การฉันปัจฉาภัตรในวิสุทธิมรรค : หน้า 129/184

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - - หน้าที่ 125 ถือเอาก้อนข้าวในบาตรเป็นปกติ) องค์แห่งภิกษุปัตตปิณฑิกะนั้น ชื่อว่า ปัตตปิณฑิกังคะ. คำว่า ขลุ เป็นนิบาตในอรรถปฏิเสธ ภัตรที่ภิกษุเป็นผู้ห้าม (ภัตร) แล้วได้มาในภายหลัง ชื่อว่า ปัจฉาภัตร การฉันปัจฉาภัตรนั้น ก็ชื่อว่า ปัจฉาภัตร เพราะทำความหมายแห่งปัจฉาภัตร ใน (อรรถคือ) การฉัน ปัจฉาภัตรนั้น การฉันปัจฉาภัตรเป็นปกติของภิกษุนั้น เหตุนั้น ภิกษุนั้น จึงชื่อว่าปัจฉาภัตรติกะ (ผู้มีการฉันปัจฉาภัตรเป็นปกติ) ภิกษุไม่เป็นผู้มี การฉันปัจฉาภัตรเป็นปกติ ชื่อว่า ขลุปัจฉาภัตรติกะ คำว่า ปัจฉาภัตรนี้ เป็นชื่อแห่งการฉันอริตตะโภชนะ ที่ห้ามด้วยอำนาจการสมาทาน แต่ ในอรรถกถา กล่าวว่า "นกตัวหนึ่ง ชื่อ ขลุ" นกนั้นคาบเอาผลไม้ (ผลหนึ่ง) ได้แล้ว ครั้นผลไม้นั้น (บังเอิญ) ตกไปเสีย ย่อมไม่ กินผลไม้อื่นอีก (ในวันนั้น) ภิกษุนี้ก็เป็นเช่นนั้น เหตุนั้น จึงชื่อว่า ขลุปัจฉาภัตติกะ (ผู้มีอันไม่ฉันปัจฉาภัตรเป็นปกติเหมือนนกขลุ)" องค์แห่งภิกษุขอุปัจฉาภัตติกะนั้น ชื่อว่า ขลุปัจฉาภัตติยังคะ การเข้าไปอยู่ในป่า ชื่อว่า อรัญญะ การเข้าไปอยู่ป่านั้น เป็น ปกติของภิกษุนั้น เหตุนั้น ภิกษุนั้นจึงชื่อว่าอารัญญิกะ (ผู้มีการเข้า อยู่ในป่าเป็นปกติ) องค์แห่งภิกษุอารัญญิกะนั้น ชื่อว่า อารัญญิกังคะ การเข้าไปอยู่ที่โคนไม้ ชื่อ รุกขมูล การเข้าไปอยู่ที่โคนไม้นั้นเป็น ๑. หมายความว่า ไม่ใช่ห้ามด้วยสิกขาบท แต่ห้ามตามที่ภิกษุสมาทานธุดงค์ข้อนี้. ๒. อรรถกถาชื่ออะไร ? ๓. ขลูติ เอโก สกุโณ เอโก ตรงนี้ชวนให้น่าแปลว่า "ชนิดหนึ่ง" แต่ถ้าประสงค์จะให้แปล อย่างนั้น เหตุไรท่านจึงไม่ใช้ โยโกจิ เล่า