ดังนี้ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 32 / 308

…าด้วยการให้ผลของกรรม ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ใครพึงกล่าวว่า คนทำกรรมอย่างใดๆ ย่อมเสวยกรรมนั้นอย่างนั้นๆ ดังนี้ เมื่อเป็นอย่างนั้น การอยู่ประพฤติพรหมจรรย์ก็มีไม่ได้ ช่องทางที่จะทำที่สุดทุกข์โดยชอบก็ไม่ปรากฏ ส่วน…

เนื้อหาเกี่ยวกับหลักการของกรรมและผลในชีวิตมนุษย์ ความสำคัญของการเว้นจากปาณาติบาตและการทำกรรมดีที่ส่งผลต่อการเข้าถึงสุคติในโลกหน้า รวมถึงการอธิบายเกี่ยวกับการกระทำที่นำไปสู่วิบากกรรมในลักษณะต่างๆ โดยมี

…ยสิ ย่อมไม่ได้ เพราะสำนวนมคธเขาไม่ใช้อย่างนี้ เขาใช้ว่า “กจจิ เต ขมนีย์” หรือ ขมนีย์ หรือ ขมนีย์ เต ดังนี้ หรือความไทยว่า หมอรักษาโรค จะแต่งว่า เวชโช โรค รกฺขติ ไม่ถูก เพราะแต่งอย่างนี้เรียกว่า เป็นภาษาบาลี…

หนังสือเล่มนี้เน้นการแปลภาษาที่ถูกต้องจากภาษาไทยเป็นภาษามคธ โดยยกตัวอย่างการเขียนที่ไม่ถูกต้องและแนะนำการใช้สำนวนมคธที่ถูกต้อง เช่น การแสดงความสบายดีในมคธจะใช้ว่า “กจจิ เต ขมนีย์” แทนที่จะใช้คำตามภาษา

…าก ขอให้นักศึกษาให้ได้แม่นยำขึ้นใจไว้ดีกว่าที่ จะคิดแต่งเองใหม่ ประโยคแบบที่ใช้ทั่วไปมีไม่กี่ประโยค ดังนี้ (๑) ประโยคต้นเรื่อง คือ ประโยคขึ้นต้นเรื่อง ก่อนที่จะถึง ท้องนิทาน คือ ติ อิม ธมฺมเทสน์ ส..........…

เนื้อหาเกี่ยวกับประโยคแบบในสำนวนนิยม และการใช้ประโยคที่มีความหมายคงที่ในภาษาไทย มีการอธิบายประเภทประโยคต่าง ๆ เช่น ประโยคต้นเรื่องและประโยคคอคาถา ซึ่งจะช่วยให้นักศึกษาเข้าใจและใช้ประโยคได้อย่างถูกต้อง

…ไปแล้ว แสดงว่าปัจจุบันเขา ไม่ได้เป็นเศรษฐีอย่างที่ว่า ในการปรุงประโยคกาลาติปัตตินี้ มีเกณฑ์ความนิยม ดังนี้ ๑. ข้อความนั้นจะต้องเป็นข้อความที่ผ่านเลยมาแล้ว แต่ถูกนํามา เล่าใหม่โดยมีข้อแม้หรือเหมือนมีข้อแม้อย…

เนื้อหานี้พูดถึงหลักการของการแต่งประโยคในภาษามคธ โดยมีการตั้งสมมติฐานเกี่ยวกับการเรียนนั้นๆ และการสร้างประโยคที่มีโครงสร้างเฉพาะ ด้วยการมีเนื้อความที่ผ่านมาแล้วโดยมีข้อแม้ รวมถึงเกณฑ์ที่ต้องคำนึงถึงใน

…มเสวยสุข เมื่อมีสุขจิตย่อมตั้งมั่น นี้ก็เป็นวิมุตตายตนะ ข้อที่ห้า (3) เกิดจากความสามัคคี ปรองดองกัน ดังนี้ “ภิกษุทั้งหลาย ในสมัยใด ภิกษุทั้งหลายพร้อมเพรียงกัน ชื่นบานต่อกัน ไม่วิวาทกัน (กลมเกลียวเป็นอันหนึ่…

ในบทนี้กล่าวถึงการตรึกตรองและปัญญาในพระพุทธศาสนา โดยเน้นว่าเมื่อปริยัติธรรมได้รับการเรียนรู้และตรึกตรองจากใจ จะนำไปสู่ความปราโมทย์และปีติ การมีสมาธิและความสุข เมื่อพระภิกษุทั้งหลายร่วมมือกันอย่างปรองด

…ว่า เรา ยืนด้วยอาการอย่างนี้ จับคันธนูอย่างนี้ จับสายธนูอย่างนี้ จับลูกธนูอย่างนี้ จึงยิ่งถูกขนทราย ดังนี้ แต่นั้นไปเขาทำอาการเหล่านั้นให้ถูกท่าอย่างนั้นอยู่ จะพึงยิ่งขนทรายไม่พลาดได้ฉันใด แม้พระโยคีก็ฉันนั…

เนื้อหานี้สำรวจการปฏิบัติสมาธิและการบริโภคโภชนาการ โดยใช้การเปรียบเทียบกับการยิงขนทรายและการทำอาหารของพ่อครัวซึ่งชาญฉลาด เพื่อแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการสังเกตและควบคุมอาการต่างๆ ขณะที่ทำสมาธิและการ

…า “ปัญญาชื่อว่า วิปัสสนา เพราะมีความหมายว่า เป็นโดยอาการต่าง ๆ เกี่ยวกับอาการที่ ไม่เที่ยง เป็นต้น” ดังนี้ อันได้แก่ ปัญญาที่พระพุทธเจ้าหมายเอา ตรัสไว้ว่า “สพฺเพ สังขารา อนิจจา ฯปฯ สพฺเพ สังขารา ทุกขา ฯปฯ ส…

วิปัสสนา แปลว่า การเห็นวิเศษ ซึ่งเป็นปัญญาที่รู้ลักษณะทั้ง 3 คือ อนิจจา ทุกข์ และอนัตตา ปัญญานี้ทำหน้าที่ละกิเลสที่เกิดจากการเข้าใจผิดเกี่ยวกับสังขารที่ดูเหมือนเที่ยงและสุข เมื่อวิปัสสนาเกิดขึ้น จะช่ว

ประโยคด - บาลีไวยกรณ์ สมัญญาภิธานและสนธิ - หน้าที่ 8 " ไอ ไอ๋ อา " ดังนี้ ต่อพยัญชนะเข้าอาศัย จึงจะออกเสียงปรากฏ ชัดว่า " ไปไหนมา " ดังนี้ พยัญชนะ ๓๓ ตัวนี้ จัดเป็น ๒ พวก วร…

บทความนี้อธิบายถึงพยัญชนะในบาลี โดยแบ่งออกเป็นกลุ่มต่าง ๆ รวมถึงการออกเสียงและนิยามของพยัญชนะแบบต่าง ๆ เช่น ก วรรค, จ วรรค และ ฎ วรรค นอกจากนี้ยังกล่าวถึงนิคคหิตและอนุสาร ซึ่งมีความสำคัญต่อการออกเสียง

…าวศัพท์ที่มี อ เป็นที่สุด จะเป็น มโนคณะ หรือมิใช่ ก็ตาม อยู่ข้างหน้า เอา นา วิภัตติ เป็น โส ได้บ้าง ดังนี้ สุตฺตโส, พฺยญฺชนโส, อุปายโส, สพฺพโส, ฐานโส, ถามโส. เอา สมา เป็น โส ได้บ้าง อุ, ทีฆโส, อุรโส [๒๐] กม…

เนื้อหานี้ให้ความรู้เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงวิภัตติในบาลี โดยอธิบายถึงการใช้คำที่มี อ เป็นที่สุด ว่าจะเป็นมโนคณะหรือไม่ นอกจากนี้ยังมีตัวอย่างการแจกจ่ายนามและการเปลี่ยนวิภัตติในนปุสกลิงค์อย่างละเอียด ศ

…ี่ 105 ปัจจัยทั้งหลาย คือ ตร ตฺถ ห ธ ธิ หึ หึ หิญจน์ ว เป็น เครื่องหมาย สตฺตมีวิภัตติ แปลตาม สตฺตมี ดังนี้: สพฺพตร สพฺพตฺถ สพฺพธิ ใน-ทั้งปวง อตฺถ ใน-นี้ เอกตร " เอก ถ " ใน-เคียว " อญ ตร ใน-อื่น อุภัยตร ใน-ส…

บทเรียนนี้มุ่งเน้นที่การศึกษาในส่วนของปัจจัยทั้งหลายที่ใช้ในบาลีและการทำความเข้าใจเกี่ยวกับการใช้งานในไวยากรณ์ เช่น ตร, หิญจน์ และอื่นๆ ผ่านการอธิบายที่ชัดเจน ในเนื้อหามีการประยุกต์ใช้ปัจจัยต่างๆ เพื่

…ัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 19 รวบรวมไว้ ขึ้นแสดงโดยสังเขปก่อน จึงได้กล่าวคำเป็นต้นว่า ตตฺถ วุตฺตา ดังนี้ฯ ประกอบเนื้อความว่า อรรถแห่งพระอภิธรรม ที่พระผู้มีพระ ภาคเจ้าตรัสไว้ในพระอภิธรรมนั้น โดยประการทั้งป…

ในบทนี้กล่าวถึงความหมายและลักษณะของจิตและเจตสิกตามพระอภิธรรม โดยอธิบายถึงอำนาจแห่งปรมัตถ์ที่ทำให้จิตเกิดขึ้นและรู้จักอารมณ์ โดยจิตถือเป็นธรรมชาติที่มีการรู้แจ้งอารมณ์เป็นลักษณะสำคัญ นอกจากนี้ยังมีการว

…ว่ามีความเป็นไปเนื่องกับจิต ฯ เพราะเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า ธรรมทั้งหลายมีใจเป็นประธาน ดังนี้ 1 ด้วยบทว่า ทายาตวุฒิติตาย นี้ ท่านห้ามแม้ซึ่งความปฏิบัติผิด มี ความที่สุขเวทนาเป็นต้นเป็นสภาพหาเจต…

เนื้อหาเกี่ยวกับธรรมชาติที่ชื่อว่าเจตสิก ซึ่งกล่าวถึงความสัมพันธ์ของจิตในการรับอารมณ์ และการที่จิตและเจตสิกมีความสำคัญร่วมกันในการดำรงอยู่ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายเกี่ยวกับรูปธรรมที่แปรผันไปตาม ปัจจัย

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 23 นิเทศนั้น ดังนี้ว่า ในอรรถแห่งพระอภิธรรมทั้ง ๔ ตามที่ยกขึ้นแสดง ไว้ ข้าพเจ้าจะแสดงจิตก่อน ๆ จิตชื่อว่ามี 4 อย่าง เพร…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์จิตตามพระอภิธรรม โดยมีการอธิบายถึงประเภทของจิต 4 ประเภท พร้อมกับการวิเคราะห์ความหมายของกามาวจรจิตซึ่งเกี่ยวข้องกับกามภพ การท่องเที่ยวในกามภพถูกอธิบายอย่างละเอียดเพื่อให้เข้า

…าวีนีฎีกา - หน้าที่ 29 ท่านอาจารย์จึงไม่อาจบัณฑิตความพิเศษแห่งจิตด้วยเจตสิกธรรม มีผัสสะ เป็นต้นนั้น ดังนี้แล ฯ ก็เพราะอธิบายอย่างนี้ แม้เมื่อความที่จิตเหล่า ๆ นั้นมีโมหะเป็นเหตุ มีอยู่ ในนิคมคาถา ท่านอาจารย…

ในหน้าที่ 29 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ได้อธิบายถึงความพิเศษของจิตและความสัมพันธ์กับเจตสิกธรรม โดยเฉพาะโลภมูลจิตและการเกิดขึ้นของจิตทั้ง 4 ดวง ที่เกี่ยวข้องกับมิจฉาทิฏฐิและกรรมต่างๆ รวมถึงการกระตุ้นทางจิ

…โดยนัยมีอาทิว่า ทนขาปฏิปท์ ทนุธาภิญญ์ ปริตต์ ปริตตารมณ์ ทุกขาปฏิปท์ ทนุธาภิญญ์ ปริตต์ อป มาณารมฺมณ์ ดังนี้ จึงรวมเป็นนวกนัย ๒๕ ดังนี้ ฯ วิบากที่ฌาน พิเศษให้เกิดขึ้นแล้ว เป็นเช่นกับฌานนั้นๆ โดยส่วนเดียวกัน เ…

บทที่ 55 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี รวมประเด็นต่างๆ เกี่ยวกับนวกนัยและความแตกต่างในวิบากจิตที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติของพุทธศาสนา เช่น การเข้าใจอารมณ์และปฏิปทาที่ส่งผลต่อการบรรลุธรรม รวมถึงการแสดงออกของจิ

…ถแห่ง ชาติอย่างนี้แล้วแสดงด้วยสามารถแห่งภูมิอีก ท่านอาจารย์จึงได้กล่าวคำ มีอาทิว่า จตุปัญญาสธา กาเม ดังนี้ ฯ อธิบายว่าบัณฑิตจึงกล่าวจิตในกามภพ ๕๔ พึงกล่าวจิตในรูป ภพ ๑๕ จึงกล่าวจิตในอรูปภพ ๑๒ และพึงกล่าวจิต…

บทความนี้นำเสนอการศึกษาอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเจาะลึกในการอธิบายถึงจิตในประเภทต่าง ๆ ที่แบ่งตามประเภทของภพ ทั้งกามภพและรูปภพ รวมถึงความสัมพันธ์ที่มีระหว่างจิต ต่าง ๆ ระบุความส

…วร ด้วยอำนาจเจตสิกที่แน่นอน และไม่แน่นอนอย่างเดียว ไม่ได้ยกเจตสิกบางเหล่าขึ้นแสดงโดยชื่อว่าเยวาปนกะ ดังนี้แล ฯ [อธิบายเจตสิกสัมประโยคกับจิต] บัดนี้ เพื่อจะแสดงสัมประโยคด้วยอำนาจการกำหนดจิตว่า บรรดา ธรรมมีผั…

เนื้อหานี้ให้ความเข้าใจในธรรมที่เกี่ยวกับเจตสิกและการแสดงออกของจิต โดยเน้นถึงเจตสิกที่แน่นอนและไม่แน่นอน รวมถึงการพิจารณาในลักษณะต่างๆ ของเจตสิกที่มีอยู่ในจิต. นอกจากนี้ยังมีการอภิปรายถึงความสัมพันธ์แ

…นี้ว่า ธรรมที่สหรคตด้วยอุเบกขา อาศัยธรรมที่สหรคตด้วยอุเบกขา ย่อมเกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุเป็น ปัจจัย ดังนี้ ด้วยอำนาจแห่งปวัติกาลและปฏิสนธิกาล อย่างนี้ว่า ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่สหรคตด้วยอุเบกขาเป็นอเหตุกะเ…

ในหน้านี้ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี อธิบายถึงฐานแห่งสัมปฏิจฉันนจิตและการพิจารณาธรรมต่างๆ เช่น สันตีรณะ กับชวนะ และวิธีการที่สันตีรณะแสดงถึงปฏิสนธิภวังค์และจุติ โดยยกตัวอย่างการทำงานร่วมกันของขันธ์ในลักษณะ

…์ ชื่อว่าวิสัยปวัติฯ บทว่า ตตฺถ คือ ในฉักกะ 5 หมวดนั้น ๆ ท่าน อาจารย์กล่าวคำมีอาทิว่า จกฺขุทวารวิถี ดังนี้ เพื่อแสดงว่า ควร กระทำการประกอบชื่อของวิถี ด้วยอำนาจทวาร โดยนัยเป็นต้นว่า วิถี คือความสืบต่อแห่งจิต…

บทเนื้อหาในอภิธัมมัตถสังคหบาลีนี้เกี่ยวกับความเป็นไปแห่งวิสัยปวัติ ซึ่งกล่าวถึงการทำงานของจิตในทวารต่างๆ ในการรับรู้และการติดต่อของอารมณ์ที่มีการสืบต่อกันในแต่ละขณะจิต นอกจากนี้ยังมีการแสดงถึงความแตกต

…ดียวเพียงเท่านี้ ที่นั้น ปฏิสนธิจิต ย่อมเกิดขึ้นในอามรณ์นั้นนั่นแล ซึ่งมีอายุชั่ว ๕ ขณะจิต ที่เหลือ ดังนี้ ขณะจิต ๑๖ จึงเป็นอายุรูปธรรม จริงอยู่ รูปที่ กำลังเกิดเท่านั้นเป็นปัจจัยแก่ภวังคจลนะได้ ฯ คำขอเกจิอ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงลักษณะของความเกิดและความไม่เที่ยง รวมถึงอายุของจิตและรูปธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา โดยอธิบายถึงความสัมพันธ์และปัจจัยที่ทำให้เกิดจิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องขณะ