ข้อความต้นฉบับในหน้า
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส)
ในศก ๑๑๙
๘
พระคุณพิเศษ ส่วนอัตตสมบัติ จะถวายวิสัชนาด้วยปุพเพกตปุญญตากับกัตตุสัมมาปณิธิ
ส่วนปรหิตปฏิบัติ จะถวายวิสัชนาด้วยรัฏฐาภิบาลโนบาย เป็นนิทัสสนนัย, ปุพเพกตปุญญตา นั้น
คือพระราชกุศลสมภารบุญญาธิการบารมี ที่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ได้ทรงบำเพ็ญไว้
ในปางก่อนเป็นลำดับมา ตั้งแต่ปุเรชาติจนถึงภพปัจจุบันอันเป็นส่วนอดีตล่วงไปแล้วมาสโมสรเพิ่ม
พูนวิบากขันธ์อันมโหฬาร ให้ทรงบริบูรณ์ด้วยสมบัติ ๔ ประการ คือ พระชาติสมบัติ อิสริยสมบัติ
โภคสมบัติ พระญาณสมบัติควรเป็นที่สรรเสริญของอเนกชนนิกรผู้จะอนุวัตรในกิจกรณียะนั้น ๆ ซึ่ง
เป็นอุบายแห่งความเจริญสุขประโยชน์คุณ และเป็นที่บันเทิงจิตคารวนิปัจจการของโลกิยชนและ
ปริกขกชนทุกหมู่เหล่า อาคาริกมนุษย์บุรุษรัตน์ผู้พร้อมด้วยสมบัติ ๔ ประการนี้แล้วย่อมสามารถ
ในกิจใหญ่ ๆ ให้เสร็จได้โดยไม่ยาก ได้อาศัยชาติสมบัติแล้ว ก็อาจชักนำผู้อื่นที่เสมอหรือต่ำกว่าโดย
ชาติและตระกูล สำคัญเพื่อจะประพฤติตามโดยง่าย กิจใด ๆ จะต้องอาศัยอานุภาพอันใหญ่หลวงจึง
อาจสำเร็จ ก็จะให้กิจนั้น ๆ เสร็จได้ด้วยอิสริยสมบัติกิจซึ่งจะต้องสำเร็จด้วยกำลังทรัพย์อันใหญ่ ก็
จะสามารถเสร็จได้ด้วยโภคสมบัติ และอาจจะให้กิจนั้น ๆ เสร็จได้โดยชอบ ปราศจากอุปสรรคด้วย
ญาณสมบัติ, สมบัติ ๔ ประการ ซึ่งเป็นผลมีมาเพราะปุพเพกตปุญญตา สามารถให้กิจใหญ่ ๆ เสร็จ
ได้โดยสะดวกฉะนี้ สมเด็จพระสุคตมหามุนีจึงตรัสแสดงปุพเพกตปุญญตานั้นว่า เป็นสมบัติจักร
ໆ
อันจะพัดผันนำท่านผู้บำเพ็ญไว้แล้วนั้นให้บรรลุผลพิเศษ
ดุจล้อรถอันพัดพาผู้ขึ้นให้ลุถึงสถานที่
ประสงค์ ประการหนึ่ง ในสมบัติจักร ๔ ประการ และตรัสว่าเป็นมงคลอันสูงสุดของเทวดามนุษย์
ประการหนึ่ง ในมงคล ๓๘ ประการ ดังแสดงในมงคลสูตรนั้น อนึ่ง ท่านพรรณนาว่า สรรพอิฏฐ
วิบุลผลซึ่งเป็นที่ต้องประสงค์ ของเทวดาและมนุษย์ทั้งหลายจะเกิดมีมาด้วยอำนาจบุญนิธิ ต้องกับ
ภาษิตในนิธิกัณฑสูตร ว่า
(๑) ขุ. ขุ. ๒๕/๑๒.