วิภังค์ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 5 / 6

จากคำบรรยายพระไตรปิฎก อรรถกถา ภาณะวิภังค์ ฯ ในรายงานบารี งานวิจัยที่กำลังทำคือเรื่อง “การศึกษาการปฏิบัติธรรมแบบพุทธานุสรใน คัมภีร์พระไตรปิฎกภ…

งานวิจัยนี้มุ่งเน้นศึกษาการปฏิบัติธรรมแบบพุทธานุสรในคัมภีร์พระไตรปิฎกภาษาไทย โดยนำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับพระเกษตร ถนณวิชโช และ พระเกียรติศักดิ์ กิตติปญฺโญ สองนักศึกษาที่มีการศึกษาและงานวิจัยที่มีคุณค่าในด

…้าที่ 133 อนึ่ง แม้เมื่อธรรมทั้งหลายอื่นเป็นอกุศลมีอยู่ (แต่) นิวรณ์ทั้งหลาย เท่านั้น ท่านกล่าวไว้ในวิภังค์โดยนัยว่า " ตตฺถ กาเม อกุสลา ธมฺมา กามจฺฉนฺโท " ดังนี้เป็นต้น โดยแสดงความที่มันเป็นปฏิปักษ์ต่อองค์ ฌ…

บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์นิวรณ์ทั้งหลายในวิสุทธิมรรค ซึ่งเป็นข้าศึกต่อองค์ฌาน โดยพระมหากัจจานเถระได้อธิบายถึงความที่สมาธิ ปีติ วิตก สุข และวิจาร เป็นปฏิปักษ์ต่ออารมณ์ต่างๆ ของนิวรณ์ ทั้งนี้ การข่ม

…สวิตกุก สวิจาร์ เพราะเป็นไปกับวิตกนี้ และวิจารนี้ ดังกล่าวมา ดุจต้นไม้เป็นไปกับดอกและผลฉะนั้น แต่ ในวิภังค์ท่านทำเป็นปุคคาธิฐานเทศนาโดยนัยว่า " บุคคลเป็นผู้เข้าถึง เป็นผู้ถึงพร้อมด้วยวิตกนี้ และด้วยวิจารนี้ …

เนื้อหานี้อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างวิตกและวิจารในบริบทของการปฏิบัติธรรมในวิสุทธิมรรค โดยใช้ภาพเปรียบเทียบกับช่างทำภาชนะ ศึกษาเพื่อเข้าถึงสภาพสงบ (วิเวก) ที่ปราศจากนิวรณ์และเชื่อมโยงกับสภาวะของฌานแล

…ยู่แก่ฌานนั้นด้วย เพราะเหตุนั้น กล่าวว่า 'วิเวกชมฺปีติสุข' โดยเป็นบทเดียวกันนั่นแหละจึงจะชอบ ส่วน ในวิภังค์กล่าวไว้โดยนัยว่า "สุขนี้ไปพร้อมกับปีตินี้ " ดังนี้เป็นต้น อรรถวิเคราะห์แห่งปาฐะ วิเวกชมปีติสุข นี้ …

ในบทนี้พูดถึงการแปลความหมายของ 'วิเวกชมปีติสุข' ที่ระบุถึงปีติและสุขในฌานซึ่งเป็นสิ่งที่เกิดจากวิเวก โดยมีการอธิบายบทบาทของปีติสุขซึ่งสัมพันธ์กับวิเวก ทำให้เกิดความเข้าใจในจิตใจผู้ปฏิบัติธรรมได้ดีขึ้น

…ปลว่าเข้าถึงแล้ว มีอธิบายว่าบรรลุแล้ว หรือแปลว่า ให้เข้าถึง พร้อมแล้ว มีอธิบายว่าให้สำเร็จแล้ว แต่ในวิภังค์แก้ไว้ ว่า "บทว่า อุปสมฺปชฺช คือความได้เข้า ความถึงเข้า ความถูกเข้า ความทำให้แจ้ง ความลุถึง ซึ่งฌานท…

บทความนี้สำรวจความหมายของคำว่า 'อุปสมฺปชฺช' ในวิภังคปาฐะที่เกี่ยวข้องกับการบรรลุฌานที่ ๑ โดยกล่าวถึงความสำคัญของการละนิวรณ์ ๕ ได้แก่ กามฉันทะ พยาบาท ถีนมิทธะ อุทธัจจกุกกุจจะ และวิจิกิจฉา ซึ่งมีความจำเ

…ไว้ ในปาฐะว่า สวิตกก สวิจาร์...นี้ก็จริงอยู่ถึงอย่างนั้นเอกกัคคตา ก็นับเป็นองค์ได้แท้ เพราะตรัสไว้ในวิภังค์ว่า " คำว่าฌาน คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา " ดังนี้แท้จริง อุเทศ พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงทำด้วยอธ…

บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์ปฐมฌานในวิสุทธิมรรค โดยอธิบายลักษณะและความงามสามประการที่เกี่ยวข้องกับปฐมฌาน พร้อมอธิบายความแตกต่างระหว่างองค์ญาณในบริบทของจิตและการปฏิบัติทางพุทธศาสนา โดยมีการอ้างอิงถึงค

…กว่า ปฐมฌานขึ้นไป มีทุติยฌานเป็นต้นจึงจะมีได้ [แก้ อชฺฌตฺติ ] บท อชุมตต์ ในที่นี้หมายเอาภายในตน ส่วนวิภังค์กล่าว ไว้ว่า "อรุณฤติ คือจำเพาะตน" เท่านี้เอง ก็เพราะหมายเอา ภายในตน เพราะฉะนั้น ความในบท อรุณฤติ นี…

บทความนี้กล่าวถึงการบรรลุทุติยฌานซึ่งมีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างจากปฐมฌาน โดยพิสูจน์ให้เห็นว่าเมื่อวิตกและวิจารระงับไป จะเกิดปีติและสุขจากสมาธิแทน โดยอธิบายว่าธรรมทั้งหลายในปฐมฌานและทุติยฌานมีความแตกต่างก

…984 “Mahākarmavibhāṅga-shoin-no-kyō-ritsu-ni-tsuite Mahākarmavibhanga 所引の経・律について (เนื้อหาใน “มหากรรมวิภังค์” ที่อ้างอิงจากพระสูตรต้นปีภูมิและ พระวินัยปีภู).” Bukkyō-daigaku-kenkyū-kenkyū-kiyō佛教大学 研究紀要 68: 62…

บทความนี้กล่าวถึงการศึกษาเนื้อหาที่อ้างอิงจาก 'มหากรรมวิภังค์' ซึ่งอิงจากพระสูตรต้นปีภูมิและพระวินัยปีภู การศึกษาในเอกสารนี้มีไว้เพื่อยกระดับความเข้าใจเกี่ยวกับก…

…ิดขึ้น ต่อนั้นจึงยังอุเบกขาให้เกิดขึ้นใน บุคคลประเภทอื่น ๆ มีบุคคลที่รักเป็นอาทิ สมคำที่กล่าวไว้ (ในวิภังค์) บทตติยาวิเสสนะข้างหน้า คือ ปฏิลาธติกจตุกฺกชฌาเนน กล่าวทั้งตึกฌาน และจตุก ฌาน แล้วบทหลังจะมีกล่าวแต…

ในบทความนี้กล่าวถึงการเจริญมุทิตาและอุเบกขาพรหมวิหาร โดยมีรายละเอียดในการเริ่มทำอุเบกขาภาวนาออกจากฌานที่ ๓ หรือ ๔ ผ่านการสังเกตเห็นโทษและอานิสงส์ของการปฏิบัติภาวนาต่าง ๆ ผู้ที่มีความสนใจและต้องการเจริ

…ด้วยองค์ ๓ พึงทราบโดยความเกิดขึ้นแห่งองค์ ๓ นี้คือ ปีติ สุข เอกัคคตา เพราะเหตุนั้น คำใดที่กล่าวไว้ในวิภังค์ว่า "สัม ปสาทนะ (ความผ่องใสแห่งจิต) ปีติ สุข เอกัคคตาแห่งจิต ชื่อว่า งาน " ดังนี้คำนั้นท่านกล่าวโดยป…

ทุติยฌาน เป็นฌานที่สองที่มีความสำคัญซึ่งเกิดจากสัมปยุตสมาธิ ในการพิจารณาทุติยฌานนี้ นักปฏิบัติต้องทราบลักษณะเฉพาะที่รู้จักกันว่า ปีติสุข และ เอกัคคตา โดยฌานนี้ไม่มีวิตกวิจารที่กวนใจ ทำให้เกิดความผ่องใ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 169 ( ในวิภังค์ตอนหนึ่ง ) ว่า " ถามว่า ในสมัยนั้นฌานมีองค์ ๓ เป็นไฉน ? ตอบว่าฌานมีองค์ ๓ คือ ปีติ สุข เอกัคคตา " ดั…

ในวิสุทธิมรรค อธิบายถึงองค์ฌานซึ่งมีปีติ สุข เอกัคคตาเป็นสำคัญ พระโยคาวจรได้บรรลุทุติยฌานและปรึกษาโทษของทุติยฌาน ว่าแม้จะมีความดี แต่ยังมีกระแสวิตกและองค์หยาบ จึงพยายามทำโยคะเพื่อบรรลุตติยฌาน ซึ่งเป็น

…ยองค์ ๒ พึงทราบโดยเกิดขึ้นแห่ง องค์ ๒ นี้คือ สุข จิตเตกัคคตา เพรา ราะเหตุนั้น คำใดที่ท่านกล่าวไว้ใน วิภังค์ว่า 1 อุเบกขา สติสัมปชัญญะ สุข เอกัคคตาแห่งจิต ชื่อว่า ฌาน คำนั้นจึงเป็นอันท่านกล่าวไว้โดยอ้อม เพื่อ…

…ู่ และชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการพัฒนาจิตเพื่อให้สามารถเข้าสู่จตุถฌานได้ในอนาคต โดยอิงตามหลักการจากวิภังค์ เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจถึงกระบวนการวิจัยมรรคที่นำไปสู่การพัฒนาและการบรรลุธรรมที่สูงขึ้นได้

…ปาฐะนี้ มิได้ตรัส ไว้ตามลำดับแห่งการละมันเลยก็ดี แต่ก็ได้ตรัสไว้ตามลำดับอุเทศแห่ง อินทรีย์ในอินทรีย์วิภังค์โดยแท้ บัณฑิตพึงทราบโดยนัยดังกล่าวมา ฉะนี้ ถามว่า " ก็ถ้าองค์เหล่านั้นละได้เสียแต่ในอุปจารขณะแห่งฌาน…

…งต้องอาศัยการพัฒนาในจิตใจและการปฏิบัติตามลำดับต่างๆ นอกจากนี้ยังพูดถึงความสำคัญของอินทรีย์ในอินทรีย์วิภังค์ในกระบวนการนี้ เนื้อหาทั้งหมดนี้ช่วยให้เข้าใจถึงการเข้าถึงความสงบในจิตใจอย่างแท้จริง.

…นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า อุเปกขาสติ ปาริสุทฺธิ ( มีความบริสุทธิ์แห่งสติที่อุเบกขาให้เกิด ) ในวิภังค์กล่าว ไว้ว่า " สตินี้เป็นธรรมชาติเปิดเผย บริสุทธิ์ผุดผ่อง เพราะอุเบกขานี้ เพราะเหตุนั้น จึงตรัสว่า อ…

ข้อความนี้เกี่ยวกับการวิเคราะห์อทุกขมสุข ในฌานซึ่งหมายถึงความไม่มีทุกข์และสุข พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงสอนเกี่ยวกับความเวทนาที่ ๓ อันเป็นกลางระหว่างทุกข์และสุข หรือที่เรียกว่าอุเบกขาเวทนา ที่มีความบริสุทธ

…ะพุทธเจ้าทรงได้ยินด้วยพระทิพโสต ในที่นี้ จึงเลี่ยงว่า "ระงม วิรวนตา นี้ ได้พบในสัมโมหวิโนทนี อรรถกถาวิภังค์ ตอนนิเทศแห่งสติปัฏฐานวิภังค์ เป็น วิจรนตา-อุลลงมิตวา วิจรนฺตา ถ้าเช่นนี้ก็แปลว่า "เที่ยวพลุ่งพล่านไ…

ในเอกสารนี้มีการอธิบายพยาธิ 32 ประเภทที่อาศัยอยู่ในอุทร ขนาดและลักษณะที่แตกต่างกัน เช่น พยาธิประเภทต่างๆ ที่เปรียบเสมือนหนอนในอุทรที่มีพฤติกรรมที่แสดงถึงการแย่งอาหารในร่างกายมนุษย์ เมื่อร่างกายมีอาหาร

…ม้มุต่างๆจนหลักธรรมนัน่ชัดเจนขึ้นในปัจจุบันอย่างไรก็ตามรายละเอียดหลักธรรมต่างๆ 18 หัวข้อ คือ 1) ขันทวิภังค์ 2) อายตนวิภังค์ 3) ธาตุวิภังค์ 4) สัญจิวิภังค์ 5) อินทรีย์วิภังค์ 6) ปัญจยากรวังค์ 7) สติปฐฐานวิภัง…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์จารึกเหลี่ยมยันเนิ่นจากชัยนาทซึ่งถือเป็นจารึกที่เก่าที่สุดที่บันทึกอธิบายหลักธรรม 18 หัวข้อที่เกี่ยวข้องกับอภิธรรมและอรรถกถาในประเทศไทย พวกเขาจะถูกอธิบายอย่างเป็นระบบตามลำดั

…ิดขึ้นว่า "สัตว์ผู้นี้บันเทิง หนอ โอ สาธุ ดีแท้" แท้จริง ท่านอาศัยอำนาจแห่งความข้อนี้แหละ กล่าวไว้ในวิภังค์ว่า "อนึ่ง ภิกษุมีใจสหรคตกับมุทิตา แผ่ไปตลอดทิศ · โย ที่ โย อฏฐกถาย นั้นเป็น สากังขคติ ของประโยคหน้า…

เนื้อหานี้เสนอวิธีการเจริญมุทิตาภาวนาในพระพุทธศาสนา โดยเน้นถึงความสำคัญของการเลือกบุคคลที่เหมาะสมในการฝึกฝนจิตใจ ซึ่งบุคคลที่รักถือเป็นปัจจัยที่ทำให้สามารถพัฒนามุทิตาได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ยัง

…มทุกข์ มีความสุขบริหารตนไป เถิด' ดังนี้ก็ได้ หากมีความแคลงใจว่า "เมื่อเป็นเช่นนั้น คำใดที่ตรัสไว้ใน วิภังค์ว่า "ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็ภิกษุมีใจไปกับเมตตาแผ่ไปตลอดทิศ หนึ่งอยู่อย่างไร เปรียบเหมือนบุคคลเห็นบุคคล…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการเข้าเมตตาฌานและความสำคัญของการพัฒนาตนเองก่อนการแผ่เมตตาไปยังผู้อื่น โดยมีพระมหาเถระแนะนำให้หานิมิตและศึกษาเกี่ยวกับการเข้าเมตตาฌาน เพื่อไม่ให้เกิดการเบียดเบียนและสร้างความสุขให้กั

…้งหลายทั้งปวง จงเป็นผู้มีความสุขความเกษม เป็นผู้มีตนถึงแล้ว ซึ่งความสำรา าญ" ดังนี้เป็นอาทิก็ดี คำในวิภังค์เป็นต้นนั้นก็ผิด (นะซิ) เพราะในคำนั้น มิได้ตรัสการเจริญ (เมตตา) ในตนไว้" ดังนี้ไซร้ พึงเฉลยว่า "คำใน…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการเจริญเมตตาที่ผู้คนควรมีต่อสัตว์ทั้งปวง โดยอธิบายความหมายและอาการของเมตตาที่เปิดเผยต่อกันและกัน รวมถึงการเจริญเมตตาในตนเองที่เชื่อมโยงกับความสุขและความเกษม. ในหลักพระพุทธศาสนาที่รา

…ป็นข้าศึกกัน และบุคคลที่ทำกาลกิริยาแล้ว ก็ไม่ใช่แดน (ที่จะ แผ่กรุณาไป) เลยทีเดียว แต่เพราะกล่าวไว้ในวิภังค์ว่า "อนึ่ง ภิกษุมี ใจสหรคตกับกรุณาแผ่ไปตลอดทิศหนึ่งอยู่อย่างไร ? (คือ) ภิกษุมีกรุณา แผ่ไปยังสัตว์ทั้…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการตั้งอยู่ในฐานะแห่งกรุณา และการเห็นอกเห็นใจต่อผู้อื่น ความสำคัญของการแผ่กรุณาไปยังสัตว์มีความทุกข์ และการเข้าใจปัญหาของผู้อื่น โดยการเปรียบเทียบกับบุคคลที่มีชีวิตลำบาก การแผ่กรุณาไ