ทุกข์ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 47 / 80

…ีย์ ๑ ชิวหินทรีย์ ๑ กายินทรีย์ ๑ อิตถินทรีย์ ๑ ปุริสินทรีย์ ๑ ชีวิตนทรีย์ ๑ มนิทรีย์ ๑ สุขินทรีย์ ๑ ทุกข์ทรีย์ ๑ โสมนัสสินทรีย์ ๑ 0 0

ในหน้า 311 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ท่านเสนอแนวคิดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับปาปสังคหะ (อกุศลสังคหะ) ซึ่งมีการกล่าวถึง 5 อย่าง ได้แก่ อาสวะ, โอฆะ, โยคะ, และคันถะ โดยมีรายละเอียดของวัตถุธรรมและแนวคิดต่างๆ รวม

…าตุ เพราะอรรถว่า ทรงสภาพของตนไว้ อีกอย่างหนึ่ง ธรรมชาติที่ชื่อว่าธาตุ เพราะอรรถว่า ทรงไว้ซึ่ง สังสารทุกข์เป็นอเนกประการ ตามสมควรแก่การสมภพ อนึ่ง ชื่อว่า ธาตุ เพราะอรรถว่า อันสัตว์ทรงไว้ คือธารไว้ ดุจภาระอั…

…ศาสนา โดยเน้นว่า ธาตุไม่เพียงแค่เป็นสิ่งที่ทรงคุณภาพตามธรรมชาติ แต่ยังเป็นสิ่งที่เกี่ยวข้องกับสังสารทุกข์ในหลายประการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งภาวะอยู่ร่วมของสัตว์และทุกข์ที่เกิดจากการมีอยู่ทั้งที่เป็นเพียงทรงไว้ …

…าตุ ๕ มีจักขุธาตุ เป็นต้น) บัณฑิตพึงทราบตามนัยที่กล่าวแล้ว (ในอายตนะ) ฯ [อธิบายอริยสัจ ๔] ธรรมชาติมีทุกข์เป็นต้น ชื่อว่าอริยะ เพราะกระทำความเป็น อริยะ ชื่อว่าสัจจะ เพราะเป็นของแท้ เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่าอริ…

…ึงจักขุธาตุและความเข้าใจเกี่ยวกับอริยบุคคลที่สามารถเข้าถึงสัจจะได้ ผ่านการปฏิบัติและการตรัสรู้ในธรรมทุกข์ สมุทัย นิโรธ และมรรค สัจจะเหล่านี้เป็นฐานให้พระอริยบุคคลได้เข้าถึงความเป็นพระอริยะ และการบีบคั้นจาก…

…อภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 342 เมื่อมีการตั้งลงแห่งปัจจัยมีกรรมเป็นต้น เพราะกระทำวิเคราะห์ว่า ทุกข์ ย่อมเกิด จากตัณหานี้ ฯ เหตุเกิดแห่งทุกข์ ชื่อว่าทุกขสมุทัย ฯ ที่ชื่อว่า ทุกขนิโรธ เพราะอรรถว่า เป็น…

บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์ทุกข์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยชี้ให้เห็นว่าทุกข์เกิดจากตัณหาและสาเหตุแห่งทุกข์นั้นมีชื่อเรียกว่า 'ทุกขสมุ…

…เป็นปัจจัยจึงเกิด ภพ เพราะภพเป็นปัจจัยจึงเกิดชาติ เพราะชาติเป็นปัจจัยจึงเกิดมีชรา มรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปายาส, กองทุกข์ทั้งสิ้นนี้ ย่อมเกิดขึ้นด้วยอาการอย่างนี้ ดังนี้ ชื่อว่าปฏิจจสมุปบาทนัย ในอ…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงปฏิจจสมุปบาทนัยซึ่งอธิบายการเกิดขึ้นของทุกข์ โดยเริ่มต้นจากสฬายตนะซึ่งเป็นปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดผัสสะและเวทนาจนถึงชาติและมรณะ ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นต…

…กขุสัมผัสเป็นต้น ชื่อว่าผัสสะ ฯ เวทนามี ๓ คือ สุขเวทนา ทุกขเวทนา และอุเบกขาเวทนา (ด้วย อำนาจแห่งสุข ทุกข์ และอุเบกขา) ฯ ตัณหามี ๓ อย่าง คือกามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา ๆ แต่โดยอำนาจแห่งอารมณ์ ๖ เป็นต้น แยก ป…

…ากกรรม นอกจากนี้ยังกล่าวถึงแนวคิดหลักในพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับความอยากและการยึดมั่น ซึ่งเป็นสาเหตุแห่งทุกข์

…งแห่งอัตถภาพนั้นนั่นเอง ซึ่งกำหนดในภพหนึ่ง ชื่อว่ามรณะฯ ความกรมเกรียมใจของคนที่ถูกทุกขธรรม (เหตุแห่งทุกข์) มีความ เสื่อมญาติเป็นต้นถูกต้องแล้ว ชื่อว่าโสกะ ฯ ความบ่นพ้นด้วยวาจา ของคนนั้นนั่นแล ชื่อว่าปริเทว…

…นทางปรัชญาของพุทธศาสนา โดยมีคำอธิบายที่ชัดเจนถึงความเชื่อมโยงของแต่ละปัจจัยและการปรากฏของอารมณ์ ความทุกข์ในชีวิตประจำวันที่คนต้องเผชิญ เมื่อเราดำเนินชีวิตที่ถูกทุกข์ธรรม โดยเฉพาะการเสื่อมญาติและทุกขเวทนา ท…

…ตรูปนิสสยปัจจัย ด้วยอำนาจแห่ง เหตุที่มีกำลัง ๆ ประกอบความว่า ธรรมทั้งหลายมีราคาและศรัทธาเป็นต้น สุข ทุกข์ บุคคล โภชนะ ฤดู และเสนาะทั้งภายในทั้งภายนอก ย่อม เป็นปัจจัยแก่ธรรมทั้งหลายมีกุศลเป็นต้นตามสมควร ฯ จ…

บทความนี้สำรวจความสัมพันธ์ระหว่างกุศลธรรมและอกุศลธรรมในบริบทของอภิธรรม โดยให้ความสำคัญกับธรรมชาติของปัจจัยที่ส่งผลต่อจิตใจและการกระทำ กุศลและอกุศลธรรมมีบทบาทสำคัญในลักษณะการพัฒนาที่เป็นไปตามสันดานของบ

…ยหนึ่ง ประกอบความด้วยอำนาจแห่งความตามที่ตั้งอยู่นั่นแล ว่า ก็ธรรมทั้งหลายมีราคะและศรัทธาเป็นต้น สุข ทุกข์ บุคคล โภชนะ ฤดู เสนาสนะ ย่อมเป็นนิสัยแก่กุศลธรรมเป็นต้น ทั้งภายใน ทั้งภายนอก ฯ ธรรมมีราคะและศรัทธาเ…

ในข้อความนี้ อาจารย์ได้นำเสนอความสัมพันธ์ระหว่างราคะ ศรัทธา และธรรมที่มีอิทธิพลต่อการอบรมในธรรมะ มีการกล่าวถึงธรรมที่เป็นนิสัยแก่กุศลธรรมทั้งภายในและภายนอก พร้อมกับความสำคัญของการเลือกทำความดีเช่นทาน

…ตุมูลโสม ก็มี ฉนับสีหลเป็นต้น ตุมูลโสม ในคำนำปาฐะฉบับสีหลก็กล่าวว่า.....อาจริย อนุรุทธมหาเถรปุงคเวน ทุกข์ชมพูที่เป ตุมูลโสมวิหารมชุฌาวสตา.....ฯ

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา อธิบายความแตกต่างระหว่างสมาบัติและวิปัสสนา และนำเสนอวิธีการภาวนา ๒ อย่างที่ยอดเยี่ยมเพื่อความเข้าใจในธรรมะ บุคคลที่ศึกษาจะพบกับการก

…วามขวนขวายทั้ง ๓ ที่เป็นไปด้วยกิจ แห่งเมตตาเป็นต้นว่า ขอสัตว์ทั้งหลายทั้งปวงจงมีความสุข... จงพ้นจาก ทุกข์... จงอย่าพลัดพรากจากสุขสมบัติที่ตนได้แล้ว ดังนี้ แล้วเป็นไป โดยอาการเป็นกลางในหมู่สัตว์ โดยเห็นความ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการปฏิบัติธรรมที่เกี่ยวข้องกับเมตตากรุณาและอุเบกขาซึ่งเป็นคุณธรรมสำคัญในพระพุทธศาสนา ในส่วนนี้กล่าวถึงการสร้างจิตที่ปราศจากโทมนัสและการนำไปสู่อัปปมัญญา รวมถึงวิธีพัฒนาจิตที่สงบนิ่งจาก

…ป็นข้อควรกำหนด หรือเป็น เครื่องสำหรับจะกำหนด คือความไม่เที่ยง ชื่อว่าอนิจจลักษณะ ฯ ลักษณะคือความเป็นทุกข์ กล่าวคือความบีบคั้น คือความเกิดขึ้นและ ความเสื่อมไป เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่าทุกขลัษณะ ฯ ก็ความไม่มีแห…

บทความนี้อธิบายความสัมพันธ์ของกรรมฐานกับความไม่เที่ยง ทุกข์ และอนัตตาในหลักธรรมของพระพุทธศาสนา โดยเสนอวิธีการพิจารณาไตรลักษณ์และการพัฒนาญาณในกรรมฐาน นอกจากนี้ย…

…ละจากนิมิตคือ สังขาร ตามควรอย่างไร ฯ บทว่า อภิสมโภนฺติ คือ ลุถึง ฯ บทว่า ปริชานนฺโต คือ กำหนดรู้ว่า ทุกข์นี้เท่านี้ ไม่หย่อนและยิ่งกว่านี้ไป (ไม่มีหย่อนหรือยิ่งกว่าทุกข์นี้ไป) 1 บทว่า สจฺฉิกโรนฺโต ได้แก่ ก…

…ัญในหลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนาและช่วยในการพัฒนาความเข้าใจอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับสังขารและธรรมชาติของทุกข์ผ่านการปฏิบัติ

…มีชราเป็นธรรมดา ก็ย่อมพ้นจากชราได้ เป็นผู้มีมรณะเป็น ธรรมดา ก็ย่อมพ้นจากมรณะได้ เป็นผู้มีโศกปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปายาสเป็นธรรมดา ก็ ย่อมพ้นจากทุกข์เหล่านี้ได้ แม้ด้วยบรรยายนี้จึงรู้ว่า ความเป็นผู้มีกัลยา…

…้เห็นว่าความเป็นมิตรที่ดีคือการปกป้องตนเองจากอบายมุขเพื่อที่จะก้าวขึ้นสู่ความดี ความงาม และการพ้นจากทุกข์ เมื่อมีกัลยาณมิตรที่ดีและถือปฏิบัติตามคำสอนของพระพุทธเจ้า สัตว์ทั้งหลายจึงสามารถพ้นจากทุกข์และธรรมช…

…ี่สมเด็จพระบรม ศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงค้นพบ และทรงแสดงประทานไว้ให้แก่โลกด้วยพระมหากรุณา เพื่อ นำพ้นทุกข์พ้นร้อนชีวิตได้มีความสุขความร่มเย็นโดยควรแก่ความปฏิบัติซึ่งสามารถไป ถึงความดับ ทุกข์สารพัดอย่างสิ้นเ…

…มหากษัตริย์ที่ทรงบำเพ็ญพระราชคุณ ดังที่พระบรมศาสดาได้ทรงแสดงไว้ เพื่อให้ประชาชนมีความสุขโดยสามารถพ้นทุกข์ได้ และเป็นการนำเสนอความสำคัญของพระราชสมบัติที่สอดคล้องกับหลักความเป็นธรรมในสังคม

…หรับประดิษฐานพระศพ พระราชทานพระพิธีธรรมสวดอภิธรรม ๗ วัน ทั้งกลางวันและกลางคืน ทรงโปรดเกล้า ฯ ให้ไว้ ทุกข์พระราชสำนัก ๑๕ วัน และสมเด็จพระราชดำเนินถวายน้ำสรงศพเสด็จพระราชดำเนิน บำเพ็ญพระราชกุศลทักษิณานุปทาน …

งานพระราชกุศลที่พระราชทานพระบรมราชานุญาต เป็นการแสดงความสำนึกโดยเฉพาะในสมเด็จพระบรมราชบุพการี โดยทรงแสดงพระมหากรุณาธิคุณในการสนับสนุนและรักษาพระพุทธศาสนา อย่างมีพระราชหฤทัยในทุกศาสนิก และมีการพระราชทา

…ผู้ เลื่อมใสแล้ว ใคร่ความบริสุทธิ์ แก่ตน ปฏิบัติโดยชอบ ความบริสุทธิ์ จากกิเลสทั้งปวง เป็นความ ดับจากทุกข์ทั้งหมด พระนิพพานเป็นสันติวรบทธรรมชาติสูญอย่างยิ่ง คือว่างจากกิเลสแลกอง ทุกข์ ทั้งมวลนั้น ได้ชื่อว่า…

…มพุทธเจ้า และความสำคัญของพระสงฆ์ในพระพุทธศาสนา หากปฏิบัติตามคำสอนนี้จะนำไปสู่ความบริสุทธิ์ และพ้นจากทุกข์ทั้งปวง สร้างสันติสุขในชีวิต.

… ปโร สิยา ตนของตนแล ย่อมเป็นที่พึ่งของตน ผู้อื่นใครเล่าจะมาเป็นที่พึ่ง วิริเยน ทุกขมจุเจติ ถึงยามตก ทุกข์ จะล่วงพ้นทุกข์ลำบากนั้นได้ ก็เพราะความเพียร ดุจพระเจ้าวัฏฏคามณีอภัยผู้ผ่านสมบัติใน ลังกา เมื่อราวอา…

ข้อความดังกล่าวเน้นถึงความสำคัญของการรักษาความดีและความเพียรในตนเองตามพระพุทธบัญญัติ โดยอ้างอิงจากคำสอนของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ที่แสดงให้เห็นว่าความดีและธรรมเป็นที่พึ่งที่แท้จริงของเรา และควรพึ่งพาตน

…พอเพียง ก็ โปรดให้บัญญัติเพิ่มเติม เพื่อตัดเหตุหายนะบ้าง สนับสนุนเหตุแห่งวัฒนะบ้าง ทรงรับรู้เห็นสุข ทุกข์ของไพร่ฟ้าข้าแผ่นดิน พระราชทานความคุ้มเกรงแก่พระราชวงศ์ เมื่อเหตุการณ์อันสมควร เกิดขึ้นเป็นโอกาส ก็ท…

บทความนี้เสนอการวิเคราะห์เกี่ยวกับการปกครองและการบริหารงานของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ โดยแสดงถึงความสำคัญของความกตัญญูและการเคารพผู้ใหญ่ในการทำงาน ทั้งยังกล่าวถึงแนวทางการตัดสินใจที่เหมาะสมในสถานการณ์ต่

… สาขา-รุกฺขสาขา กิ่งแห่งต้นไม้." สัตตมีตัปปุริสะ อย่างนี้ "รูเป สญฺญา=รูปสญฺญา ความสำคัญในรูป, สาเร ทุกข์ =สํสารทุกข์ ทุกข์ในสงสาร, วเน ปุปผวนปุปุย ดอกไม้ในป่า" สมาสที่มี น อยู่หน้า อย่างนี้ " น พฺราหฺมโณ …

เนื้อหาดังกล่าวกล่าวถึงการใช้ประโยคในภาษาบาลี โดยยกตัวอย่างรูปแบบต่างๆ ของคำ เช่น คำที่แสดงถึงสัตว์ ความกลัว ความเสี่ยงจากการตาย และคำที่เกี่ยวข้องกับพระราชาและการเกษตร รวมถึงการศึกษาเกี่ยวกับสมาสที่ม