บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ : หน้า 17/46

ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ - หน้าที่ 229 ผลโชตกนิบาต ๔. ถ้าความท่อนต้นกล่าวเหตุ ซึ่งน่าชวนให้ถามถึงผลว่า ข้อนั้น จะให้ผลอย่างไร จึงกล่าวผลเสียในความท่อนหลังทีเดียว ไม่ ต้องให้ถาม; นิบาตซึ่งเป็นเครื่องหมายความข้อนี้ในท่อนหลัง เรียก ชื่อว่า ผลโชตโก หรือเรียกให้สั้นว่า ผล, แม้ในอรรถนี้ก็ใช้ นิบาต ๓ ศัพท์นั้น, ตรงความไทยว่า ด้วยว่า มีอุทาหรณ์ดังนี้: ทานํ ทาตพฺพเมว, ทายหิ โภคสมุปท์ อาวหติ. (คันถาภรณ.) ความท่อนต้น น่าชวนให้ถามว่า ให้ทานมีผลอะไร, จึงอธิบายผล แห่งทานนั้น ในท่อนหลังว่านำโภคสมบัติมา, เหตุนั้นความท่อนต้น จึงชื่อว่าเป็นเหตุ, ความท่อนหลังชื่อว่าเป็นผลฉะนี้: หิ ในท่อนหลัง นั้นเรียก ผลโชตโก เพราะส่องความที่เป็นผล อุทาหรณ์ผูกไว้เป็น ตัวอย่างดังนี้: ปญฺญา นาม อิจฉิตพฺพา, ตาย จ สุขุมมปิ อตฺถ วิจาเรติ. วิเสส โชตกนิบาต ๕. ถ้าความท่อนต้นกล่าว ลักษณะแห่งคน หรือของอะไร ๆ โดย อาการเสมอกัน ไม่ได้วินิจฉัยว่า วิเศษกว่ากันอย่างไร, ความท่อนหลัง วินิจฉัยวิเศษออกไป นิบาตซึ่งเป็นเครื่องหมายความข้อนี้ในท่อนหลัง เรียกชื่อว่า วิเสสโชตโก หรือเรียกให้สั้นว่า วิเสโส. แม้ในอรรถนี้ ก็ใช้นิบาต ๓ ศัพท์นั้น, ตรงความไทยว่า แต่, ก็แต่ว่า ถึง က