การวินิจฉัยศีลในการฆ่าสัตว์ : หน้า 97/205

97 พระมหาสุวิทย์ วิชเชสโก ป.ธ.๙ ส่วนการกระทําใดๆ ที่แม้จะไม่ครบองค์วินิจฉัยศีล เช่น การฆ่ามีองค์ ๕ แต่ทำไปแค่องค์ ๔ อย่างนี้เรียกว่าศีลทะลุ และถ้าลดหลั่นลงมาอีก ก็จะเรียกว่า ศีลด่าง ศีลพร้อย ตาม ลำดับ นอกจากนี้ พระอรรถกถาจารย์ ยังได้แสดงหลักสำหรับ วินิจฉัยว่า การละเมิดศีลแต่ละข้อจะมีโทษมากหรือน้อย” นั้น ขึ้นอยู่กับสิ่งต่อไปนี้ การฆ่าสัตว์ มีโทษมากหรือน้อย ขึ้นอยู่กับ ๑. คุณ การฆ่าสัตว์ที่มีคุณมาก จะมีโทษมากกว่าการ ฆ่าสัตว์ที่มีคุณน้อยหรือไม่มีคุณ เช่น ฆ่าพระอรหันต์ มีโทษ มากกว่าฆ่าปุถุชน ฆ่าสัตว์ที่ช่วยงานมีโทษมากกว่าฆ่าสัตว์ ดุร้าย เป็นต้น ๒. ขนาดกาย สำหรับสัตว์ดิรัจฉานจำพวกที่ไม่มีคุณ เหมือนกัน การฆ่าสัตว์ใหญ่ มีโทษมากกว่าการฆ่าสัตว์เล็ก ๓. ความพยายาม มีความพยายามในการฆ่ามาก มี โทษมาก มีความพยายามน้อย มีโทษน้อย ๔. กิเลสหรือเจตนา กิเลสหรือเจตนาแรง มีโทษมาก กิเลสหรือเจตนาอ่อน มีโทษน้อย เช่น การฆ่าด้วยโทสะ อรรถกถาบาลี ขุททกปาฐวัณณนา เล่ม ๑๗ หน้า ๑๗