กิจ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 66 / 141

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 123 [กิจและฐานของจิต] ન ความเป็นไปแห่งจิตที่เป็นไปเร็ว ดุจเล่นไปในอารมณ์ ด้วย สามารถยังกิจนั้น ๆ ให้สำเร็จหล…

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงการทำงานของจิต โดยยกตัวอย่างถึงกิจที่เกิดขึ้นและการเคลื่อนที่ของจิต เช่น ชวนกิจ, ตทาลัมพนกิจ, และจุติกิจ ซึ่งอธิบายการเชื่อมโยงของฐานท…

…นั้น จึงชื่อว่าปัญจวิญญาณธาตุ ธาตุคือความรู้ ชื่อว่า มโนธาตุฯ มนะนั่นแลชื่อว่าวิญญาณ เพราะประกอบด้วยกิจคือการ รู้ชัดพิเศษ และชื่อว่าธาตุ เพราะอรรถว่า มิใช่สัตว์ มิใช่ชีวิต เพราะเหตุนั้น จึงชื่อว่ามโนวิญญ…

ในหน้าที่ 138 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาธรรมและแนวคิดเกี่ยวกับวิญญาณและธาตุ ทั้งในรูปโลกและอรูปโลก อธิบายว่าวิญญาณและธาตุเป็นความรู้ที่มิใช่สัตว์และชีวิต โดยมีการเชื่อมโยงและควา

…ว่า นี้ชื่ออะไร ฯ บทว่า ปสฺสนต์ แปลว่า เห็นโดยประจักษ์ฯ มีคำถามสอดเข้ามาว่า จักขุนทรีย์เท่านั้น ยัง กิจคือการเห็นให้สำเร็จโดยพระบาลีว่า เห็นรูปด้วยนัยน์ตา ไม่ใช่ วิญญาณมิใช่หรือ ฯ แก้ว่า คำที่ท่านกล่าวนี…

ในบทวิเคราะห์การเห็นรูปของจักษุในอภิธัมมัตถสังคหบาลี พบว่าการเห็นเกิดจากการทำงานร่วมกันของจักขุนทรีย์และวิญญาณ ซึ่งการเห็นรูปต้องการปัจจัยเช่นแสงสว่าง หากขาดปัจจัยนี้การเห็นจะไม่เกิดขึ้น แม้ว่ารูปอื่น

… ก็ด้วย ๆ อุปมานี้ ท่านแสดงอรรถชาตอะไรไว้ฯ ท่านแสดงความที่ธรรม ทั้งหลายไม่ปะปนกันและกันด้วยอำนาจแห่งกิจอย่างนี้ คือ เพียงการ กระทบที่ประสาทเท่านั้น เป็นกิจของอารมณ์ ฯ เพียงการรำพึงถึง อารมณ์เท่านั้น เป็น…

…สของอารมณ์ โดยเฉพาะหลักการที่เน้นให้เห็นว่า ธรรมแต่ละอย่างไม่มีการปะปนกันอย่างชัดเจน และแยกแยะได้ตามกิจกรรมหรืออารมณ์ที่เกี่ยวข้อง ในการตีความเช่นนี้ เราจะเห็นว่าชีวิตมีหลายช่วงที่ต้องการการรับรู้จากอารม…

…ธิแม้มี ๒ อย่าง คือ อุปจารสมาธิ ๑ อัปปนาสมาธิ ๑ ชื่อว่า จิตตวิสุทธิ ฯ การกำหนดนามรูปด้วยอำนาจลักษณะ กิจ ปัจจุปัฏฐาน และ ปทัสถาน ชื่อว่าทิฏฐิวิสุทธิ ฯ และการกำหนดปัจจัยแห่งนามรูปเหล่านั้น นั่นแล ชื่อว่ากั…

ในหน้า 400 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา มีการอธิบายถึงประเภทแห่งวิโมกข์ 3 ประการ ได้แก่ สุญญตานุปัสสนา, อนิมิตตานุปัสสนา และอัปปณิหิตานุปัสสนา เพื่อเชื่อมโยงไปยังหลักการเกี่ยวกับสีล

…ทีเดียว แก่มรรคและผลแม้ทั้งหมด ทั้งใน มรรควิถี และผลสมาบัติวิถีทุกอย่าง ด้วยอำนาจอารมณ์และด้วยอำนาจ กิจของตน ฯ นี้เป็นความต่างแห่งวิโมกข์ ในอธิการแห่งวิโมกข์นี้ [ประเภทบุคคล] ก็บรรดาพระอริยบุคคลเหล่านี้ …

เนื้อหาเกี่ยวกับการวิเคราะห์และเข้าใจมรรคและผลในพระอภิธรรม โดยเน้นถึงวิปัสสนาและวิโมกข์ที่ทำให้เกิดการเห็นแจ้งในหลักธรรม ทั้งในมรรคและผล การบรรลุของพระอริยบุคคลเช่นโสดาบันและสกิทาคาสี ประเด็นสำคัญคือค

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 433 กิจ ๔ อย่างให้สำเร็จได้ บัณฑิตควรรับรอง เพราะแสดงกิจ ๔ อย่าง มีการไหม้ไส้เป็นต้น แห่งประทีปเป็นอาทิ และ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาปัจจเวกขณญาณซึ่งเป็นองค์ความรู้ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยพูดถึงความสำคัญของมรรคและผลที่นำไปสู่การหลุดพ้น รวมถึงการวิเคราะห์ว่าผลจิตมีการเกิดขึ้นตามสภาวะธรรมชาติ พร้อมทั้งให้คว

…ร คือ พระชาติสมบัติ อิสริยสมบัติ โภคสมบัติ พระญาณสมบัติควรเป็นที่สรรเสริญของอเนกชนนิกรผู้จะอนุวัตรในกิจกรณียะนั้น ๆ ซึ่ง เป็นอุบายแห่งความเจริญสุขประโยชน์คุณ และเป็นที่บันเทิงจิตคารวนิปัจจการของโลกิยชนแล…

… ประการ ได้แก่ พระชาติสมบัติ, อิสริยสมบัติ, โภคสมบัติ และพระญาณสมบัติ ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญในการทำกิจใหญ่ให้สำเร็จลุล่วงได้โดยง่าย การอธิบายและเนื้อหาที่น่าสนใจเกี่ยวกับวิธีการบรรลุผลพิเศษด้านความเชื่อ…

…อง มณฑลตะวันตกเฉียงเหนือ นี้ส่วนการปกครอง ๒ หมวดนี้เรียกให้ต้องตามโวหารเก่าว่า นิรัคคลัง สังคหวัตถุ กิจการเป็นเหตุไม่ต้องลงลิ่มลงกลอนที่ประตูบ้านประตูเมือง, อีกประหนึ่ง ได้ทรง สร้างถนนราชดำเนิน และเริ่มส…

สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส เป็นพระมหากษัตริย์ที่มีพระปรีชาฉลาดในการบริหารจัดการระดับรัฏฐาภิบาล โดยทรงออกประกาศแก้ไขพระราชบัญญัติพยานและกระบวนพิจารณาความแพ่ง ตลอดจนสร้างถนนราชดำเนินและเริ่

…อนโทษและยกทาพระราชทานบ้างก็มี เลิกทาสด้วยวิธีปลดคนเกิด ในแผ่นดินปัจจุบันให้เป็นไท เมื่ออายุครบกำหนด กิจการที่ปรากฏพระมหากรุณาก็ยังมีอีกหลาย สถาน เป็นต้นว่า ตั้งโรงพยาบาลและจัดอารักขา พรรณนาในที่นี้พอเป็น…

บทความนี้นำเสนอพระมหากรุณาของสมเด็จพระมหาสมณเจ้าในการดูแลประชาราษฎร์และการพัฒนาพระพุทธศาสนา ตลอดจนกิจกรรมต่างๆ ที่ทรงดำเนินการเพื่อยกระดับสังคม อาทิ การเลิกทาสและการสร้างสถานที่ทางการแพทย์ นอกจากนี้ยัง…

…อันสละเสีย ด้วยอ้างเลศว่า หนาวนัก ร้อนนัก เวลาเย็นนักแล้ว ดังนี้เป็นต้น โย จ สีตญฺจ อุณหญจ กร์ ปุริสกิจจาน ติณา ภัยโย น มญฺญติ โส สุขา น วิหายติ. (๓) ส่วนชนใดไม่สำคัญเห็นหนาว และร้อนยิ่งกว่าหญ้า อธิบายว่…

…รใช้เวลาอย่างมีคุณค่า โดยอิงหลักการจากพระธรรมที่สอนให้ผู้อยู่ในธรรมวินัยรู้จักแยกแยะช่วงเวลาที่ควรทำกิจต่าง ๆ รวมทั้งการเข้าใจฤดูกาลต่าง ๆ เพื่อให้สามารถใช้เวลาได้อย่างมีประสิทธิภาพและส่งผลดีต่อชีวิต ทั้…

…อาจารย์ทิสา ปาโมกข์ในสมัยเดียวกัน ได้เป็นสัมพันธมิตรคุ้นเคยสนิทสนมกันมา ดังนี้ ครั้งพระราชโอรสเสร็จ กิจศึกษาและเสด็จกลับถึงพระนครแล้ว โปรดเกล้า ฯ ให้มีตำแหน่งรับราชการ ทรงสร้างวัง พระราชทานและปลูกฝังตามน…

บทความนี้นำเสนอพระราชกรณียกิจของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ซึ่งเป็นพ่อของพระราชโอรสที่มีบทบาทสำคัญในการปกครองและการ…

…สาหะเสด็จเที่ยวจาริกแสดงธรรมโปรดเวไนยนิกรเป็นส่วนปรหิตปฏิบัติ คือประพฤติเกื้อกูลแก่ ผู้อื่น เป็นพุทธกิจส่วนสัตตูปการสัมปทา พระราชามหากษัตริย์ผู้ได้มุรธาภิเษกแล้ว ก็ประกอบพระ วิริยภาพในราชกรณียะ เพื่อประโ…

…้ยังชี้ให้เห็นถึงความพยายามในการแก้ไขปัญหาต่าง ๆ และการสร้างสรรค์ก้าวหน้าของรัฐในทุกด้าน ซึ่งเป็นภารกิจสำคัญของพระมหากษัตริย์ที่ตั้งเป้าหมายเพื่อประโยชน์ส่วนรวมอย่างแท้จริง

(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ៨៨ รัฏฐาภิบาลโนบายนั้น คือพระราชกรณียะกิจที่ทรงจัดขึ้นด้วยพระเดชานุภาพ เป็นอุบาย บำรุงรัฐมณฑล, ในขวบหลัง ตั้งแต่ กันยายน ศก ๑๒๖ ถึง สิงหาคม ศ…

บทความนี้สรุปเกี่ยวกับพระราชกรณียกิจที่ทรงจัดขึ้นด้วยพระเดชานุภาพโดยสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ซึ่งรวมถึงการปฏิสังขรณ์วัดร…

…กรับพระราชทานถวายวิสัชนาพาะสำหรับท่านผู้เป็นอิสรชน ความรู้จักเลือกบุคคลผู้เป็นบริวาร ลำาดับ ประกอบในกิจการให้เหมาะกัน เป็นอรรถของบุคคลัญญุตา เฉพาะวิการนี้ อันการใช้บุคคล สมควรจะเลือกให้เหมาะไม่เช่นนั้น ก…

เนื้อหาเกี่ยวกับพระคุณสมบัติของสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส ที่ทรงสามารถแก้ไขอุปสรรคในการบริหารราชการ และความรู้ในการเลือกบุคคลที่เหมาะสมในการทำงาน เพื่อส่งเสริมการปฏิบัติที่ดีในกลุ่มบุคคลต

…ระเถระเป็นกำลังทรงชำระพระศาสนให้สิ้นเสี้ยนกล่าวคือ เพราะฉะนั้นการรู้จักบุคคลผู้เหมาะ จึงเป็นสำคัญ ในกิจทุกอย่างไป สึกพวกเดียรถีย์เสีย แม้สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเมื่อตรัสรู้ใหม่ ก็ยังทรงเลือกหาเวไนยผู้ส…

บทความนี้พูดถึงความสำคัญของการเลือกบุคคลที่เหมาะสมในการเผยแผ่พระธรรม โดยยกตัวอย่างการเลือกพระภิกษุสำหรับปฐมเทศนาและการเลือกผู้ที่จะสร้างศาสนาในสังคม เพื่อให้การทำงานและการเผยแผ่มีประสิทธิภาพสูงสุด การ

…่งความเกียจคร้านประกอบ และความเบาปัญญาไม่รู้เท่าเหตุการณ์ ว่าเป็นเหตุตกอับของกุลบุตรผู้ถึงพร้อมด้วย กิจล้าเวลา ชาติสมบัติ ของนรชน ผู้ต่ำสกุล ด้วยประการฉะนี้ ฯ ขัตติยสมบัติ สรรเสริญคุณแห่งวีริยะและปัญญาเป…

เนื้อหาว่าด้วยสมบัติที่สำคัญของพระมหากษัตริย์ เช่น อภัยสมบัติ ทารสมบัติ และปุตตสมบัติ รวมถึงการอธิบายถึงเหตุและปัจจัยที่ส่งผลต่อการปกครองและความเป็นอยู่ของประชาชนใต้พระบารมี พร้อมทั้งคุณธรรมและเสน่ห์ท

…ชสกลมหาสังฆปริณายก ๑๔๓ ฯ กับเจ้านาย ข้าราชการทั้งปวง ต่างได้ทรงช่วยและช่วยรับปฏิบัติสนองพระราชกรณีย กิจต่าง ๆ และปฏิบัติตามโครงการพระราชดำริให้สมบูรณ์บริบูรณ์ เพื่อประโยชน์สุขแห่งประชาชน ทั้งปวง ทั้งในฝ่…

บทความนี้กล่าวถึงพระราชกรณียกิจและความมุ่งมั่นของสมเด็จพระสังฆราชที่ได้ดำเนินการเพื่อประชาชนตามโครงการพระราชดำริ รวมถึงการเฉลิมฉลอง…

…นที่ ๑๕ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๓๓ เพื่อทรงเยี่ยมราษฎร์ในเขตจังหวัดภาคอีสาน ได้ทรงปฏิบัติพระราชกรณีย กิจต่าง ๆ ในเขตจังหวัดภาคอีสารเป็นอันมากได้เสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพ บ้านจาร บ้านกุด…

เมื่อวันที่ ๗ พฤศจิกายน ๒๕๓๓, สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้าและสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ ได้ประชุมกับผู้ที่เกี่ยวข้องเพื่อรายงานผลกระทบจากพายุไต้ฝุ่นอีร่าและโลลา ซึ่งทำให้เกิดอุทกภัยในหลายจังหวัด และได

…กขายิ่งกว่ารักษาชีวิตของเอง สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ทรงตั้งอยู่ในเมตตาและอุเบกขาในพระราชกรณีย กิจทั้งปวง พระเมตตาจึงยิ่งใหญ่ไพศาล ควรจัดเป็นพระเมตตาบารมีได้เช่นเดียวกับสุวรรณสาม ในสุวรรณสามชาดก พระ…

…ต รวมถึงการมีใจกลางในความยุติธรรมและการแบ่งอุเบกขาบารมีออกเป็นสามระดับ ทั้งยังได้กล่าวถึงพระราชกรณียกิจซึ่งพิจารณาในแง่ของเมตตาและอุเบกขา และยกตัวอย่างพระราชดำริที่มีจริยธรรมสูงตามแนวทางของพระพุทธศาสนา