่ในสังคมยุคปัจจุบัน เช่น บางคนกำลังเดินบนฟุตปาด ก็ถูกรัดเสียหลักพุ่งเข้าชนจนเสียชีวิตทันที หรือบางคนบนเรือแต่ถูกดกจากสะพานลงมาทับตายคาที่ ซึ่งเป็นการตายที่ไม่จำจะเกิดขึ้น เพราะผู้ตายอาจน้อย ชีวิตทางโลกก็มักเจริญเรื่อง แต่ทุกสิ่งที่เกิดขึ้นแล้วมีเหตุในอดีตทั้งสิ้น เหตุในอดีต คือ กรรมที่ตนเองเคยทำเอาไว้ ซึ่งอาจหอโอกาสตามผลเสมอ เหมือนเมื่อครั้งอดีต พราหมณ์ผู้นึ่งซึ่งเป็นอาจารย์ที่มีชื่อเสียง มีความคิดที่จะบงสรวงดวงวิญญาณของผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว