ศัพท : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 7 / 48

วปุ ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์ - หน้าที่ 53 กาย สชฺกุ เงิน จบการันต์ ๓ ใน นสกลิงค์ แต่เท่านี้ [๖๐] ศัพท์เหล่าใดที่ข้าพเจ้าได้ว่าไ…

ในบทนี้จะแสดงการแจกศัพท์ในบาลีไวยากรณ์ โดยเน้นที่ศัพท์ที่มีการแจกเพียงลิงค์เดียวหรือสองลิงค์ พร้อมตัวอย่างและการอธิบายว่าแต…

เทว ประโยค๑ - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์ - หน้าที่ 72 ทุ ท. อุโภ ต. ทวีหิ ต. อุโภคิ จ. ทวินน์ จ. อุภินนํ ปญฺ. ทวีหิ ปญฺ. อุโภชิ ฉ. ทวินน์ ฉ…

…้นำเสนอความรู้เกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ ซึ่งเน้นการศึกษาและทำความเข้าใจในเรื่องนามและอัพพยศัพท์ โดยเฉพาะวิธีการเปลี่ยนวิภัตติและการันต์ รวมถึงการใช้หลักการต่างๆ ในการทำความเข้าใจการใช้ศัพท์และกา…

ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์ - หน้าที่ 73 ปญฺ. ปญฺ. ตีหิ ฉ. ติณณ์ ติณณนน ฉ. ส. ตีสุ ส. ตีหิ ติสฺสนุน ตีสุ เท่านั้น ติ ศัพท์ ใน …

เนื้อหานี้สำรวจเกี่ยวกับไวยากรณ์บาลีในวจีวิภาคที่ ๒ โดยเน้นการแจกคำศัพท์ในหมวดนามและอัพพยศัพท์ รวมถึงศึกษาวิธีเปลี่ยนวิภัตติและการันต์ โดยมีการแจกจตุศัพท์ในหลายประเภท และค…

ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์ - หน้าที่ 81 อนิจฺจํ ตญฺหิ อุปฺปชฺชิตวา นิรุชฺฌติ, นามรูป ไม่เที่ยง เพราะว่า ๒ ๓๔ ๕ มัน เกิดขึ้นแล…

เนื้อหาเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ในส่วนที่พูดถึงนามและอัพพยศัพท์ ถูกนำเสนออย่างชัดเจนเพื่อให้ผู้เริ่มต้นสามารถเข้าใจและใช้ภาษาได้อย่างถูกต้อง โดยเจาะลึกถึงการใช้คำ…

ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์ - หน้าที่ 86 นอกนั้น แปลงเป็น ก แล้วแจกในไตรลิงค์ เหมือน ย ศัพท์ ก ศัพท์ ที่แจกด้วยวิภัตติในไตรลิง…

บทนี้เน้นการศึกษาเรื่องวจีวิภาคในบาลี โดยให้ความสำคัญกับการแจกศัพท์ที่มีส่วนท้ายเป็น จิ และการแปลความหมายในบริบทต่าง ๆ รวมถึงการใช้รูปแบบพหุและเอกในการแสดงออกทางภาษา …

ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์ - หน้าที่ 89 วิธีเปลี่ยน วิภัตติ และ การันต์ ๑ เอา อิม ใน ปุ๋. อิต. กับ สิ เป็น อย. ๒ นา อยู่หลัง …

บทนี้นำเสนอเกี่ยวกับการเปลี่ยนวิภัตติและการันต์ในภาษาบาลี โดยมีตัวอย่างและการแจกจ่ายของศัพท์ในอิตถีลิงค์ เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจการใช้ในรูปแบบต่าง ๆ ของคำเช่น อิม อิมา และอื่น ๆ รวมถึงการบ่งชี้…

…งคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 22 กันว่า รุปปติ ทั้งนั้น เพราะฉะนั้น จะประโยชน์อะไรด้วยศัพท์ มี สิต ศัพท์ เป็นต้นฯ ก็ศัพท์ว่า สีต เป็นต้นนั้น อรรถที่จะให้รู้ว่า ความ แปรผันแห่งรูปอันวิโรธปัจจ…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงคำว่า รูปปติ และการแปรผันของรูปตามปัจจัยต่าง ๆ โดยเฉพาะในพรหมโลกที่ไม่มีปัจจัยเบียดเบียน แต่ยังคงมีปัจจัยที่ค้ำชูให้เกิดการแปรผันนั้นได้ ทั้งนี้การแสดงธรรมชาติที่ชื่อว่านิพพานย่อ

…กิน เพราะว่างเว้นจากมูลอื่น ๆ คำว่า อิจเจว เป็นต้น เป็นคำกล่าวย้ำอกุศลจิต ๑๒ ดวงตามที่กล่าวแล้ว ฯ ในศัพท์ว่า อิจเจว เป็นต้นนั้น อิติ ศัพท์ มีอันแสดงความรวมแห่งคำพูดและคำที่ควร พูดเป็นอรรถฯ เอว์ ศัพท์ มีอั…

…ี่แตกต่างกันในบริบทของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเฉพาะการพิจารณาจิตที่มีสภาพฟุ้งซ่านและโมหะ รวมถึงการใช้ศัพท์ที่เกี่ยวข้องในการแสดงความสัมพันธ์ระหว่างคำพูดและจิต โดยเน้นความหมายและการรวบรวมที่ถูกต้อง จึงให้คว…

…้งหลายที่เกิด พร้อมกับจิตในขณะนั้น ก็จะพลอยชื่อว่า ประกอบกับจิตไปด้วย เพราะฉะนั้น จึงเพิ่ม เอกนิโรธ ศัพท์เข้าด้วย ฯ ถึงแม้เมื่อเป็นเช่นนี้ ๆ (คือประกอบด้วยลักษณะ ๒ เกิดดับร่วมกัน) บัณฑิตไม่อาจห้ามความ พ้อ…

บทความนี้กล่าวถึงเจตสิกธรรมว่ามีความสัมพันธ์กับจิตและรูปธรรมอย่างไร โดยเน้นการเกิดและดับร่วมกันในที่เดียวกัน รวมถึงหลักการทางภูมิศาสตร์ของธรรมที่มีลักษณะเฉพาะ คำว่า เอกนิโรธ และ เอกวัตถุ รวมไปถึงเสน่ห

…- บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต - หน้าที่ 141 ในชาตาทิตัทธิต มีปัจจัย ๓ ตัว คือ อิม, อิย, กิย. ศัพท์ที่ลง อิม ปัจจัย อย่างนี้ ปุเร ชาโต ปุริโม [ชน ] เกิดแล้วในก่อน ชื่อปุริมะ (เกิด แล้วในก่อน ]. มชุเ…

…ึงการใช้ปัจจัยในภาษาบาลี โดยเฉพาะในชาตาทิตัทธิต ซึ่งมีปัจจัย 3 ตัว ได้แก่ อิม, อิย และกิย พร้อมกับคำศัพท์ที่เกี่ยวข้องอย่างเช่น ชน และชื่อที่ปรากฏในบริบทต่าง ๆ ซึ่งช่วยให้เข้าใจถึงความหมายและการใช้งานได้อ…

…จัยที่มี ณ อักษร ที่กล่าว แล้วในโคตตตัทธิตข้างต้น [๑๐๓] เมื่อลบ ณ แล้ว เหลืออยู่แต่ ย ลบ อ สระที่สุดศัพท์ ข้างหน้าเสีย เหมือน ศัพท์ คือ ปัณฑิตะ ลบ อ เสีย คงแต่ ปัณฑิต แล้วเอาพยัญชนะที่สุดศัพท์ ซึ่งมีสระอั…

…โว ซึ่งสื่อถึงความเป็นของสมณะ พร้อมทั้งอธิบายเกี่ยวกับคำต่างๆ ที่มีความหมายและการใช้ปัจจัยในการสร้างศัพท์ เช่น โสหัชชะ, โปริสสะ, และเนปักกะ ผู้ศึกษาสามารถสังเกตการปรับเปลี่ยนในคำศัพท์ตามหลักการไวยกรณ์ที่ก…

…คที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 159 โส คนติ เขา ไปอยู่, เต คจฺฉนฺติ เขาทั้งหลาย ไปอยู่ ยกไว้แต่นามศัพท์ที่เป็นเอกวจนะหลาย ๆ ศัพท์ รวมกันด้วย "จ" ศัพท์ ใช้กิริยาเป็นพหุวจนะ ซึ่งจะมีแจ้งในวากยสัมพันธ์ข้าง…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงกฎเกณฑ์ของการใช้กิริยาในภาษาบาลี โดยเฉพาะในการใช้วิภัตติ ซึ่งมีการจำแนกบุรุษออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ ประถมบุรุษ, มัธยมบุรุษ และอุตตมบุรุษ การเลือกใช้กิริยาและวิภัตติให้ถูกต้องตามบุร

…่องหมายความข้อนี้ในท่อนหลัง เรียก ชื่อว่า ผลโชตโก หรือเรียกให้สั้นว่า ผล, แม้ในอรรถนี้ก็ใช้ นิบาต ๓ ศัพท์นั้น, ตรงความไทยว่า ด้วยว่า มีอุทาหรณ์ดังนี้: ทานํ ทาตพฺพเมว, ทายหิ โภคสมุปท์ อาวหติ. (คันถาภรณ.) ค…

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงผลโชตกนิบาตซึ่งเป็นการกล่าวถึงผลที่จะเกิดขึ้นจากเหตุการณ์ที่ถูกกล่าวในท่อนต้น โดยนำเสนออุทาหรณ์เพื่อให้เข้าใจได้ง่ายขึ้น นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงวิเสสโชตกนิบาตซึ่งใช้ในการระบุว่า

…่ใช้ปฏิเสธ แต่คล้อยตามความท่อนต้น นิบาตในความท่อนหลัง เรียกชื่อว่า อนุวยโชตโก, ในอรรถนี้ใช้ นิบาต ๓ ศัพท์ คือ หิ, จ, ปน, ตรงความไทยว่า อัน, มีอุทาหรณ์ ดังนี้: ยาจกา นาม มจฺฉริชเน "เทพี" ติ น ยาจนฺติ, เกวล…

…ทาหรณ์ที่ใช้ในการวิเคราะห์โครงสร้างของประโยคและความหมายของคำในบริบทต่างๆ อาทิ อนุวยโชตโก และนิบาต ๓ ศัพท์ รวมถึงการปรับเปลี่ยนความหมายผ่านการปฏิเสธหรืออนุโลม ซึ่งทำให้เข้าใจหลักการเสนอภาษาได้ดีขึ้น. ข้อมู…

…คล้อยตาม เรียกว่า อนุคฺคโห, ข้อหลังพูดแสดงความไม่เห็นด้วย เรียกว่า อรุจิสูจโน, ในอนุคคหะ ใช้นิบาต ๓ ศัพท์ คือ กิญจปิ, ยูทิป, กาม หรือ กามญฺจ, เรียกชื่อว่า อนุคฺคหตฺโถ ตรงต่อนิบาตไทยว่า ถึง, ซึ่งใช้หน้า คำ…

…ะคำที่แสดงถึงการเห็นด้วยและไม่เห็นด้วย รวมถึงนิบาตไทยที่เกี่ยวข้อง เช่น อนุคคหะ และอรุจิสูจนา การใช้ศัพท์ต่างๆ ที่ส่งผลต่อความหมายในการสนทนา เช่น กิญจปิ, ตถาปิ, ปน และการเปรียบเทียบกับการใช้งานในบริบทต่าง…

…ิบาต ๒. ข้อความที่นำมาเปรียบ เรียกว่า อุปมา, ข้อความที่ ควรเปรียบ เรียก อุปเมโย, ในอุปมา ใช้นิบาต ๔ ศัพท์ คือ ยถา, เสยฺยถาปิ, เรียกชื่อว่า อุปมาโชตโก, ตรงต่อนิบาตไทย ว่า ฉันใด, วัย, อิว, ว่า ราวกะ; เพียงด…

บทเรียนเกี่ยวกับบาลีประเภทอุปมาและอุปเมยยที่ใช้เพื่อเปรียบเทียบ โดยอธิบายถึงบทบาทของศัพท์ต่างๆ ในการเปรียบเทียบ เช่น ยถา, ตถา, เสยฺยถาปิ และอีกมากมาย ที่ถ่ายทอดวิธีการใช้อย่างเป็นระบบ. เนื…

…ช้แสดงนามบ้าง กิริยาบ้าง ที่พร้อมกัน เรียกชื่อ ว่า สมวาโย ตรงต่อนิบาตไทยว่า พร้อม, นิบาตพวกนี้ใช้ ๒ ศัพท์ คือ สิทธิ์, สห, เข้ากับนาม เรียกชื่อว่า ทพพสมวาโย, เข้ากับกิริยา เรียกชื่อว่า กิริยาสมวาโย, อุ. (ท…

…ณ์บาลี ซึ่งรวมถึงการทำความเข้าใจนิบาตประเภทต่างๆ เช่น สมวายนิบาตที่ใช้แสดงนามและกิริยา โดยเน้นการใช้ศัพท์และบริบทในการประยุกต์ ในส่วนของปฏิเสธนิบาตนั้น จะมีการจำแนกการใช้และตัวอย่างเพื่อให้ชัดเจนยิ่งขึ้น …

…ม่มีคำปฏิเสธ การมีคำปฏิเสธ กับไม่มีคำปฏิเสธเป็นเรื่องสำคัญ อยู่ ควรจะวิจารณ์ดูบ้าง โดยทางไวยากรณ์ น ศัพท์ ที่ปฏิเสธ วฏฏติ มักเรียงไว้ติดกับ วฤฤติ เป็น น วฤฤติ ดูในธุดงคนิเทศนี้เองก็เห็นอยู่เช่นนั้นเป็นแถว…

บทความนี้พูดถึงการใช้งานผ้ากาสาวะในเสนาสนะที่เกี่ยวข้องกับภิกษุเทจีวริกะและวิธีการซักซ้อมผ้ากับข้อปฏิบัติเมื่อต้องการยืมผ้าของภิกษุผู้อื่นในระหว่างการย้อมผ้า โดยมีรายละเอียดทางไวยากรณ์ที่อธิบายถึงการใ

…ได้ ผู้ถืออย่างเพลา จะเรียกคนงานวัดและสมณุทเทสมาช่วยชำระ (พื้นที่) G). ต้นไม้ที่พรมแดนคาบเกี่ยวนั้น ศัพท์ว่า มีมนตริกรุกข มหาฎีกาท่านว่า ตามแถบ พรมแดนนั้น ไพร่พลสองฝ่ายมักจะปะทะกันอยู่เนือง ๆ แม้พวกโจรก็ม…

เนื้อหาว่าด้วยประเภทของรุกขมูลิกภิกษุที่มี 3 พวก โดยมีวิธีการดูแลพื้นที่บริเวณวัดที่ต้องมีการทำความสะอาด และความสำคัญของต้นไม้ในวัดที่อาจมีอันตราย เช่น ต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ซึ่งมีคนไปบูชา ตลอดจนพรรณนาเกี

…นภพ ๒ พระองค์ทรง คายเสียแล้ว เพราะเหตุนั้น จึงเรียกว่า ภเวสุวนฺตคมโน (แต่) ท่านถือเอา ภ อักษรแต่ ภว ศัพท์ ค อักษร แต่ คมนศัพท์ และ ว อักษร แต่ วนฺต ศัพท์ ทำ (ว อักษร) ให้เป็นทีฆะ เรียกเสียว่า พระภควา เหมื…

ในเนื้อหานี้มีการกล่าวถึงความหมายและการใช้คำว่า 'พระภควา' และความสำคัญของการระลึกถึงพระพุทธคุณในจิตของผู้ฝึกฝน พระโยคาวจรมีจิตที่ปราศจากราคะ โทสะ และโมหะ โดยมุ่งเน้นที่พระตถาคตเจ้า การตกลงในพระกรรมฐาน