อรรถกถ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 19 / 42

…พย์ได้ด้วยความพยายามนั้น การประพฤติผิดในกามต้องประกอบด้วยองค์ ๔ คือ ๑. หญิงหรือชายที่ไม่ควรละเมิด 9 อรรถกถาบาลี ขุททกปาฐวัณณนา เล่ม ๑๓ หน้า ๒๒

บทความนี้กล่าวถึงการรักษาศีลในพระพุทธศาสนา โดยเน้นที่องค์วินิจฉัยศีลที่ประกอบด้วยองค์ประกอบต่างๆ ที่ใช้ในการวินิจฉัยการฆ่าสัตว์ การลักทรัพย์ และการประพฤติผิดในกาม พร้อมรายละเอียดในแต่ละองค์ประกอบเพื่อ

…๔ อย่างนี้เรียกว่าศีลทะลุ และถ้าลดหลั่นลงมาอีก ก็จะเรียกว่า ศีลด่าง ศีลพร้อย ตาม ลำดับ นอกจากนี้ พระอรรถกถาจารย์ ยังได้แสดงหลักสำหรับ วินิจฉัยว่า การละเมิดศีลแต่ละข้อจะมีโทษมากหรือน้อย” นั้น ขึ้นอยู่กับสิ่ง…

บทความนี้กล่าวถึงการวินิจฉัยศีลในการฆ่าสัตว์ โดยเน้นว่าการละเมิดศีลมีโทษมากน้อยแตกต่างกันขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น คุณของสัตว์, ขนาดของสัตว์, ความพยายามในการฆ่า, และเจตนาของผู้กระทำ. ตัวอย่างเช่น การ

…ว การสั่งสมบุญจึงเป็นกิจที่เราทั้งหลายต้องกระทำ กันทุกวัน ทุกเวลาและทุกสถานที่ มีวาระบาลีที่ปรากฏใน อรรถกถาขุททกนิกาย ชาดก ว่า “บุคคลจะเป็นอุบาสกหรืออุบาสิกาก็ตาม ผู้ถึง พระรัตนตรัยอันประกอบด้วยคุณอันอุดมอย…

บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของบุญในการสร้างบารมี และการเป็นผู้มีโลกียสมบัติและอริยสมบัติ โดยอ้างอิงถึงพระรัตนตรัย และพระสัมมาสัมพุทธเจ้า บทเรียนจากมหาโควินทสูตรแนะนำให้ผู้ปฏิบัติต้องสะสมบุญเพื่อพ้นจากอ

…ปฏิบัติธรรม จึงเป็นกิจหลักที่ต้องทําให้เป็นประจํา สม่ำเสมอ ความว่า มีวาระแห่งพระภาษิตที่ปรากฏอยู่ใน อรรถกถโลสกชาดก “ผู้ใดเมื่อถูกกล่าวสอนอยู่ ไม่ทำตามคำสอนของผู้ ปรารถนาประโยชน์ ผู้อนุเคราะห์ด้วยประโยชน์เกื…

บทความนี้พูดถึงความสำคัญในการสั่งสมบุญและการทำความเพียรในเส้นทางแห่งกรรม โดยเน้นถึงการไม่ประมาทและการปฏิบัติธรรมอย่างสม่ำเสมอเพื่อให้บรรลุเป้าหมายในชีวิต ซึ่งรวมถึงหลักคำสอนเกี่ยวกับการอยู่ร่วมกันในสั

…นทุกๆ วัน การใช้ ชีวิตให้ผ่านไปอย่างนี้ ได้ชื่อว่าเป็นชีวิตของผู้ที่ไม่ประมาท มีวาระพระบาลีที่ปรากฏ อรรถกถา โลสกชาดก ความว่า “ภิกษุทั้งหลาย โลสกติสสะผู้นี้ ได้ประกอบกรรมคือ ความเป็นผู้มีลาภน้อย และความเป็นผ…

บทความนี้สำรวจถึงความสำคัญของการใช้ชีวิตในทางที่สร้างบารมี ซึ่งเวลาในโลกมนุษย์นั้นผ่านไปอย่างรวดเร็ว การสะสมบุญและบารมีเป็นสิ่งที่นักสร้างบารมีควรทำในทุกช่วงเวลา โดยเกี่ยวข้องกับวาระพระบาลี โลสกชาดก แ

ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 480 นวมปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 481 กมฺม ฯ ปนสทฺโท ทฬห์ ฯ เตน วุตต์ อภิธมฺมาวตารฎีกาย น หิ ราคาทีนนฺตยาทิ ฯ อวิกขมภิกา อนุ...กาติ

…ี่มีผลต่อการเข้าใจธรรมชาติเชิงลึกในแง่มุมที่หลากหลาย เช่น สมาธิและผลงานด้านปฏิบัติการในพระพุทธศาสนา อรรถกถาในกรณีการเข้าถึงสภาวะสัมมาสมาธิและการพัฒนาความรู้ด้านกสิณในเชิงวิธีการปฏิบัติ.

… ฉะนั้น ๆ ถึงแม้ก้อนเนื้อที่กำหนดด้วย กระดูกคิ้ว ท่านก็เรียกว่า จักขุ โดยเป็นไปร่วมกับจักขุ ฯ แต่ใน อรรถกถา พระอรรถกถาจารย์ ทำในใจว่า เพราะธา ๆ เพราะธาตุทั้งหลายมีอรรถ มากมาย แม้ จกฺขติ ศัพท์ มีอรรถว่า แสดง…

…ทนากับมาคันทิยะที่ศึกษาเกี่ยวกับธรรมชาติของประสาทสัมผัส และตีความเกี่ยวกับศัพท์ที่ใช้ในพระอภิธรรมและอรรถกถา

…ุ ท่านอาจารย์สงเคราะห์เอา เวลาสลบเข้าด้วย ฯ [ปัจจเวกขณะชวนจิต] คำว่า ภควโต ฯ เป ฯ วทนฺติ ความว่า พระอรรถกถาจารย์กล่าว ว่า การนำจิต ที่มีอาวัชชนะเป็นประธานไปโดยถึงยอดแห่งความเป็น ผู้มีความชำนาญในการคำนึงของพ…

…นไปยังความเข้าใจที่ลึกซึ้ง ซึ่งทำให้เป็นไปได้ที่จะเข้าถึงอารมณ์ต่างๆ ที่เกี่ยวกับการทำยมกปาฏิหาริย์ อรรถกถาเล่าถึงแนวทางในการขยายความรู้และนำไปสู่การปฏิบัติอย่างมีประสิทธิภาพ

…ื่อว่าอินทรีย์ เพราะอรรถว่า เป็นใหญ่ เพราะฉะนั้น ท่านอาจารย์จึงกล่าวคำมีอาทิว่า จักขุนทรีย์ ฯ แต่ใน อรรถกถาพระพุทธโฆษาจารย์ได้มีกล่าวอรรถแห่งอินทรีย์ไว้ แม้อย่างอื่น มีอรรถว่า" เป็นเครื่องหมายของสิ่งที่เป็น…

…งในสภาวะต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงเวลาที่บุคคลสามารถทำความเข้าใจด้วยอำนาจของสติปัญญา การวิเคราะห์อรรถกถาที่เกี่ยวข้องกับอินทรีย์และการปฏิบัติที่ถูกต้องเพื่อให้เข้าถึงความรู้ดังกล่าว.

…้าทำกิจตามหน้าที่ของ ตน ๆ โดยปกติ, อันจะรักษาความสงบ ก็จำต้องมีกำลังพอจะห้ามความกำเริบจลาจล ดุจคำใน อรรถกถาว่า กฏเกน กฏกุทธรณ์ บ่งหนามด้วยหนาม ใช้ในข้อความอันจะต้องแก้ด้วย อาการเช่นเดียวกันกับที่เป็นเหตุเกิ…

เนื้อหาพูดถึงบทบาทของพระมหากษัตริย์ในการปกครองประชาชนด้วยราชธรรมและการรักษาความสงบในยุคพุทธกาล โดยยกตัวอย่างกรณีของพระเจ้าพิมพิสารที่ดำเนินการห้ามไม่ให้ผู้รับบวชหลีกเลี่ยงจากการเป็นราชภัฏ เพื่อไม่ให้ก

ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสกุล (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 288 วิสุทธิมคฺเค สนฺติ เทวา จาตุมมหาราชิกา สนฺติ เทวา ตาวตีสา ยามา ดุสิตา นิมมานรติโน ปรนิมมิตวสวัตติโน สนฺติ เทวา พรหมกายิกา สนฺติ เทวา

… เนื้อหามุ่งเน้นไปที่การศึกษาอมตะธรรมของเทวดา สถานที่และการสอดคล้องกับหลักการของพระธรรมในทางปฏิบัติ อรรถกถาที่เกี่ยวข้องเน้นหนักถึงการปฏิบัติตนธรรมในระหว่างการบรรลุอภิญญา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านการมีสติและส…

…งสือทางพระพุทธศาสนาที่เป็นภาษามคธไว้มาก งานใหญ่ ที่เป็นมรดกตกทอดมาถึงเราทั้งหลาย ก็คือ งานแปลคัมภีร์อรรถกถา พระไตรปิฎกจากภาษาสีหฬเป็นภาษามคธ หรือ ภาษาบาลี ในเมือง ไทยได้เรียนคัมภีร์ที่ท่านทำไว้เป็นภาษามคธตั…

วิสุทธิมรรค เป็นปกรณ์พิเศษที่พระพุทธโฆสะได้รจนาขึ้นเพื่อแสดงธรรมในพระไตรปิฎก โดยมีการจัดหมวดหมู่ต่างๆ เช่น ศีล สมาธิ และปัญญา ท่านได้อธิบายโดยละเอียดและอ้างพระพุทธวจนะอย่างถูกต้อง เป็นผลงานที่สำคัญในก

…(นั้น) เกี่ยวสอดไว้แล้ว ข้าแต่พระโคดม เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าขอทูลถาม พระองค์ ใครจะพึงถางชัฏนี้ได้." อรรถกถาธิบายย่อแห่งปัญหานั้นต่อไปนี้ :- คำว่าชัฏนี้ เป็นชื่อ * สํ. ส. ๑๕/๒๐. โบราณท่านนิยมเติมคำเพื่อเข้าก…

บทความนี้นำเสนอการแปลและอธิบายวิสุทธิมรรค ภาค ๑ ตอน ๑ ที่เริ่มต้นด้วยการให้นอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า พร้อมกับการพรรณนาถึงปัญหาที่เกิดขึ้นในธรรมชาติ และการตอบปัญหาของพระพุทธองค์เกี่ยวกับการถางชัฏที่

…า ขลุปัจฉาภัตรติกะ คำว่า ปัจฉาภัตรนี้ เป็นชื่อแห่งการฉันอริตตะโภชนะ ที่ห้ามด้วยอำนาจการสมาทาน แต่ ในอรรถกถา กล่าวว่า "นกตัวหนึ่ง ชื่อ ขลุ" นกนั้นคาบเอาผลไม้ (ผลหนึ่ง) ได้แล้ว ครั้นผลไม้นั้น (บังเอิญ) ตกไปเส…

…ัตรติกะ รวมถึงการเข้าไปอยู่ในป่าของภิกษุอารัญญิกะและการเข้าไปอยู่ที่โคนไม้ การอธิบายสมาทานธุดงค์ และอรรถกถาเกี่ยวกับภิกษุที่มีการฉันหรือเข้าไปอยู่ อย่างละเอียด.

…ี่ตนได้บรรลุ มาเท่านั้น แต่ภิกษุพหูสูต เพราะความที่เธอได้เข้าไปหาอาจารย์นั้นๆ สอบอุคคหะและปริปุจฉา (อรรถกถา) มาอย่างวิเศษแล้ว ( ก่อนจะ ให้กรรมฐาน เธอ ) จะต้องกำหนดพระสูตร (คือข้อความที่กล่าวไว้ใน พระสูตร อั…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการให้กรรมฐานโดยภิกษุลัชชี ซึ่งเน้นการบรรลุผลจากการปฏิบัติและความรู้ที่ได้จากการศึกษาพระสูตร การกำหนดกรรมฐานในทางที่เหมาะสมและการทำวัตรปฏิบัติต่ออาจารย์ผู้ให้กรรมฐาน เพื่อเสริมสร

…งบอกจริยาโดยธรรม ประวัติ ด้วยประการฉะนี้เทอญ แต่เพราะว่า วิธีบอกจริยานี้ มิได้มาในพระบาลี มิได้มาใน อรรถกถาทุกอาการ ร” ข้าพเจ้าว่าไปตามแนวอาจริยมัติเท่านั้น เพราะ เหตุนั้น บัณฑิตจึงไม่จำเป็นต้องเชื่อเอาเป็น…

…นุษย์ ที่อาจเกิดจากการขาดสมาธิและกระจัดกระจายใจในการทำกิจกรรม เหตุที่จริยานี้ไม่สามารถพบในพระบาลีและอรรถกถา ถือเป็นการศึกษาในแนวทางอาจริยมัติ

…ี่เหลือ พึงทราบตามนัยที่กล่าวแล้วนั้น เทอญ " นีลกสิณ จบ ปีติกสิณ นัยแม้ในปีติกสิณก็ดุจนัยนั้น สมคำ (อรรถกถา) ที่กล่าวไว้ว่า " พระโยคาวจรผู้จะขึ้นเอาปีตกสิณ ย่อมถือเอานิมิตในสีเหลือง ใน ดอกไม้บ้าง ในผ้าบ้าง …

ในการสร้างกสิณมณฑล ผู้ปฏิบัติสามารถนำดอกไม้ประเภทต่างๆ มาทำให้เต็มผอบ และสามารถใช้วัสดุหลากหลายสี เช่น ผ้าสีเขียว หรือสีอื่น ๆ ในการสร้างเป็นรูปแบบต่างๆ รวมถึงการทำให้เคลื่อนที่ได้ตามที่ได้กล่าวถึงในบ

…นเถิด คำที่เหลือก็เช่นเดียว " กันนั้นแล ปีตกสิณ จบ [โลหิตกสิณ] นัยแม้ในโลหิตกสิณก็ดุจนัยนั้น สมคำ ( อรรถกถา ) ที่กล่าวไว้ว่า " พระโยคาวจรผู้จะขึ้นเอาโลหิตกสิณ ย่อมถือเอานิมิตในสีแดง ใน ดอกไม้บ้าง ในผ้าบ้าง …

บทนี้กล่าวถึงการทำกสิณในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะการสร้างนิมิตทั้งในสีเหลืองและสีแดงซึ่งมีความสำคัญในทางลัดสู่การเห็นอภิญญา พระพุทธศาสนาแนะนำให้ใช้ดอกไม้หรือผ้าสีต่างๆ เพื่อกระตุ้นการเกิดนิมิตและการทำสมาธ

…ยได้ยอนหนอน หรือตัวพยาธิร้อง ถ้ามันร้องได้จริง ก็ที่จะต้องมีทิพโสตจึงจะได้ยิน เทียบเรื่องเล็นร้อง ในอรรถกถาธรรมบท ที่ว่าพระพุทธเจ้าทรงได้ยินด้วยพระทิพโสต ในที่นี้ จึงเลี่ยงว่า "ระงม วิรวนตา นี้ ได้พบในสัมโม…

ในเอกสารนี้มีการอธิบายพยาธิ 32 ประเภทที่อาศัยอยู่ในอุทร ขนาดและลักษณะที่แตกต่างกัน เช่น พยาธิประเภทต่างๆ ที่เปรียบเสมือนหนอนในอุทรที่มีพฤติกรรมที่แสดงถึงการแย่งอาหารในร่างกายมนุษย์ เมื่อร่างกายมีอาหาร

…ปส่ง) ให้ถึงที่ ๆ ปลอดภัยเสียด้วย ๑. บาเทยุย นี้ คือ ขาเทยย ลบนิคคหิตด้วยอำนาจฉันท์ ๒. คาถานี้แปลยา อรรถกถาท่านก็ทิ้งเสีย เปิดดูในอรรถกถามหากปิชาดก ตึสตินิบาต ท่าน เรียงไว้ดังนี้ มายุโย มิ กริ ภทฺทนฺเต ตุวณ…

เนื้อหาที่นำเสนอเป็นการสนทนาเกี่ยวกับการต่อสู้เพื่อชีวิตและการเห็นคุณค่าของการดำรงอยู่ โดยอธิบายถึงบุรุษที่คิดจะฆ่าลิงเพื่อเป็นอาหารและความขัดแย้งภายในใจที่เกิดขึ้น นอกจากนี้ยังมีการสื่อสารถึงความสำคั