พระเถระ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 30 / 42

…เจ็ด" คำของพระโคทัตตเถระนั้น ท่าน" "กล่าวคัดค้านไว้ในอรรถกถาทั้งหลายว่า "นั่นเป็นเพียงอัตโนมัติของ "พระเถระ"" แล้วกล่าว (ต่อไป) ว่า "อันอัปปนา (นั้น) ย่อมมีใน" ชวนะที่สี่หรือที่ห้าเท่านั้น ชวนะต่อนั้นไปนับได…

เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับความสำคัญของอัปปนาและชวนะในอภิธรรม โดยเฉพาะในการวิเคราะห์ธรรมทั้งหลายและปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดกุศล ภายใต้การนำเสนอของพระโคทัตตเถระ ความเข้าใจนี้มีผลต่อการศึกษาและปฏิบัติธรรมใ

…น ในกาลมนสิการ เพราะว่า เมื่อพระโยคาวจรลางรูปทำสาธยายไปนั่นแล กรรมฐาน ย่อมปรากฏได้ดุจกรรมฐานปรากฏแก่พระเถระ ๒ รูป ผู้เรียนกรรมฐาน ในสำนักพระมหาเทวเถรชาวมลัย ได้ทราบว่า พระเถระ อันท่านทั้งสอง ขอกรรมฐานแล้ว ก็…

… โดยเฉพาะเมื่อทำเกี่ยวกับพระไตรปิฎก พระโยคาวจรจะต้องสาธยายด้วยวาจาก่อน ในช่วงสี่เดือนของการฝึก เมื่อพระเถระทั้งสองได้รับการสั่งสอน ก็ได้ตั้งใจทำตาม จนกระทั่งสามารถบรรลุเป็นพระโสดาบันได้ การทำสาธยายนี้ช่วยให้…

…(ผู้บอกพระสูตรทีฆนิกาย) กล่าวว่า "แน่ะอาวุโสอภัย แต่นี้ไป ท่าน จงเรียนปัญหานี้ก่อนเถิด" แล้วบอกว่า "พระเถระผู้เฒ่า (รูปหนึ่ง) เป็นผู้ได้ปฐมฌาน ๓๒ ดวงในโกฏฐาส ๓๒ อย่าง ถ้าเข้ากลางคืน ฌาน ๑ กลางวันฌาน ๑ ท่านจะ…

ในตอนนี้ได้กล่าวถึงดวงตามและการเกิดของพระโยคาวจรที่สามารถเข้าใจธรรมะจากการปฏิบัติฌานแตกต่างกันตามวิธีการเข้าฌาน นอกจากนี้ยังพูดถึงความสำคัญของการพัฒนากายคตาสติและอานิสงส์ที่เกิดขึ้นจากการฝึกปฏิบัติกรร

…ถระ วัดโกฏบรรพตวิหาร ดังพระมหาติสสเถระ วัดมหากรัญชนิยวิหาร ดังพระปิณฑปาติกติสสเถระในเทวบุตรัฐ และดังพระเถระสองพี่น้อง วัดจิตตลบรรพวิหาร ฉะนั้น (ต่อไป) นี้เป็นคำแสดงเรื่อง ๆ หนึ่ง ในเรื่องแห่งพระเถระ ทั้งหลาย…

เนื้อหานี้พูดถึงการปรินิพพานของพระเถระที่แสดงถึงความสำคัญของการครุ่นคิดถึงอายุสังขาร และการดำเนินการต่างๆ ก่อนที่จะถึงการปรินิพพาน รวมถึงก…

…าศึกกันนั้นเข้า ความกำหนัดย่อมเกิดขึ้น ดังมีเรื่องเล่าว่า บุตรขุนนางผู้ใดผู้หนึ่ง (จะเจริญเมตตา) ถามพระเถระชีต้นว่า "ท่าน เจ้าข้า เมตตาควรเจริญในบุคคลไร" พระเถระบอก (โดยไม่มี เงื่อนไข) ว่า "ในบุคคลที่รัก" ก็…

เนื้อหาพิจารณาเกี่ยวกับการเจริญเมตตาภาวนาในบุคคลประเภทต่างๆ ว่าควรทำในบุคคลที่รักมากกว่าบุคคลที่เกลียด โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อมีอุปสรรคทางอารมณ์ เช่น ความโกรธหรือราคะที่เกิดเมื่อระลึกถึงบุคคลที่เป็นข้า

…านของข้าพเจ้า คล่องแคล่วทีเดียว แต่ (เวลานี้) ข้าพเจ้าไม่อาจเข้าเมตตาฌานนั้น ได้ เหตุอะไรเล่าหนอ ?" พระเถระแนะว่า "เธอจงหานิมิตดูเถิด อาวุโส" ภิกษุนั้นหา (นิมิต) ดูไปจึงรู้ความที่อาจารย์ถึงมรณภาพแล้ว ก็ทำเมต…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการเข้าเมตตาฌานและความสำคัญของการพัฒนาตนเองก่อนการแผ่เมตตาไปยังผู้อื่น โดยมีพระมหาเถระแนะนำให้หานิมิตและศึกษาเกี่ยวกับการเข้าเมตตาฌาน เพื่อไม่ให้เกิดการเบียดเบียนและสร้างความสุขให้กั

…รรมฐานที่เป็นสัปปายะแก่แล้ว เที่ยวอยู่บำเพ็ญวัตรสม่ำ เสมอกันไปในวิหารหนึ่ง ๆ วิหารละ ๔ เดือน ๆ" และ พระเถระวิสาขะ (นั้น) เที่ยว (บำเพ็ญวัตร) ไปอย่างนั้นอยู่ (วันหนึ่ง) ยืนอยู่ในกลางป่า (พิจารณา) ตรวจค้นดูคุณ…

การบรรพชาของพระเถระวิสาขะเป็นการเริ่มต้นเส้นทางที่น่าทึ่งในธรรมะ เขาได้สั่งสอนว่าให้คนที่เข้ามาในสถานที่ของเขาต้องไม่กล…

…เช้าตรู่แล้ว (เข้า) จำวัด เทวดาผู้สิงอยู่ที่ต้นมณีละทางหัวที่จงกรม (มา) นั่งร้องไห้อยู่ที่ขั้นบันได พระเถระทักว่าใครนั่น "ข้าพเจ้าชื่อมนิลิยา" เจ้าข้า" "ร้องไห้ทำไม" "เกี่ยวกับการจะไปของท่าน" "เมื่ออาตมาอยู่…

ในเนื้อหานี้ท่านพระเถระเดินทางไปที่จิตตลบรรพตและพบกับเทวดาที่ชี้ทางให้ ท่านพักอยู่ที่นั่น ๔ เดือน ก่อนจะเกิดความคิดที่จะไปต…

…่เรื่องน้ำมันทาบาตรไป (ดังนี้) เล่ากันว่าสามเณรทาบาตรด้วยน้ำมันแล้วตั้ง (เก็บ) ไว้ ถึงเวลา ดื่มยาคู พระเถระเรียกเธอให้นำบาตรมา เธอเรียนว่า "ในบาตร มีน้ำมัน ขอรับ" ทีนั้นครั้งพระเถระบอกว่า "นำมาเถิด สามเณร เร…

เนื้อหานี้กล่าวถึงสัญญาในอารูปที่ ๔ ซึ่งมีลักษณะเฉพาะคือ เป็นสิ่งที่สามารถมีอยู่ได้ แต่ไม่นับว่าเป็นสัญญาที่ชัดเจนหรือไม่เป็นสัญญา ความเข้าใจนี้ช่วยชี้ให้เห็นถึงธรรมที่เกี่ยวข้อง เช่น เวทนา จิต ผัสสะ

…ม้ยักษ์ สหายห้ามอยู่ (ก็ไม่ฟัง) ประหารลงไปที่ศีรษะ (ท่าน) มีเสียงดัง ราวกะเสียฟ้าร้อง เวลามันประหาร พระเถระเข้าสมาบัติแน่วอยู่ ครั้งนั้น อาพาธอะไร ๆ มิได้มีแก่ท่าน เพราะการประหารนั้นเลย นี่ สมาธิวิปฺผาราอิทธ…

…้กล่าวถึงสมาธิวิปผาราอิทธิของท่านสารีบุตรและท่านสัญชีวะ โดยท่านสารีบุตรขณะนั่งอยู่กลางแจ้งนับว่าเป็นพระเถระที่มีอิทธิฤทธิ์เมื่อเผชิญหน้ากับยักษ์ในขณะที่ท่านสัญชีวะมีอานุภาพในการเข้าสมาธิแม้ในสถานการณ์อันตราย…

…ึงที่ท่านนั่งอยู่) คิดว่าป่านนี้ ไม่มีใครตามรอยพวกตนมาละ ก็ใคร่จะหยุดพัด เมื่อจะปลงของลง สำคัญ (องค์พระเถระ) ว่า นี่หัวตอ จึงพากันวางของทั้งปวงลงไปบน (องค์) พระเถระนั่นเอง เมื่อพวกมันพัก (พอ) แล้วจะไป เวลาที…

เรื่องราวของพระขาณุโกณฑัญญะซึ่งมีอิทธิฤทธิ์จากสมาธิวิปผารา เมื่อพวกโจร 500 คนมาที่ที่ท่านนั่งอยู่ แต่ท่านไม่มีความกลัว จนได้ทำให้โจรเหล่านั้นเลื่อมใสและบวชในพระธรรม และนางอุตตราซึ่งถูกความหึงหวงราดน้ำ

…พระจุลปันถก (เป็นคนทึบในทางท่องจำ) ไม่อาจทำ (ท่อง) คาถานั้น ให้คล่องได้โดย (เวลาถึง) 4 เดือน ดังนั้นพระเถระจึงบอกเธอว่า "เจ้าเป็นคนอภัพในพระศาสนา " แล้วขับออกจากวิหารไป ก็แลใน คราวนั้น พระเถระเป็นพระภัตตุเทส…

…ะบรรลุพระอรหัต ก่อนที่จะบวชพระจุลปันถก แต่พระจุลปันถกมีปัญหาในด้านการท่องคาถาและถูกขับออกจากวิหารโดยพระเถระ เนื้อหานี้สะท้อนถึงเส้นทางการเรียนรู้และอุปสรรคในพุทธศาสนา ท่านหมอชีวกได้เชิญพระเถระไปยังบ้านของตนเ…

…ชายจีวร พูดขึ้นว่า "พระศาสดารับสั่งให้หาท่าน" แล้วนำ มาเถิด" บุรุษนั้นจึง (กลับ) ไป จับที่ชายจีวรของพระเถระเข้า ทันใดนั้น ภิกษุนิรมิตทั้งปวงก็อันตรธานไป พระเถระจึงบอกว่า "ท่าน จงไป (ก่อน) เถิด" ส่งเขาไปแล้ว …

ในบทนี้กล่าวถึงบุรุษที่ไปพบสวนมะม่วงของหมอชีวก อธิบายถึงการนำภิกษุไปกราบถวายพระพุทธเจ้า และการนิรมิตของภิกษุที่สามารถปรากฏได้ในอิริยาบถต่าง ๆ ทั้งยืน นั่ง พูด และนิ่ง รวมถึงการเปลี่ยนเพศให้มีความหลากห

…ธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 132 พระภาคเจ้าที่นั่น (ทุกวัน ?) พระผู้มีพระภาคเจ้าโปรดประทานนยะแก่ พระเถระว่า "วันนี้เราแสดงธรรมเท่านี้" พระองค์ตรัสอภิธรรมกถา ไม่หยุดเลยตลอด ๓ เดือนด้วยประการฉะนี้ เพราะได้ฟ…

ในช่วงเข้าพรรษาที่ดาวดึงส์ พระผู้มีพระภาคเจ้าประทานนยะแก่พระเถระตลอด ๓ เดือน โดยมีผู้ฟังถึง ๘๐ โกฏิ และนายจุลอนาถได้ช่วยเหลือคนกลุ่มนั้น พระอนุรุทธเจริญอาโลกกสิณเพื…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 133 บังคมพระผู้มีพระภาคเจ้า พระเถระก็ดำลงไปในมหาปฐพีที่ตรงท่าม กลางหมู่คนนั่นเอง แล้ว (ไป) ชำแรกเขาสิเนรุ (อยู่ในท่า) ถวายบังคม พระบาทย…

เนื้อหาเล่าเกี่ยวกับพระผู้มีพระภาคเจ้าและพระมหาโมคคัลลานเถระที่บังคมพระบาทของพระองค์ โดยมีการสื่อสารถึงเมืองสังกัสสะและคำบอกจากพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงการมาที่เมืองในวันเพ็ญมหาปวารณาและวันอุโบสถ นอกจากนี

…ภาคเจ้าได้ทรงทำอาวิภาว ปาฏิหาริย์นี้ในตอนนี้ (ตอนแรกพระโมคคัลลานทำดังกล่าวแล้ว) อีกเรื่องหนึ่ง ยังมีพระเถระชื่อธัมมทินนะ ชาว (เมือง) ตฟังกระ ในตามพปัณณิทวีป นั่งอยู่ ณ ลาน พระเจดีย์ในติสสะมหาวิหาร กล่าว (แสด…

เนื้อหานี้เน้นถึงการแสดงธรรมของพระพุทธเจ้าและพระเถระธัมมทินนะในวันสำคัญ ขยายความเกี่ยวกับการทำอาวิภาวปาฏิหาริย์ พร้อมคำอธิบายเกี่ยวกับธรรม ๓ ประการที่บุ…

…กราบทูล (อาสา) ว่า "ข้าพระองค์ขอทรมานเอง" พระผู้มี พระภาคเจ้าจึงทรงอนุญาตว่า "ทรมานเถิด โมคคัลลานะ" พระเถระก็ละอัตภาพ (เดิม) เสียแล้วนิมิตเป็นเพศนาคราช ใหญ่ (ยิ่งกว่านันโทปนันทนาคราช) พันโอบ (ตัว) นันโทป- นั…

…วกับนาคราชนันโทปนันทะ ท่านได้อนุญาตให้พระมหาโมคคัลลานทรมานนาคราชนี้ โดยแสดงให้เห็นถึงอำนาจและพลังของพระเถระ ในการเผชิญหน้ากับนาคราช และการระเบิดพลังต่าง ๆ ทั้งควันและไฟที่เกิดขึ้นจากทั้งสองฝ่าย นี่เป็นช่วงเว…

…ึงแสร้งพูด (อ้อนวอน) ว่า "นิมนต์ออกมา เถิด เจ้าข้า โปรดอย่าเดินไปมาอยู่ในท้องทำข้าพเจ้าให้ลำบากเลย" พระเถระก็ออกมายืนอยู่ข้างนอก นาคราชพอเห็นว่านี้คือท่าน ก็ ปล่อยลมนาสวาต (คือพ่นลมออกทางจมูกอย่างแรง สามารถพ…

ในเรื่องนี้แสดงให้เห็นถึงการต่อสู้ระหว่างพระเถระกับนาคราช โดยนาคราชพยายามที่จะทำร้ายพระเถระ แต่กลับพบว่าพระเถระมีฤทธิ์มากมายที่สามารถป้องกันตัวเองได…

…าพนั้นเสียแล้วจำแลงเพศเป็นมาณพ กล่าวขึ้นว่า "พระคุณเจ้าข้า ข้าพเจ้าขอถึงท่านเป็นที่พึง" พลางกราบเท้าพระเถระ พระเถระ (เห็นนาคหมดพยศ) จึงว่า "นันทะ พระศาสดาก็เสด็จ มา (ด้วย) มา เราจักไป (เฝ้ากัน) ทรมานนาคราชทำ…

เนื้อหาที่นำเสนอในวิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ กล่าวถึงการเสด็จมาของพระบรมศาสดาและการที่นาคราชสนทนากับพระเถระ โดยเฉพาะตอนหนึ่งที่พระพุทธเจ้าได้ประทานพรให้แก่นาคราชพร้อมกับกล่าวถึงสงครามระหว่างโมคคัลลานะและนันโ…

…้างที่สองลงบนยอดเขา สเนรุ ถามว่า "ผู้อื่น ใครทำได้อีกบ้าง " ตอบว่า "พระมหา โมคคัลลานเถระ " จริงอยู่ พระเถระย่นทางไปเมืองสังกัสสะประมาณ ๓๐ โยชน์ ยังบริษัทอันเต็มในเนื้อที่ ๑๒ โยชน์ซึ่งทำภัตกิจแล้วออกจาก กรุงส…

ในบทนี้กล่าวถึงการแสดงยมกปาฏิหาริย์ของพระผู้มีพระภาคเจ้าเมื่อเสด็จไปเทวโลก โดยทรงใช้เขายุคันธรและเขาสิเนรุเป็นที่ยืน พระมหาโมคคัลลานเถระได้ทำการเดินทางไปยังเมืองสังกัสสะอย่างรวดเร็ว อีกทั้งยังมีเรื่อง