ปฏิสนธิ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 16 / 25

…าวว่า เพราะคำในอรรถกถาปฏิจจสมุป บาทว่า ขณะจิต ๑๑ เป็นอันล่วงผ่านไปด้วยเหตุเดียวเพียงเท่านี้ ที่นั้น ปฏิสนธิจิต ย่อมเกิดขึ้นในอามรณ์นั้นนั่นแล ซึ่งมีอายุชั่ว ๕ ขณะจิต ที่เหลือ ดังนี้ ขณะจิต ๑๖ จึงเป็นอายุรูปธ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงลักษณะของความเกิดและความไม่เที่ยง รวมถึงอายุของจิตและรูปธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา โดยอธิบายถึงความสัมพันธ์และปัจจัยที่ทำให้เกิดจิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องขณะ

…้งไม่เป็นไปโดยกิจคือสันตีรณะ เพราะไม่เป็นไป ด้วยอำนาจพิจารณาอารมณ์ตามที่สัมปฏิจฉันนจิตรับไว้แล้ว ใน ปฏิสนธิและจุติ ไม่มีคำจำจะต้องกล่าว แต่โดยเนื้อความที่เหลือ ควรกล่าวได้ว่า "ด้วยกิจคือภวังค์" เพราะเป็นองค์…

…ง จิตนี้ไม่ยึดติดกับอารมณ์และประกอบไปด้วยกิจที่เป็นภวังค์ ข้อคิดเห็นเกี่ยวกับความไม่เหมือนกันระหว่างปฏิสนธิจิตและภวังคจิตถูกยกขึ้นด้วยการอ้างอิงถึงหลักธรรมและคำสอนจากอาจารย์ธรรมปาลเถระ การอธิบายถึงภวังค์ซึ่ง…

… และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 178 มีคำถามสอดเข้ามาว่า ก็ท่านได้กล่าวแล้วว่า เพราะไม่มีพืชคือ ปฏิสนธิที่เป็นกามาวจรมิใช่หรือ ก็เมื่อเป็นเช่นนั้น แม้จักขุวิญญาณ เป็นต้นก็ต้องไม่มี ๆ แก้ว่า จะต้องไม่มีไม…

บทความนี้นำเสนอการอภิปรายเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นถึงความสำคัญของการเข้าใจอานุภาพของอินทรีย์และจิตการในการฝึกปฏิบัติในพระพุทธศาสนา นอกจากนี้ยังกล่าวถึงพระผู้มีพระภา

…านญฺจ ดังนี้ ๆ ที่ชื่อว่าทวิ เหตุกะ เพราะอรรถว่า ชนเหล่านี้มีเหตุ ๒ คือ อโลภะ และ อโทสะ ที่สหรคตด้วยปฏิสนธิวิญญาณ ฯ ที่ชื่อว่าอเหตุกะ เพราะไม่มีเหตุเช่น นั้น ฯ ม อักษรที่การต่อบท ฯ อัปปนาชวนะย่อมไม่ได้ เพราะ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงคำว่า 'ทวิเหตุกะ' ที่แสดงถึงเหตุสองประการ คือ อโลภะและอโทสะ ในขณะที่ 'อเหตุกะ' หมายถึงการไม่มีปัจจัยเช่นนั้น การวิเคราะห์ของท่านอาจารย์โชติปาลเถระเกี่ยวกับตทาลัมพนะที่อาจเกิดขึ้นได

…เมื่อไม่มีนิโรธสมาบัติ ย่อมเป็นไปไม่ขาด สาย จำเดิมแต่วิถีจิตที่เป็นไปในมโนทวาร ซึ่งเป็นไปแล้วต่อจาก ปฏิสนธิจิต ด้วยอำนาจความยินดีในภพ ตลอดจุติจิตเป็นที่สุด หรือ ตลอดที่สุดภวังคจิต ที่เป็นไปก่อนแต่จุติจิตนั้น…

ในบทนี้อธิบายถึงการเกิดขึ้นของวิญญาณในทวารต่าง ๆ และการจำแนกจิตตามภูมิความเป็นไปของมัน รวมถึงการดำเนินไปของจิตในแต่ละภพที่ไม่มีการหยุดพัก ซึ่งอาจารย์ได้ชี้ให้เห็นถึงการทำงานของจิตที่อยู่ใกล้เคียงกับคว

…งคหะ ซึ่งข้าพเจ้า ได้กล่าวไว้แล้วในปวัติกาล ด้วยอำนาจ แห่งวิถีจิตอย่างนั้น บัดนี้ ข้าพเจ้าจะกล่าว ในปฏิสนธิกาล (คือในเวลาปฏิสนธิ) ฯ [หมวด ๔ มีภูมิ ๔ เป็นต้น] ๔ ในวิถีมุตตสังคหะ (คือการสงเคราะห์จิตที่พ้นจากวิ…

…ยตายเกิดได้อย่างชัดเจน อบายภูมิ ๔ ประกอบด้วย นิรยะ, นรก, ติรัจฉาน, และปิตติ พร้อมอธิบายรายละเอียดการปฏิสนธิของจิต ซึ่งทุกอย่างนี้จะช่วยให้ผู้ปฏิบัติเข้าใจในโลกของจิตและการเกิดแห่งมรณะอย่างลึกซึ้ง

… และ ผู้มิใช่พระอริยาเจ้าก็ดี ย่อมได้ในสถานที่ เหลือทั้งหลาย ฯ นี้เป็นหมวด ๔ แห่งภูมิในอธิการนี้ ฯ [ปฏิสนธิ ๔ ] ชื่อว่าปฏิสนธิ มี ๔ อย่าง คืออบายปฏิสนธิ ปฏิสนธิในบาย ๑ กามสุคติปฏิสนธิ ปฏิสนธิในกามสุคติ ๑ รูป…

บทนำของข้อความนี้สำรวจและอธิบายการจำแนกประเภทของปฏิสนธิในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการจัดหมวดส่วนภายใต้ภูมิที่แยกออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่ อบายปฏิสนธิ, กามสุค…

…ภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 190 ภวังค์ และจุติ ในกามสุคติภพ ฯ อนึ่ง มหาวิบากทั้ง ๒ ย่อม เป็นไปด้วยอำนาจแห่งปฏิสนธิ ภวังค์ และจุติ ในกามาสุคติภูมิ แม้ โดยประการทั้งปวงฯ ปฏิสนธิทั้ง 8 อย่างนี้ ชื่อว่ากามสุคติปฏิสนธิ …

เนื้อหาเกี่ยวกับภวังค์และจุติในกามสุคติภพ อธิบายเรื่องการปฏิสนธิในรูปแบบต่างๆ โดยเฉพาะการกำหนดอายุของเหล่าเทวดาชั้นต่างๆ ตามหลักการในอภิธัมม ซึ่งสอดคล้องกับบรรทัดฐา…

…จตุตถฌาน ย่อมเป็นไปในภูมิแห่งตติยฌาน ฯ วิบากแห่ง ปัญจมฌาน ย่อมเป็นไปในภูมิแห่งจตุตถฌาน ด้วยอำนาจแห่งปฏิสนธิ ภวังค์ และจุติ ฯ แต่สำหรับพวกอสัญญีสัตว์ มีรูปเท่านั้นเป็นปฏิสนธิฯ อนึ่ง ต่อจากปฏิสนธินั้นเป็นไป รู…

ในบทนี้ได้พูดถึงวิบากแห่งฌานและปฏิสนธิ 5 อย่าง ที่สร้างขึ้นจากการมีรูป และอายุของพรหมแต่ละชั้น กล่าวถึงการจัดแบ่งอายุของพรหมแต่ละกลุ่มตามจ…

…ากแห่งอรูปฌานมีอรูปฌานที่ ๑ เป็นต้น ย่อมเป็นไปในภูมิ แห่งอรูปฌานมีอรูปฌานที่ ๑ เป็นต้น ด้วยอำนาจแห่งปฏิสนธิ ภวังค์ และจุติ ตามลำดับ ฯ ปฏิสนธิทั้ง ๔ นี้ ชื่อว่าอรูปปฏิสนธิฯ [กำหนดอายุของเหล่าเทวดาชั้นอรูปฌาน …

การศึกษาถึงอายุของพรหมและเทวดาในชั้นอรูปฌาน อธิบายลำดับของปฏิสนธิ ภวังค์ และจุติ รวมถึงชั้นอรูปฌาน 4 ประเภท ปิฏิสนธิทั้ง 4 ระบุว่าเป็นอรูปปฏิสนธิ โดยมีการวิเคราะห์อา…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 200 ฉันใด ปฏิสนธิจิต และภวังคจิต เป็นต้น ย่อมหมุนเวียนไปในภพอื่นอีก ฉันนั้น ๆ ก็พวกผู้รู้ พิจารณาปฏิสนธิจิตเป็นต้นนี้…

บทความนี้กล่าวถึงแนวทางในการพิจารณาปฏิสนธิจิตและภวังคจิตในอภิธัมมัตถสังคหะ ซึ่งมีความสำคัญต่อการบรรลุถึงธรรมอันสงบและการหลุดพ้นจากความผูกพันต่…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 214 บทว่า เอกเมว คือ (ปฏิสนธิจิตและจุติจิต) เหมือนกัน ทีเดียว โดยภูมิ ชาติ สัมปยุตธรรมและสังขาร ฯ บทว่า เอกชาติย คือ ในภพ ๑ ฯ [อธ…

บทนี้นำเสนอการวิเคราะห์กรรม ๔ ประเภท ได้แก่ ชนกกรรม อุปัตถัมภกกรรม อุปปีฬกกรรม และอุปฆาตกกรรม รวมถึงบทบาทของเจตนากุศลและอกุศล ที่ส่งผลต่อวิบากและสภาวะต่าง ๆ โดยเฉพาะในเรื่องของการเกิด การสนับสนุน และก

…ัสสนะพึงละ" ในกัมมนิทเทสนี้ เพราะเหมือนกับธรรมอันทัสสนะ พึงละ 1 ก็ถ้ากรรมที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ จึงให้ปฏิสนธิไซร้ ใน กาลนั้น กรรมนั้นก็พึงให้ปฏิสนธิในอบายอย่างเดียว เพราะอกุศล ปฏิสนธิไม่เกิดในสุคติ ฯ ส่วนอกุศล…

งานเขียนนี้ เซียนท่านได้อธิบายถึงแนวคิดอันเกี่ยวข้องกับอภิธัมมหาสังสารในมุมมองของกรรมและธรรม โดยเฉพาะว่าด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อย่าง ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึง 'ภาวนา' ซึ่งเกี่ยวพันกับการเห็นพระนิพพานแล

…ังถูก ส่งเสริม โดยการให้เกิดความเดือดร้อนว่า "เราได้ทำกรรมชั่วนี้แล้ว" พึงเห็นว่า "ต่ำทราม" ฯ บทว่า ปฏิสนธิ คือ ให้ปฏิสนธิครั้งเดียวเท่านั้น ฯ แท้จริง ด้วยกรรมครั้งเดียว หามีปฏิสนธิได้ในหลาย ๆ ชาติไม่ ๆ แต่ว…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการศึกษาในพระอภิธรรม โดยเฉพาะในเรื่องกรรมและวิบาก ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับกุศลจิตและความเป็นไปในโลกแห่งกามตัณหา ชี้ให้เห็นว่ากรรมที่ดีอาจมีผลกระทบตามมาในหลายชาติ ในขณะที่กรรมชั่วสามาร

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 239 [อธิบายตเหตุกทุเหตุกกรรมชักปฏิสนธิมาได้และไม่ได้ ก็เพราะญาณเป็นปฏิปักษ์ต่อโมหะ หรือต่ออกุศลธรรมทั้งปวง อันเป็นนิมิตแห่งวิบัติของคนบอดแ…

เนื้อหาในหน้านี้เกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างติเหตุกรรมและทุเหตุกรรม บทบาทของญาณที่เป็นปฏิปักษ์ต่อโมหะ และอิทธิพลของกรรมในชีวิตมนุษย์ โดยพูดถึงการสร้างสรรค์หรือทำลายอันเกิดจากกรรมที่สัมปยุตด้วยญาณ และกา

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 240 ปฏิสนธิขณะแห่งกุศลกรรมว่า "เมื่อความถึงพร้อมด้วยคติมีอยู่ เมื่อ กุศลกรรมจึงให้ปฏิสนธิเป็นญาณสัมปยุต วิบากเป…

ในหน้า 240 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีมีการกล่าวถึงปฏิสนธิขณะแห่งกุศลกรรม และสิ่งที่เกี่ยวข้องกับญาณสัมปยุต โดยชี้ให้เห็นว่ากุศลกรรมเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดวิบา…

…ณนาไว้โดยไม่แปลกกัน ๆ โดยอธิบาย นั้นนั่นแล ท่านธรรมปาลาจารย์จึงได้กล่าวคำนี้ไว้ แม้ในสัจจสังเขปว่า "ปฏิสนธิจิต เว้นกรรมเสีย พึงมีในอารมณ์ ทั้ง ๒ กล่าวคือกรรมนิมิต และคตินิมิต ในทวาร ๕ มีจักขุทวาร เป็นต้น "ฯ …

…าะห์ความหมายของกรรมนิมิตและคตินิมิตตามพระธรรมคำสอนในอภิธรรม โดยอธิบายความสำคัญของกรรมในจิตและการเกิดปฏิสนธิในอารมณ์ที่แตกต่างกัน โดยอ้างอิงคำพูดจากอาจารย์สำคัญอย่างท่านธรรมปาลาและพระพุทธโฆษาจารย์เพื่อสร้างคว…

…ช่นเดียวกับอารมณ์ของกรรมตามที่กล่าวแล้วนั้น" ดังนี้ ๆ บทว่า ยถารห์ ความว่า (เป็นอารมณ์ ) โดยสมควรแก่ปฏิสนธิ ที่ ๒ ที่ 4 และที่ ๑ ที่ ๓ [อธิบายลำดับจุติและปฏิสนธิ อรูปปฏิสนธิทั้งหลาย เว้นอรูปเบื้องต่ำ ย่อมมีต…

บทความนี้กล่าวถึงการตีความของพระอาจารย์เกี่ยวกับปฏิสนธิและจุติของสัตว์ รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างกรรมกับอารมณ์ที่เกิดขึ้นในวาระสำคัญในการเกิดใหม่ โดยมีคำอธิ…

…ทว จิตฺติ ความว่า จิตนั้นนั่นแล เป็นไป เพราะถึง ความเรียกว่าจิตนั้น เพราะภวังคจิตเป็นเช่นเดียวกันกับปฏิสนธิจิตนั้น เหมือนอย่างในประโยคว่า "โอสถทั้งหลายเหล่านั้นนั่นแล"ฯ สองบท ว่า "อสติ วีถีจิตตุปฺปาเท" สัมพั…

…ต่าง ๆ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยชี้ให้เห็นว่าจิตนั้นมีลักษณะเป็นการเปลี่ยนแปลงที่เชื่อมโยงกันระหว่างปฏิสนธิจิต ภวังคจิต และวิถีจิต เพื่อให้เข้าใจถึงการหมุนเวียนของจิตอย่างลึกซึ้ง โดยมีการอธิบายความติดต่อของจ…

…นี้ [รูปปวัติกมะ] ๆ ก็รูปเหล่านี้แม้ทั้งหมด ย่อมมีได้ในกามโลก ตามสมควร ไม่ บกพร่องในปวัติกาล ฯ แต่ในปฏิสนธิกาล ทสกะ ๓ กล่าวคือจักขุสกะ โสตทสกะ ฆานทสึกะ ชิวหาทสกะ กายทสกะ ภาวทสกะ วัตถุทสกะ ย่อมปรากฏแก่พวกสังเ…

เนื้อหาชี้ให้เห็นการประกอบความกลางในอภิธัมมัตถที่มีทสกะหลากหลายเป็นตัวกำหนด และความสำคัญของการเข้าใจลำดับและการลดลงของกลาปในกระบวนการเกิดและดับของชีวิต โดยมีกฎแห่งกรรมและจิตเป็นสมุฏฐานที่สำคัญในทุกช่ว