ความยุติธรรมและการไม่มีอคติในสังคม : หน้า 85/124

คับข้องใจ จับต้องได้ อย่างมีค่าพูดว่าลำบากด้วยกันไม่มีปัญหา ทนได้ สู้ได้ แต่ถ้ามีอีเริ่ม สบาย แค่ว่า สบายไม่เท่านั้น เริ่มมีปัญหาแล้ว นั่นคือปัญหาไม่ได้อยู่ที่ความสบายหรือความลำบาก แต่อยู่ที่ความยุติธรรม ถ้าทุกคนรู้สึกว่าได้รับความยุติธรรม ลำบากเท่าไรก็สู้ แต่รู้สึกว่าไม่มีความยุติธรรม ต่อให้สบายนานไม่ได้ ก็ไม่สามารถจะไม่ไล่ได้ เหมือนคนทำงานด้วยกัน ถ้าเงินเดือนไม่ขึ้นเหมือนกันหมดคงพอใจ แต่ถ้าแต่พอไปไหน แต่ถ้าเงินเดือนขึ้นไม่เท่ากัน เช่น นาย ก เงินเดือนนั้น 1,000 บาท พอชำเลืองเห็นนาย ข เงินเดือนนี้ 2,000 บาท ก็อาจรู้สึกว่า เฮ่! เราน้อยกว่าเขา ทำงานมากกว่า หรือว่าพอ ๆ กัน ทำให้แง่เงินเดือนนี้มากกว่า แบบนี้มีสบายใจและซักอึดอัด รู้สึกน้อยใจ ในประเด็นนี้พระสิ่งสมุทรพระเจ้าต sabว่า ถ้าจะให้ความยุติธรรมเกิดขึ้น เราจะต้องไม่มีอคติ ๔ คือ ๑. ไม่ลำเอียงเพราะความรัก ๒. ไม่ลำเอียงเพราะความชัง ๓. ไม่ลำเอียงเพราะความงม ๔. ไม่ลำเอียงเพราะความกลัว คือ รู้อยู่ว่าความจริงเป็นอย่างไร แต่ต้องทำไปแบบผิด ๆ พลาง ๆ เพราะกลัวผู้ใหญ่จะมาเล่นงาน โดยสรุปคือ ถ้าหามีอคติ ๔ ข้อแล้ว ความยุติธรรมก็จะเกิดขึ้น แล้วความสุขของสังคมก็จะเกิดขึ้นเช่นเดียวกัน ความยุติธรรมเกิดขึ้นได้ด้วยความไม่มีอคติ ๔ ประการใช่ไหม? ใช่ ถ้าเกิดคติเมื่อไร เช่น มีความลำเอียงเพราะความรักหรือความชัง ถ้าเมื่อไรรู้สึกว่า พวกตนเองถูกหมด ฝ่ายตรงข้ามจะอะไรผิดหมดทุกอย่าง ไม่มีอะไรจะทำอะไร อย่างไร ก็ของไปทางเสียหมด อะไร ก็แหยมหมดเลย อย่างนี้แสดงว่าอคติเกิดขึ้นแล้ว ถ้ามีอคติต้องอยู่บนจุดที่สมดุล แล้ววิจัยฉัยแยกแยะด้วยสติและปัญญาของตนเอง อย่างนี้จึงเรียกว่าไม่ลำเอียง ถามว่าแล้วจะทำอย่างไรให้ไปถึงจุดที่ไม่ลำเอียง ไปถึงความยุติธรรมได้ สมมุติถ้าเรารู้สึกว่า สังคมไม่ค่อยมีสิทธิ์ดีดา แล้วจะทำอย่างไรสังคมก็จะเกิดขึ้น ก็ต้องสร้างความยุติธรรมให้เกิดขึ้นก่อน ถามว่า เริ่มอย่างไร ให้มันอย่างนี้ ในแต่ตัวเราเอง ให้ใจเรานำก่อน เราต้องไม่ลำเอียงก่อน พอใจเราสงบแล้ว สันติสุขในใจเราเกิดขึ้นแล้ว ถึงข้างนอกจะเป็นอย่างไรตาม อย่างน้อยเราก็มั่นคงความสุขในใจเราไว้ได้ แล้วเผื่อแผ่ไปถึงคนในครอบครัว ในชุมชนรอบ ๆ ตัวเรา ขยายงกว้างออกไป ที่สำคัญประการหนึ่งคือ การแสวงหา ความยุติธรรมให้เกิดขึ้น การให้ความรู้สังคม ถ้าในสังคมมีความรู้ความเข้าใจตรงกันอะ ๆ คณะจะทำอะไรไม่ได้ยุติธรรม ก็จะลำบาก และไม่กล้า เพราะเขารู้ว่าคนส่วนใหญ่ไม่ยอมรับ จะนั่นต้องเริ่มต้นที่การติดอาวุธทางปัญญา คือ ให้ความรู้แก่ผู้อื่น ใช้ปัญญานำหน้า แล้วทุกอย่างก็จะค่อย ๆ คคลคลายไปสู่จุดที่ควรเป็น อาจจะใช้เวลาบ้างแต่จะยังยืน