หน้าหนังสือทั้งหมด

วิปัสสนาญาณและการเจริญภาวนา
232
วิปัสสนาญาณและการเจริญภาวนา
…รลุต่อจากฌาน ๔ ก็คือ “ญาณทัสสนะ” หรือเรียกอีก อย่างหนึ่งว่า “วิปัสสนาญาณ” เป็นญาณตามเห็นความเกิดและ ความดับของร่างกายตนเอง ทำให้มองเห็นว่าร่างกายเรานี้น่ากลัว มีแต่โทษ แล้วเกิดความเบื่อหน่าย ปรารถนาจะละทิ้งก…
…ข้าถึงญาณทัสสนะซึ่งเป็นเป้าหมายสำคัญของการภาวนา ผู้อ่านจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับความเข้าใจในความเกิดและความดับของร่างกาย การมองเห็นคุณค่าของการละทิ้งและความรู้เกี่ยวกับอริยสัจ ๔ ซึ่งช่วยให้เข้าใจทุกข์และวิธีการ…
สามัญญผลลำาดับที่ ๔
250
สามัญญผลลำาดับที่ ๔
…ตไปเพื่ออาสวักขยญาณ ย่อมรู้ชัด ตามเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ นี้ทุกขสมุทัย (เหตุแห่ง ทุกข์) นี้ทุกขนิโรธ (ความดับทุกข์) นี้ทุกขนิโรธ คามินีปฏิปทา (ทางดับทุกข์) ย่อมรู้ชัดตาม เป็นจริงว่า เหล่านี้อาสวะ (กิเลสเครื่อง…
เมื่อผู้ที่เจริญภาวนาสามารถประคองจิตให้เป็นสมาธิและบริสุทธิ์จากกิเลส จิตจะสว่างไสว บรรลุอันหยั่งรู้เกี่ยวกับอริยสัจ ๔ และหลุดพ้นจากกิเลสทั้งหมด นั่นคือการบรรลุอรหัตตผล ซึ่งเป็นสามัญญผลสูงสุดที่พุทธเจ้
ทางปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์
42
ทางปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์
23 42 4. ความจริงเรื่องทางปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์คืออะไร ทางปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ มีข้อปฏิบัติ 8 ประการคือ 1. ความเห็นชอบ (สัมมาทิฏฐิ) 2. คว…
บทความนี้กล่าวถึงทางปฏิบัติที่นำไปสู่ความดับทุกข์ ซึ่งมีข้อปฏิบัติ 8 ประการ ได้แก่ ความเห็นชอบ ความด่าร้ชอบ ความมีวาจาชอบ ความประพฤติชอบ ความมีอ…
การบรรลุถึงที่สุดโลกและการเวียนเกิด
17
การบรรลุถึงที่สุดโลกและการเวียนเกิด
…โลกแล้ว จะไม่กล่าวถึงการกระทำที่สุดทุกข์ แต่เรา บัญญัติโลก เหตุให้เกิดโลก การดับของโลก และทางให้ถึง ความดับโลก ในเรือนร่าง มีประมาณวาหนึ่งนี้ และพร้อมทั้ง สัญญา พร้อมทั้งใจครอง แต่ไหนแต่ไรมา ยังไม่มีใครบรรลุ…
เนื้อหาเกี่ยวกับการถามตอบระหว่างเทพบุตรกับพระพุทธเจ้าเกี่ยวกับการไม่เกิด แก่ เจ็บ ตาย พร้อมกับการอุปมาของพระองค์เพื่อเปรียบเทียบความยาวนานของการเวียนเกิดและความทุกข์ในชีวิตมนุษย์ อุปมาที่นำเสนอแสดงให้
แผนผังไตรวัฏฏ์ของผู้มีความเห็นถูก
21
แผนผังไตรวัฏฏ์ของผู้มีความเห็นถูก
…รรลุคุณธรรมความดีทั้งเบื้องต้นและเบื้องสูงได้ ไม่สามารถเห็นแจ้งใน อริยสัจ 4 คือ ทุกข์ เหตุเกิดทุกข์ ความดับทุกข์ และวิธีปฏิบัติเพื่อการดับทุกข์ พระพุทธองค์ตรัสว่า สัตว์เหล่านี้เมื่อไปบังเกิดในอบายภูมิแล้วยาก…
บทความนี้พูดถึงแผนผังไตรวัฏฏ์ ซึ่งแบ่งความเป็นอยู่ของสรรพสัตว์ตามกรรม โดยมีการเน้นถึงทุคติภูมิที่เป็นสถานที่สำหรับผู้ที่กระทำความชั่วและมีความเห็นผิดในเรื่องกรรมผ่านการบรรยายความรู้เบื้องต้นในพระพุทธศ
โครงสร้างแนวทางการศึกษาเรื่องกฎแห่งกรรม
37
โครงสร้างแนวทางการศึกษาเรื่องกฎแห่งกรรม
…ถือเป็นเนติแบบแผนสำหรับวางแนวทางการศึกษาเรื่องกฎแห่งกรรมตราบจนกระทั่งปัจจุบันนี้ 1.2.10 ปฏิปทาให้ถึงความดับแห่งกรรม อวิชชาคือความไม่รู้ เมื่อไม่รู้จึงถูกกิเลสครอบงำได้ง่าย ทำให้หมู่สัตว์เห็นผิดเพี้ยนในการกระ…
เนื้อหานี้อธิบายโครงสร้างภาพรวมของกรรมและการให้ผลของกรรมที่มีความสำคัญ 3 ช่วง พร้อมซาบซึ้งถึงอวิชชาที่ส่งผลต่อการกระทำทางกาย วาจา และใจของสัตว์ สัมผัสต่างๆ ส่งผลต่อการเกิดกรรม ซึ่งพระพุทธองค์ได้ตรัสถึ
คำสอนในพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับอริยมรรคมีองค์ 8
145
คำสอนในพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับอริยมรรคมีองค์ 8
…ำชั่วได้ชั่ว นรกสวรรค์มี โลกนี้โลกหน้ามีจริง และความเห็นถูกเบื้องสูง คือ เห็นทุกข์ เหตุให้เกิดทุกข์ ความดับทุกข์ และวิธีการปฏิบัติเพื่อความดับทุกข์ 2. สัมมาสังกัปปะ ความดำริถูก หมายถึง มีความคิดออกจากกาม คิด…
คำสอนในพระพุทธศาสนามุ่งเน้นให้ผู้ปฏิบัติตนให้สะอาดทั้งกาย วาจา ใจ โดยกำจัดกิเลสตามหลักคำสอนในพระไตรปิฎกที่เป็นแม่บทคือ อริยมรรคมีองค์ 8 อันประกอบด้วยสัมมาทิฏฐิ, สัมมาสังกัปปะ, สัมมาวาจา, สัมมากัมมันตะ
บทที่ 8: กฎแห่งกรรมเชิงสัมพันธ์และสัมมาทิฏฐิ
190
บทที่ 8: กฎแห่งกรรมเชิงสัมพันธ์และสัมมาทิฏฐิ
…ูกต้องตรงตามความเป็นจริง แสวงหาและมุ่งตรงต่อหนทางสู่พระ นิพพาน ทรงค้นพบเห็นทุกข์ เหตุทำให้เกิดทุกข์ ความดับทุกข์ได้แก่ดับตัณหา และทางให้ถึงความดับทุกข์ และทรงรู้ว่าสรรพสัตว์ที่ยังประสบทุกข์อยู่เพราะมีความเห็…
บทนี้อธิบายถึงกฎแห่งกรรมในเชิงสัมพันธ์และความสำคัญของสัมมาทิฏฐิในการสร้างกรรมดี โดยชี้ให้เห็นว่าการแบ่งปันและการช่วยเหลือสังคมมีผลตอบแทนที่ดีทั้งต่อตนเองและผู้อื่น การมีสัมมาทิฏฐิช่วยให้มนุษย์ห่างไกลจ
มัชฌิมาปฏิปทา: ทางสายกลางสู่การหลุดพ้น
193
มัชฌิมาปฏิปทา: ทางสายกลางสู่การหลุดพ้น
…วะที่สุด 2 อย่าง คือ กามสุขัลลิกานุโยค และอัตตกิลมถานุโยค ทางแห่งปัญญาอันพอดีที่จะให้ถึงจุดหมาย คือ ความดับกิเลสและความดับทุกข์ หรือความหลุดพ้นเป็นอิสระสิ้นเชิง มัชฌิมปฏิปทา หากกล่าวอีกนัยหนึ่ง คือ อริยมรรคม…
มัชฌิมาปฏิปทา หมายถึง ทางสายกลางที่เป็นข้อปฏิบัติในการเข้าถึงความหลุดพ้น โดยไม่ตึงหรือหย่อนเกินไป ภายในพระพุทธศาสนา ได้ให้ความสำคัญต่อมรรคมีองค์ 8 ซึ่งประกอบไปด้วยสัมมาทิฏฐิ, สัมมาสังกัปปะ, สัมมาวาจา,
การเจริญสมาธิวิธีธรรมชาติ
23
การเจริญสมาธิวิธีธรรมชาติ
…มุตติญาณทัสสนะ (ความ รู้เห็นความหลุดพ้น), วิมุตติญาณทัสสนะ ย่อมมีเพื่อประโยชน์แก่อนุปาทา ปรินิพพาน (ความดับสนิทหาเชื้อมิได้)” วินัยปิฏก อรรถกถา, ม.ก. เล่ม 1 หน้า 171 14 DOU ส ม า ธิ 5 ห ลั ก ส ม ก วิ ปั ส ส …
การเจริญสมาธิแบบธรรมชาติเป็นการเปลี่ยนแปลงจิตที่เกิดขึ้นอย่างเป็นลำดับ โดยเริ่มจากความปราโมทย์ที่เกิดจากการทำความดี ทำให้ร่างกายผ่อนคลาย สงบ และนำไปสู่อารมณ์ที่ดีขึ้นจนเกิดสมาธิขึ้นได้ง่ายๆ โดยไม่ต้อง
การพิจารณาอายตนะในธรรมวินัย
32
การพิจารณาอายตนะในธรรมวินัย
“ภิกษุในธรรมวินัยนี้พิจารณาเห็นดังนี้ว่า อย่างนี้รูป อย่างนี้ความเกิดขึ้น แห่งรูป อย่างนี้ความดับแห่งรูป อย่างนี้เวทนา อย่างนี้ความเกิดขึ้นแห่งเวทนา อย่างนี้ความดับแห่งเวทนา อย่างนี้สัญญา อย่างนี้ค…
ภิกษุในธรรมวินัยที่ให้ความสำคัญต่อการพิจารณาอายตนะทั้งภายในและภายนอก โดยวิเคราะห์ความเกิดขึ้นและดับของรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เพื่อให้เข้าถึงความรู้ที่ตั้งอยู่บนสติ การรู้จักต่ออายตนะและสังโยชน์
การศึกษากัมมัฏฐานในพระไตรปิฎก
34
การศึกษากัมมัฏฐานในพระไตรปิฎก
…นยิ่งนัก ในอารมณ์นั้นๆ คือ กามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็ทุกขนิโรธอริยสัจเป็นไฉน ความดับด้วยสามารถความสำรอกโดยไม่เหลือ ความสละ ความสละคืน ความปล่อยวาง ความไม่มีอาลัยในตัณหานั้น ก็ตัณหานั้น…
…ฏิบัติที่สำคัญในพระไตรปิฎก โดยอธิบายถึงทุกขสมุทัยและทุกขนิโรธ การละตัณหา และวิธีการปฏิบัติที่นำไปสู่ความดับทุกข์ในโลก มีการเน้นถึงการใช้ประสาทสัมผัสต่างๆ ในการเข้าถึงความรู้ การปฏิบัติที่สามารถทำได้จริงในชีว…
การทำจิตให้รู้เท่าทันอารมณ์
142
การทำจิตให้รู้เท่าทันอารมณ์
…าออก คือ กำหนดลมหายใจเข้าออก ด้วยความคิดอย่างนี้ว่า “นี้ คือความไม่เที่ยง นี้คือความไม่กำหนัด นี้คือความดับ นี้เป็นนิพพาน” 15. ย่อมศึกษาว่าเราเห็นความดับกิเลสหายใจเข้าออก คือ เมื่อเรารู้ชัดนิวรณ์ ทั้งหลายตาม…
…วามฟุ้งซ่าน และความเศร้าหมอง เนื้อหายังกล่าวถึงการเห็นความไม่เที่ยงของอารมณ์ รวมทั้งการตระหนักรู้ถึงความดับของนิวรณ์ การเข้าใจในจิตและเจตสิก ซึ่งแสดงถึงคุณธรรมและกิเลสต่างๆ ที่มีอยู่ในจิต การปฏิบัติเหล่านี้น…
การฝึกอานาปานสติเพื่อความสงบ
143
การฝึกอานาปานสติเพื่อความสงบ
…ชัดทุกข์โทษภัย ตามความเป็นจริง คิดว่าสิ่งเหล่านี้ไม่เที่ยง แล้วทำตัวเองให้พ้นจากทุกข์โทษภัยไปอยู่ใน ความดับ คือ นิพพาน เราสำเหนียกอย่างนี้แล้วบรรลุความสุข ความสงบ ความประณีต บัณฑิต ทั้งหลายพึงเข้าใจอย่างนี้ว…
การเจริญอานาปานสติเพื่อให้จิตสงบถึงระดับอัปปนาสมาธิ จำเป็นต้องเลือกสถานที่ที่สงบและหลีกเลี่ยงเสียงรบกวน ในระหว่างการนั่งสมาธิควรตั้งกายให้ตรงและหายใจอย่างช้า ๆ ตระหนักถึงลมหายใจเข้าออก การนับลมหายใจแล
อากาสานัญจายตนฌานและการบรรลุสมาธิ
103
อากาสานัญจายตนฌานและการบรรลุสมาธิ
…งอยู่โดยไม่ หวั่นไหว เกิดขึ้นโดยอาศัยอากาสบัญญัติ ซึ่งไม่ปรากฏเบื้องต้น คือ ความเกิด เบื้องปลาย คือ ความดับ ดังนั้นจึงเรียกว่า อากาสานัญจายตนฌาน ที่เรียกว่า ปฐมารุปปฌาน เพราะว่าภายหลังที่ได้เว้นจากบัญญัติกัม…
เนื้อหาว่าด้วยอากาสานัญจายตนฌานซึ่งมีความสำคัญในแนวทางการทำสมาธิ โดยสอนให้มีสติและมุ่งหน้าไปยังความว่างเปล่าของอากาศบัญญัติ ผู้ที่สามารถเพิกปฏิภาคนิมิตของกัมมัฏฐานได้สำเร็จจะถึงฌานที่ไม่มีรูปเป็นอารมณ
การจัดหมวดหมู่ของอินทรีย์
173
การจัดหมวดหมู่ของอินทรีย์
…้า ดังที่พระพุทธองค์ได้ตรัสไว้ในทุติยอรหันตสูตรว่า “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เรายังไม่รู้ทั่วถึงความเกิด ความดับ คุณ โทษ และอุบายเครื่อง สลัดออกแห่งอินทรีย์ 6 ประการนี้ตามความเป็นจริงเพียงใด เราก็ยังไม่ปฏิญาณตนว่…
ในพุทธศาสนา อินทรีย์สามารถจัดประเภทได้เป็น 5 หมวด ได้แก่ อินทรีย์อายตนะ 6 ซึ่งเกี่ยวข้องกับการรับรู้โดยการมองเห็น เสียง กลิ่น รส รูปร่าง และการสัมผัส. อินทรีย์ภาวะ 3 เกี่ยวข้องกับเพศ ชายหญิงและชีวิต.
ความรู้เกี่ยวกับอินทรีย์ในพระพุทธศาสนา
174
ความรู้เกี่ยวกับอินทรีย์ในพระพุทธศาสนา
“ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เมื่อใด เรารู้ทั่วถึงความเกิด ความดับ คุณ โทษ และอุบาย เครื่องสลัดออกแห่งอินทรีย์ 6 ประการนี้ ตามความเป็นจริง เมื่อนั้น เราจึงปฏิญาณตนว่า…
บทความนี้กล่าวถึงการเข้าใจอินทรีย์ในพระพุทธศาสนา ซึ่งประกอบด้วยอินทรีย์ 22 ชนิด และอธิบายถึงความสำคัญของอินทรีย์ทั้ง 6, 3 และ 5 ประการ โดยมีเนื้อหาที่สำคัญเกี่ยวกับการตระหนักถึงความเกิดและดับซึ่งนำไปส
อริยสัจ 4: ความจริงอันประเสริฐ
186
อริยสัจ 4: ความจริงอันประเสริฐ
…ลับตรงกันข้าม เช่น ชีวิตเจืออยู่ด้วยทุกข์ ตัณหา (ความทะยานอยาก ต่าง ๆ ) เป็นเหตุแห่งทุกข์นานาประการ ความดับกิเลสตัณหาเป็นความดับทุกข์ และ การปฏิบัติชอบในรูปแบบต่าง ๆ เป็นมรรคไปสู่ความดับทุกข์ สิ่งเหล่านี้เป็…
บทที่ 9 อริยสัจ 4 ให้ความรู้เกี่ยวกับความหมายและความสำคัญของอริยสัจ 4 ในการหลุดพ้นและการพัฒนาจิตใจ ผ่านการภาวนาและความเข้าใจชีวิตที่ตรงกันตามหลักธรรม อริยสัจ 4 เป็นเครื่องมือที่ทำให้เกิดการหลุดพ้นจากท
นิโรธอริยสัจในพระพุทธศาสนา
194
นิโรธอริยสัจในพระพุทธศาสนา
… ได้มีแล้วแก่สรรพสัตว์ทั้งหลายตาม ลำาดับของภพ 9.3.3 นิโรธอริยสัจ นิโรธเรียกเต็มว่า ทุกขนิโรธ แปลว่า ความดับทุกข์ เพราะความสิ้นไปของตัณหา ดังพระพุทธพจน์ในธัมมจักกัปปวัตนสูตรที่ว่า โย ตสฺสาเยว ตณฺหาย อเสสวิราค…
ในทัศนะพระมงคลเทพมุนีว่าตัณหาที่เกิดขึ้นในภพ 3 ทำให้มนุษย์ยังคงทุกข์ แม้จะหลุดพ้นจากกามภพไปสู่รูปภพและอรูปภพก็ยังพบความทุกข์ได้อยู่ นิโรธหมายถึงการดับทุกข์ด้วยการสงบกิเลส ซึ่งมี 5 ขั้นตอน นิโรธที่กล่า
นิโรธและนิพพานในพระพุทธศาสนา
195
นิโรธและนิพพานในพระพุทธศาสนา
4. ปฏิปัสสัทธินิโรธ ความดับกิเลสอย่างสงบระงับไปในขณะแห่งอริยผลนั้นเอง เรียกว่า ปฏิปัสสัทธินิโรธ ไม่ต้องขวนขวายเพื่อการดับอีก เห…
นิโรธและนิพพานเป็นแนวคิดสำคัญในพระพุทธศาสนา นิโรธหมายถึงความดับกิเลสและทุกข์ โดยแบ่งออกเป็น 3 ประการคือ มรรค ผล และนิพพาน หนึ่งในไวพจน์ของนิโรธคือการหยุดความกระหาย…