สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส : หน้า 8/390

(สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ในศก ๑๑๙ ๘ พระคุณพิเศษ ส่วนอัตตสมบัติ จะถวายวิสัชนาด้วยปุพเพกตปุญญตากับกัตตุสัมมาปณิธิ ส่วนปรหิตปฏิบัติ จะถวายวิสัชนาด้วยรัฏฐาภิบาลโนบาย เป็นนิทัสสนนัย, ปุพเพกตปุญญตา นั้น คือพระราชกุศลสมภารบุญญาธิการบารมี ที่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ได้ทรงบำเพ็ญไว้ ในปางก่อนเป็นลำดับมา ตั้งแต่ปุเรชาติจนถึงภพปัจจุบันอันเป็นส่วนอดีตล่วงไปแล้วมาสโมสรเพิ่ม พูนวิบากขันธ์อันมโหฬาร ให้ทรงบริบูรณ์ด้วยสมบัติ ๔ ประการ คือ พระชาติสมบัติ อิสริยสมบัติ โภคสมบัติ พระญาณสมบัติควรเป็นที่สรรเสริญของอเนกชนนิกรผู้จะอนุวัตรในกิจกรณียะนั้น ๆ ซึ่ง เป็นอุบายแห่งความเจริญสุขประโยชน์คุณ และเป็นที่บันเทิงจิตคารวนิปัจจการของโลกิยชนและ ปริกขกชนทุกหมู่เหล่า อาคาริกมนุษย์บุรุษรัตน์ผู้พร้อมด้วยสมบัติ ๔ ประการนี้แล้วย่อมสามารถ ในกิจใหญ่ ๆ ให้เสร็จได้โดยไม่ยาก ได้อาศัยชาติสมบัติแล้ว ก็อาจชักนำผู้อื่นที่เสมอหรือต่ำกว่าโดย ชาติและตระกูล สำคัญเพื่อจะประพฤติตามโดยง่าย กิจใด ๆ จะต้องอาศัยอานุภาพอันใหญ่หลวงจึง อาจสำเร็จ ก็จะให้กิจนั้น ๆ เสร็จได้ด้วยอิสริยสมบัติกิจซึ่งจะต้องสำเร็จด้วยกำลังทรัพย์อันใหญ่ ก็ จะสามารถเสร็จได้ด้วยโภคสมบัติ และอาจจะให้กิจนั้น ๆ เสร็จได้โดยชอบ ปราศจากอุปสรรคด้วย ญาณสมบัติ, สมบัติ ๔ ประการ ซึ่งเป็นผลมีมาเพราะปุพเพกตปุญญตา สามารถให้กิจใหญ่ ๆ เสร็จ ได้โดยสะดวกฉะนี้ สมเด็จพระสุคตมหามุนีจึงตรัสแสดงปุพเพกตปุญญตานั้นว่า เป็นสมบัติจักร ໆ อันจะพัดผันนำท่านผู้บำเพ็ญไว้แล้วนั้นให้บรรลุผลพิเศษ ดุจล้อรถอันพัดพาผู้ขึ้นให้ลุถึงสถานที่ ประสงค์ ประการหนึ่ง ในสมบัติจักร ๔ ประการ และตรัสว่าเป็นมงคลอันสูงสุดของเทวดามนุษย์ ประการหนึ่ง ในมงคล ๓๘ ประการ ดังแสดงในมงคลสูตรนั้น อนึ่ง ท่านพรรณนาว่า สรรพอิฏฐ วิบุลผลซึ่งเป็นที่ต้องประสงค์ ของเทวดาและมนุษย์ทั้งหลายจะเกิดมีมาด้วยอำนาจบุญนิธิ ต้องกับ ภาษิตในนิธิกัณฑสูตร ว่า (๑) ขุ. ขุ. ๒๕/๑๒.