พระธรรม : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 120 / 201

…พระสงฆ์ผู้มาสันนิบาตในมหามงคลงานนี้ จงพร้อมใจกันตั้งสัตยาธาฐาน ขอพรพระพุทธรัตนะผู้สำแดงศุภสวัสดยากร พระธรรมรัตนะเป็นมงคลให้รู้แพร่หลาย ประสิทธิ ถวายแด่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า เตหิ เตหิ วิเสเสหิ วิรญชีว…

ในงานมงคลนี้ ขอให้พระพุทธรัตนะและพระธรรมรัตนะประเสริฐ ร่วมจิตรเสนอบาตรพระราชสมภารพรพระองค์ ให้อยู่ในเกษมสุขตลอดพระชนมายุ และปกครองแผ่นดินให้…

…ุณอันนำออกมาโอฆยุคเข็ญ คุ้มครองชนผู้ทรงธรรม ประพฤติดีแล้ว นำความสุขมา ทำ ความสงบทั้งภายนอกทั้งภายใน พระธรรมเจ้าใดเป็นดุจธงชัยแห่งพระศาสดาพระองค์นั้น ธมฺม วรนต์ สิรสา นมามิ โมหปุปทานํ อุปสนฺตทาห์ ตนเตชสา เต ช…

บทความนี้พุทธโฆษาจารย์ได้กราบทูลถึงความสำคัญของพระพุทธเจ้าและพระธรรมซึ่งช่วยปกป้องผู้คนและนำความสุขและสงบมาสู่ชีวิตของพวกเขา พระธรรมเป็นเครื่องมือที่ช่วยทำลายโมหะและลดค…

…องเมื่อสมเด็จพระ บรมศาสาจารย์ได้ตรัสรู้พระอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณแล้ว ทรงบำเพ็ญพุทธกิจ เสด็จจาริกแสดง พระธรรมเทศนาโปรดสัตว์โลกมา

เนื้อหาเกี่ยวกับสัจจะแห่งการดำรงชีวิตตามหลักพระพุทธศาสนาที่เสนอคำสอนเกี่ยวกับการเลือกบุคคลและการใช้ชีวิตที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะในฐานะของผู้นำ ซึ่งมีอิทธิบาทนำไปสู่ความสำเร็จ หากบุคคลสามารถควบคุมอารมณ์แ

…ลังกิริยาอื่น, เรียกชื่อว่า อปรกาล กิริยา, อุ, ธมมาสเน นิสีทิ จิตตวีชนี เหตุวา, ในที่นี้ ประสงค์ว่า พระธรรมกถึก ขึ้นนั่งบนธรรมาสน์แล้ว จึงจับพัดที่เขาวางไว้สำหรับ บนธรรมาสน์นั้น อย่างบนธรรมาสน์ที่เทศนาในวันธ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการใช้กิริยาในภาษาบาลี แบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ เช่น ปริโยสานกาลกิริยา, สมานกาลกิริยา และ อปรกาลกิริยา โดยอธิบายถึงความหมายและการนำไปใช้ในประโยค นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงการใช้วิเสสน์และ

…๔ ผล ๔ กับพระนิพพาน เป็น ๕ ประการ ดังนี้บ้าง หรือรวม เข้ากับพระปริยัติด้วยเป็น ๑๐ ประการ จึงชื่อว่า พระธรรม พระ ธรรมนั้นมีคุณอย่างไร ดังนี้บ้าง ก็ได้, ในท่อนหลังจึงแสดงเสีย ทีเดียวว่า ความทรงพระธรรมนั้นไว้ ก…

…ต่อเนื่องในท่อนหลัง โดยมีการใช้คำว่านิบาต เช่น หิ, จ, ปน เพื่อเชื่อมโยงความเข้าใจในบทความที่กล่าวถึงพระธรรมและการกำจัดกิเลส และยังมีตัวอย่างเพื่อแสดงให้เห็นถึงการใช้วากยารมภโชตโกในการอธิบายนี้.

ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสฺว (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 120 วิสุทธิมคเค ๆ วิตถารมุมฌาน ปฏิจจสมุปปาทปฏิจจสมุปฺปนฺนานญฺจ ธมฺมาน ฉาทนโตปิ อวิชชา ฯ ย์ ปฏิจจ ผลเมติ โส ปจฺจโย ฯ ปฏิจจาติ น วินา อุป

…ับสงฺขารา โดยอธิบายถึงอวิชชาและปฏิจจสมุปปาท รวมถึงการแสดงความสำคัญของปุญญาและอวิชชาในการดำเนินชีวิต พระธรรมที่เกี่ยวข้องกับสงฺขารา มีการแบ่งประเภทของสงฺขาราและอธิบายถึงธรรมต่าง ๆ ในพุทธศาสนา รวมทั้งการเข้าใจ…

…เสขานาเลขศีล พึงทราบศีลเป็น ๓ อย่าง โดยเป็นเสขศีลเป็นต้น ด้วยประการฉะนี้ แต่ในคัมภีร์ปฏิสัมภิทา ท่านพระธรรมเสนาบดีสารีบุตรกล่าวว่า "เพราะเหตุว่าแม้ปกติของ สัตว์นั้น ๆ ในโลก ก็เรียกว่าศีล ซึ่งเขาหมายกล่าวกันอ…

…นถึงการจำแนกศีลออกเป็น ๓ ประเภท คือ กุศลศีล อกุศลศีล และ อัพพยากตศีล โดยยกตัวอย่างจาก teachings ของ พระธรรมเสนาบดีสารีบุตร ที่อธิบายลักษณะของศีลที่แตกต่างกันและการประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน ดังนั้น ศีลจึงเป็…

…ื้อความแห่งคำว่า "ถึงพร้อมด้วยอาจาระและโคจร" เป็นต้น พึงทราบตามนัยที่มาแล้วในพระบาลีนั่นแล จริงอยู่ พระธรรมสังคาห ๑. ครั้งแรก (วิสุทธิมรรคหน้า 4) แก้ไว้อรรถเดียว คือเห็นภัยในสงสาร อิกฺขติ) คราวนี้แก้เพิ่มอีก…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับแนวความคิดของปาฏิโมกข์ในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะการรักษาศีลและการปฏิบัติสังวร ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการพ้นจากทุกข์ ข้อความนี้กล่าวถึงบทบาทของศีลในสังวรและการใช้ปาฏิโมกข์ในการปฏิบัติตา

…หลายมีอภิชฌา เป็นต้น จะพึงไหลเข้ามาได้ เพราะเหตุนั้น อินทรียสังวรนั้นอันพระ โยคีผู้เมื่ออนุสรณ์ถึง (พระธรรมเทศนา) อาทิตตปริยาย โดยนัยว่า "ภิกษุทั้งหลาย จักขุนทรีย์ถูกทิ่มเอาด้วยเหล็กอันเผาไฟจนร้อนโชน

เนื้อหาเล่าถึงพระเถระที่ถูกโจรมัดในป่าและความสำเร็จในการเจริญวิปัสสนา แม้จะเผชิญกับความทุกข์ยาก พระเถระยังคงมุ่งมั่นในการพัฒนาจิตใจและบรรลุอนาคามิผล ในขณะที่เขากำลังนอนรอความช่วยเหลือ พระสัมมาสัมพุทธเ

…ที่ ๒ บัณฑิตพึงทราบเนื้อความด้วยอำนาจคุณมีการ ละเป็นต้น ซึ่งโทษทั้งหลายมีปาณาติบาตเป็นอาทิ จริงอยู่ พระธรรม เสนาบดีสารีบุตรกล่าวไว้ในคัมภีร์ปฏิสัมภิทาว่า "ศีล ๕ คือ การละ ปาณาติบาตเป็นศีล ความงดเว้น (จากปาณา…

บทความนี้กล่าวถึงศีลที่บริสุทธิ์ในทางพุทธศาสนา โดยเฉพาะศีล 5 ซึ่งเป็นการงดเว้นจากการทำบาปและการกระทำที่ไม่ดี โดยมีการละเว้นจากปาณาติบาตเป็นอาทิ การปฏิบัติตามศีล 5 ถือเป็นแนวทางที่จะนำไปสู่สุคติและความ

…น ธรรม ๑๑ ประการเป็นทางเกิดขึ้นแห่งปีติสัมโพชฌงค์ คือ พุทฺธานุสสติ ระลึกพระพุทธคุณ ธมฺมานุสสติ ระลึกพระธรรมคุณ สงฺฆานุสสติ ระลึกพระสังฆคุณ สีลานุสสติ ระลึกถึงศีลที่รักษา จาคานุสสติ ระลึกถึงการบริจาค เทวตานุส…

…คคลที่มีความเพียรและหลีกเลี่ยงความเกียจคร้าน โดยเน้นที่ธรรม 11 ประการ รวมทั้งความระลึกถึงพระพุทธคุณ พระธรรมคุณ และพระสังฆคุณ รับรู้ถึงธรรมที่ส่งเสริมปีติและสร้างความเลื่อมใสในพระรัตนตรัย การเลือกคบหาผู้มีธรร…

…เบา (เดินอากาศได้ ลังฆมา ) เป็นต้น อันบริบูรณ์ด้วยอาการทั้งปวงของ พระองค์ก็มีอยู่โดยนัยเดียวกันนั้น พระธรรมอันเป็นโลกุตตระของ พระองค์ก็มีอยู่ พระยศของพระองค์ปรากฏทั่วโลก ๓ เป็น พระยศที่ทรงได้โดยพระคุณตามที่เ…

เนื้อหาสะท้อนถึงความเป็นใหญ่ (อิสสริยะ) และความสำเร็จในพระจิตของพระองค์โดยผ่านพระธรรมอันเป็นโลกุตตระ ซึ่งรวมกับการมีอยู่ของพระยศและพระสิริที่เต็มไปด้วยความงามและความสง่างาม รวมถึงความพย…

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 81 ๔. ธมฺโม โน อุตฺตม์ สรณ์ พระธรรม เป็นที่พึ่ง (อัน) ๔ สูงสุด ของเราทั้งหลาย ๔ ๒ ๒ ต้องมีบทอื่นนำหน้าเช่นนี้ ก็เพราะศัพท์ทั้ง ๔ นี้ เม…

เนื้อหาจะอธิบายเกี่ยวกับการใช้คำในภาษาบาลี โดยเฉพาะเรื่องนามและอัพยยศัพท์ พร้อมตัวอย่างการใช้และบทบาทของสัพพนามในประโยค เพื่อช่วยให้ผู้ศึกษาเข้าใจการใช้งานในบริบทต่างๆ ได้ชัดเจนขึ้น ผู้เรียนสามารถนำคว

…ียกอย่างนี้ว่า "เราจักเป็นผู้พิจารณาดูกายในกายอยู่” ดังนี้ เป็นต้นแล้ว จึงทรงยังภิกษุนั้นให้ถือเอา (พระธรรม) เทศนาด้วย ยอดคือพระอรหัตว่า "ดูกรภิกษุ เมื่อใดแล สมาธินี้เป็นอันเธอเจริญ ทำให้เป็นดีแล้วอย่างนี้ เ…

บทความนี้กล่าวถึงการพัฒนาสมาธิและการพิจารณากายในกายตามคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าซึ่งมีความสำคัญในการดำเนินชีวิตอย่างมีสติและเป็นสุข จากการที่ภิกษุได้เจริญสมาธิและมีความเข้าใจในอัปปมัญญา รวมถึงการจำแนกประ

…เนวผสฺโสนาผสฺโส - เป็นผัสสะก็มิใช่ ไม่เป็นผัสสะก็มิใช่ ในสัมปยุตธรรมที่เหลือทั้งหลายก็นัยนี้ เพราะ (พระธรรม) เทศนานี้ บัณฑิตพึงทราบว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงทำ โดย (ยก) สัญญาเป็นประธาน อนึ่ง ความข้อนี้บัณฑิตจ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงสัญญาในอารูปที่ ๔ ซึ่งมีลักษณะเฉพาะคือ เป็นสิ่งที่สามารถมีอยู่ได้ แต่ไม่นับว่าเป็นสัญญาที่ชัดเจนหรือไม่เป็นสัญญา ความเข้าใจนี้ช่วยชี้ให้เห็นถึงธรรมที่เกี่ยวข้อง เช่น เวทนา จิต ผัสสะ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 116 พระธรรมเสนาบดีได้กล่าวคำนี้ไว้ว่า "ถามว่า ภูมิ ๔ แห่งฤทธิ์เป็น ไฉน ? แก้ว่า ปฐมฌาน เป็นวิเวกชภูมิ (ภูมิเกิด…

พระธรรมเสนาบดีได้กล่าวถึงภูมิ ๔ แห่งฤทธิ์ซึ่งรวมถึงปฐมฌานที่เป็นวิเวกชภูมิ, ทุติยฌานที่เป็นปีติสุขภูมิ, ตติ…

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณี สมาสและตัทธิต - หน้าที่ 1 อธิบายสมาส พระธรรมวราลังการ (จับ ฐิตธมฺโม ป.ธ. ๙) วัดโสมนัสวิหาร เรียบเรียง คำพูดในภาษาหนึ่ง ๆ มีทั้งคำพูดพิสดาร คือพู…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับความหมายและความสำคัญของสมาสในภาษาบาลี โดยการย่อคำเพื่อให้เข้าใจความหมายได้ชัดเจนและเป็นหนึ่งเดียวกัน เช่น การจัดเรียงคำที่มีความสัมพันธ์กัน ในการใช้คำที่มีความซับซ้อนได้น้อยลงแ

…มนุ่มใจเชือ) ปิติอาคะ (ความเพียร) อุปภูษิ (คือสติ) อูเบกา นักกีด (ความพอใจ) จริงอยู่ คำ (ต่อไป) นี้ พระธรรมเสนาบดีได้กล่าวไว้ว่า "ปู่ว่า "ใจอันถืออภัยด้วยธรรม- อุกขังจะ (ความฟุ้งซ่าน คือ ตื่นอุปิคสอ ว่าเป็นธ…

บทความนี้สำรวจความเกี่ยวข้องระหว่างอุปิคสอ 10 และความไม่เที่ยงในธรรม โดยเฉพาะในแง่ของโอกาสและญาณที่เกิดขึ้นเมื่อกิฏฐุมุมิสการ และกล่าวถึงความสำคัญของจิตในบริบทของอำนาจความรู้และอารมณ์เชิงบวกต่างๆ บทสอ

…ล้วจงนไปสู่อะไร] ปัญหากรรมข้อว่า "จิตของผู้ออกแล้วจงนไปสู่อะไร" แก่ว่า น้อมไปสู่นิพพาน สมาบกิสิทธิ (พระธรรมินทนาเถรี) กล่าวว่า (ในอุปเทวะสุดตร) ว่า "ดูกระอาวโลวีสานะ จิตของภิญฺญผู้ออกจาก สัมภูเวาทิณีโรนแล้ว …

…ลจิตที่พร้อมจะไปสู่นิพพาน บทความยังเปรียบเทียบระหว่างคนตายกับคนที่เข้าถึงนิพพาน โดยใช้สูตรและคำสอนในพระธรรมเพื่อเสริมความเข้าใจในนัยยะนี้ ผู้เขียนได้ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการมองชีวิตและความตายอย่างลึกซึ้ง…

…ตรปิฎก ทำประโยชน์เกี่ยวฉุดแผ่ดโลกเป็นอัน มาแล้ว อยู่ไปนตลอดอายุ ก็ไปสู่สวรรตเทวโลก และ คาถาดี่ไปนี้ พระธรรมใดโลภาจาร์ เขมาจริ เรียบเรียง ประวัติพระพุทธโมสนี ข้าพเจ้าเรียบเรียงตาม นัยที่กล่าวไว้ในคัมภีร์สรัชน…

บทนี้กล่าวถึงวิหารซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดคัมภีร์ภาษาอม การศึกษาทางปรัชญาในคัมภีร์และการทำประโยชน์ต่อชุมชน พระเจ้ามานามงครองแผ่นดินและทำบุญ ซึ่งส่งผลให้พระเณรพุทธโมสะได้ทำอรรถกาถาพระไตรปิฎกแผ่ดัดโลก นอกจาก