อภิธัมมัตถสังคหบาลี: บทที่ 5 - วิถีมุตตสังคหะ : หน้า 187/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 187 อภิธัมมัตถสังคหบาลีแปล ปริเฉทที่ ๕ [ชื่อวิถีมุตตสังคหวิภาค] [สังคหคาถา] สังคหะที่ชื่อว่าปวัติสังคหะ ซึ่งข้าพเจ้า ได้กล่าวไว้แล้วในปวัติกาล ด้วยอำนาจ แห่งวิถีจิตอย่างนั้น บัดนี้ ข้าพเจ้าจะกล่าว ในปฏิสนธิกาล (คือในเวลาปฏิสนธิ) ฯ [หมวด ๔ มีภูมิ ๔ เป็นต้น] ๔ ในวิถีมุตตสังคหะ (คือการสงเคราะห์จิตที่พ้นจากวิถี) บัณฑิต พึงทราบจตุกกะ ๔ หมวด ดังนี้ คือ ภูมิ ๔ ปฏิสนธิ ๔ กรรม ๔ ความเกิดแห่งมรณะ ๔ ฯ บรรดาจตุกกะ ๔ หมวดเหล่านั้น ชื่อว่า ภูมิ มี ๔ คือ อบายภูมิ ภูมิแห่งอบาย ๑ กามสุคติภูมิ ภูมิแห่ง สุคติที่ปรารภกาม ๑ รูปาวจารภูมิ ภูมิที่เป็นรูปาวจร ๑ อรูปาวจรภูมิ ภูมิที่เป็นอรูปาวจร ๑ ฯ บรรดาภูมิ ๔ เหล่านั้น อบายภูมิมี 4 คือ นิรยะ นรก ๑ ติรัจฉานโยน กำเนินสัตว์ดิรัจฉาน ๑ ปิตติ- * พระปริยัติเวที (ผุย คตญาณโณ ป. ธ. ๙) วัดปทุมวนาราม พระนคร แปล