หน้าหนังสือทั้งหมด

อายตนะและวิถีจิต
126
อายตนะและวิถีจิต
อายตนะเป็นที่เกิดแห่งวิถีจิตอยู่เสมอ จะเกิดในชาติใดภพใดก็ตามวิถีจิตไม่เกิดที่อื่น ต้องเกิด ตามอายตนะเหล่าน…
อายตนะเป็นที่เกิดแห่งวิถีจิต ซึ่งหมายถึงการรวมกันของอารมณ์และวิถีจิตที่ต้องอาศัยอายตนะ ทั้ง 6 ได้แก่ ตา หู…
อายตนะ 12: ความหมายและบทบาทในวิปัสสนา
124
อายตนะ 12: ความหมายและบทบาทในวิปัสสนา
บทที่ 6 อายตนะ 12 ในบทเรียนที่แล้ว นักศึกษาได้ศึกษาเกี่ยวกับขันธ์ 5 สำหรับในบทเรียนนี้นักศึกษาจะ ได้ศึกษาวิปัสสนาภ…
ในบทเรียนนี้นักศึกษาได้ศึกษาอายตนะ 12 ซึ่งมีความหมายหลายประการ โดยเฉพาะการทำให้จิตและเจตสิกกว้างขวางขึ้น อายตนะแบ่งออกเป็นอายตนะภายในแ…
วิถีทิศมรรคแปล ภาค ๓ ตอนที่ 127
128
วิถีทิศมรรคแปล ภาค ๓ ตอนที่ 127
…- วิถีทิศมรรคแปล ภาค ๓ ตอนที่ 127 อยู่ นั้น เพียงนั้น (เพราะเหตุนี้ ทวาและอารมณ์ทั้งหลายนัน จึงชื่อ อายตนะ (แปลว่านำอายตนะ คือ สารทุกข้อน ยึดอยู่แล้วไป) ธรรมทั้งปวงนี้ ได้ชื่อว่า อายตนะ ฯ เพราะเป็นที่ส่งต่อ…
เนื้อหานี้เกี่ยวกับคำว่า 'อายตนะ' ซึ่งหมายถึงสถานที่ที่จิตเจตสิกใช้ส่งต่ออารมณ์และธรรมต่างๆ โดยมีการนำเสนอความหมายที่หลากหลาย เช่น อ…
อายตนะ 12 ตามทัศนะของพระมงคลเทพมุนี
133
อายตนะ 12 ตามทัศนะของพระมงคลเทพมุนี
6.5 อายตนะ 12 ตามทัศนะของพระมงคลเทพมุนี 1. ความหมายและอายตนะแบบต่าง ๆ พระเดชพระคุณพระมงคลเทพมุนีได้ให้ความหมาย…
บทความนี้เสนอความหมายของอายตนะตามทัศนะของพระมงคลเทพมุนี โดยแบ่งอายตนะออกเป็น 2 ประเภท คือ โลกายตนะที่ดึงดูดสรรพสัตว์ไปตามภพภูมิ แล…
อายตนะ 12: การติดต่อของจิตและอารมณ์
241
อายตนะ 12: การติดต่อของจิตและอารมณ์
11.2 อายตนะ 12 อายตนะ 12 หมายถึง แดนติดต่อให้จิตหรือวิญญาณกับอารมณ์คือสิ่งเร้าได้ติดต่อกัน แล้วสำเร็จ เป็นการเห…
อายตนะ 12 แบ่งออกเป็นอายตนะภายใน 6 ประเภท ได้แก่ ตา, หู, จมูก, ลิ้น, กาย, ใจ และอายตนะภายนอก 6 ประเภท ได้แ…
การวิเคราะห์ความเห็นในคัมภีร์ กถาวัตถุอรรถถกา
11
การวิเคราะห์ความเห็นในคัมภีร์ กถาวัตถุอรรถถกา
…วกเหตุฑา ทั้งหลายที่ว่า "ทุกข์เท่านั้นเป็นฝันไป- ผันนะ(สำเร็จมาจากเหตุ) ส่วนธรรมที่เหลือคือ ขันธ์ อายตนะ ธาตุ อินทรีย์ เป็นอนุปริปันนะแนะ (ไม่สำเร็จจากเหตุ)" เพราะอาศัยคำ [ที่พูเป็นคำถามในปฐม] ว่า …
…องกลุ่มต่างๆ เช่น อุตตารปกะ และนิยายสรรพสิวะ ซึ่งมีความเห็นตรงข้ามกัน จุดสำคัญคือการกล่าวถึงธรรม 5, อายตนะ 12, ธาตุ 18, และอินทรีย์ 22 ที่มีผลต่อการพิจารณาสภาวะต่างๆ ในอดีต อนาคต และปัจจุบัน โดยยกตัวอย่างคำ…
องค์ประกอบของใจและอายตนะในพุทธศาสนา
9
องค์ประกอบของใจและอายตนะในพุทธศาสนา
…งขาร" เป็นการตั้งใจที่จะทำหรือปรุงแต่งสิ่งใดสิ่งหนึ่ง "วิญญาณ" เป็นการรับรู้ด้วยใจ นอกจากนี้ ยังมี "อายตนะ 12" อายตนะภายใน 6 คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ และอายตนะภายนอก6 คือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ธรรมร่ว…
…นที่เกี่ยวข้องกับ 'ใจ' ในพุทธศาสนา ซึ่งประกอบด้วย 'เวทนา', 'สัญญา', 'สังขาร', และ 'วิญญาณ' โดยเฉพาะ อายตนะ 12 ที่แสดงถึงการรับรู้อารมณ์และการตอบสนองต่อสิ่งภายนอก นอกจากนี้ยังได้พูดถึง 'ธาตุ 18' ที่รวมทั้งอา…
การศึกษาอายตนะและผัสสะในพระพุทธศาสนา
351
การศึกษาอายตนะและผัสสะในพระพุทธศาสนา
…ิดได้ คำว่า "โดยเฉกอวนะนึกษ" เป็นต้น ความว่า พระตาถเจ้าวง แสดงพระพุทธธิบายว่า ผัสสะอันเดียวอ้อมมีพระอายตนะหลายอย่าง ได้ โดยแสดงออกด้วยคำเป็นเอกพจน์นี้ว่า " สพายตนปอญจ ผฺโลฺ " ส่วนว่า ในอายตนะทั้งหลาย บํานิต…
เอกสารนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับอายตนะและผัสสะในพระพุทธศาสนา โดยมุ่งเน้นความสำคัญของปัจจัยที่มีผลต่อความรู้สึกและประสบการณ์ทางอารมณ์ในกระบ…
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 245
246
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 245
…าสานัญจายตนะ เพราะอรรถวิเคราะห์ว่า "อากาสานัญจะ (อากาศหาที่สุดมิได้) ด้วย อากาสานัญจะนั้นชื่อว่าเป็นอายตนะ โดยอรรถว่าเป็นที่อาศัยอยู่ ดุจ (คำว่า) เทวายตนะ (คีเทวสถาน) ของเทวดาทั้งหลาย เพราะอากาสานัญจะนั้นเป…
ในหน้าที่ 245 ของวิสุทธิมรรคแปล ได้มีการวิเคราะห์คำว่า 'อากาสานัญจายตนะ' ซึ่งมีความหมายทั้งในแง่ของอารมณ์และอดีตการก้าวล่วง การวิเคราะห์นี้ช่วยให้เข้าใจถึงความสัมพันธ์ระหว่างฌานและอารมณ์ อากาสานัญจายต
ธรรมะเพื่อประชา - ผลแห่งการฟังธรรม
216
ธรรมะเพื่อประชา - ผลแห่งการฟังธรรม
…มาก จึงคิดจะสงเคราะห์อาชีวก ให้ได้สติระลึก ถึงสัญญาที่เคยสั่งสมมา จึงตอบไปว่า “สัตว์จำพวกนี้ชื่อว่า อายตนะ” อาชีวกจึงถามย้ำว่า “ท่านผู้เจริญ อะไรชื่อว่าอายตนะ” พระเถระกล่าวว่า “ชาวโลกต่างพากันเรียกสัตว์เหล่…
…ป็นงูเหลือม และการเข้าใจธรรมที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงในชีวิตของเขา เมื่อได้แก่ความรู้และความเข้าใจในอายตนะและขันธ์ ๕ ทำให้เขาตัดสินใจขอบวชเพื่อบำเพ็ญสมณธรรม การฟังธรรมจึงช่วยให้เกิดการตระหนักรู้และสัมมา ทิฏ…
แนวคิดเกี่ยวกับอายตนะ
123
แนวคิดเกี่ยวกับอายตนะ
แนวคิด 1. อายตนะ หมายถึง ธรรมที่ยังผลของตนให้เกิดขึ้น หรือทำจิตและเจตสิกให้กว้างขวาง หรือ เป็นอวัยวะที่ต่อระหว่างจิต…
อายตนะหมายถึงธรรมที่ทำให้เกิดผลซึ่งเกี่ยวข้องกับจิตและเจตสิก มีอายตนะ 2 ประเภทคือ ภายในและภายนอก ซึ่งมีคุณ…
สัตว์และความหมายในพระพุทธศาสนา
167
สัตว์และความหมายในพระพุทธศาสนา
…าคตบถในกาก่อน คิดว่า " นั่นนั่นนะ เป็นอุปนิสัยของเขา " จึงกล่าวว่า " ผู้มีอายุ สัตว์เหล่านี้ชื่อว่า อายตนะ." อาทิตย์นั้น ได้ฟังว่าว่า " อายตนะ " ยังรีรอโลดปับะให้ตั้งขึ้นแล้วนั่งกระ โย่ยง ขึ้น พระเณร ได้ให้…
…ัติของสัตว์ในบริบทของพระพุทธศาสนา เรื่องราวการบรรพชาในสำนักพระเณรและการเจริญวิสาสนา, และความสำคัญของอายตนะในพระธรรมคำสอน. มีการพูดถึงการตรึกตรองของผู้บรรพชา, รวมถึงเรื่องราวการเกิดใหม่ในพรหมโลก และความสัมพั…
กระบวนการรับรู้และวิญญาณ
131
กระบวนการรับรู้และวิญญาณ
…ใจ การรับรู้จะเกิดขึ้นได้เมื่อวิญญาณเกิดขึ้น ซึ่งโดยปกติวิญญาณจะเกิดขึ้นเมื่อเกิดการ กระทบกันระหว่างอายตนะภายนอกกับอายตนะภายใน แต่ในบางกรณีก็ไม่เกิดการรับรู้ เช่น ถูกสัมผัสขณะหลับ หรือมองสิ่งต่าง ๆ ขณะเหม่อ…
การรับรู้เกิดจากการสัมผัสเมื่ออายตนะ อารมณ์ และวิญญาณมาบรรจบกัน โดยมีช่องทางต่างๆ ของอายตนะ เพื่อเสริมสร้างความรู้และความรู้สึกต่ออารมณ์…
การเจริญภาวนาและสมาธิในพระพุทธศาสนา
189
การเจริญภาวนาและสมาธิในพระพุทธศาสนา
…ช่รูปฌานเป็นที่ตั้งแห่งการงานทางใจ 2. วิปัสสนากรรมฐาน คือ อุบายเรื่องปัญญา มี 6 ภูมิ ได้แก่ ขันธ์ 5 อายตนะ 12 ธาตุ 18 อินทรีย์ 22 อริยสัจ 4 ปฏิจจสมุปบาทธรรม (ธรรมที่อาศัยซึ่งกันและกันเกิดขึ้น) 10.5.2 สมาธิ …
…างพุทธศาสนาอย่างแท้จริง ในคัมภีร์วิมุตติมรรคกล่าวถึงสมาธิที่ให้ความตั้งมั่นกับจิต การพิจารณาขันธ์ 5 อายตนะ 12 ธาตุ 18 เป็นต้น ซึ่งเป็นเครื่องมือในการพัฒนาความเข้าใจทางจิต โดยมีจุดประสงค์เพื่อความจริงและการพ…
วิปัสสนากัมมัฏฐานและความหมายของวิปัสสนา
65
วิปัสสนากัมมัฏฐานและความหมายของวิปัสสนา
…ปัสสนา วิปัสสนาที่กล่าวไว้ในพระไตรปิฎกมีอยู่ 6 อย่าง หรือที่ภาษาพระเรียกว่า มีภูมิ 6 ได้แก่ ขันธ์ 5 อายตนะ 12 ธาตุ 18 อินทรีย์ 22 อริยสัจ 4 ปฏิจจสมุปบาท การศึกษาวิปัสสนาในแนวทางปฏิบัติ เป็นการศึกษาตั้งแต่กา…
…การเห็นด้วยตาธรรมกายเป็นการรู้ที่ตรงตามความจริง แล้วกล่าวถึงวิธีการศึกษาที่มี 6 ภูมิ ได้แก่ ขันธ์ 5 อายตนะ 12 ธาตุ 18 อินทรีย์ 22 อริยสัจ 4 ปฏิจจสมุปบาท ต้องอาศัยกายธรรมในการมองเห็นและเข้าใจสภาพภพในมุมมองขอ…
ภพภูมิและขันธ์ 5 ในพระพุทธศาสนา
6
ภพภูมิและขันธ์ 5 ในพระพุทธศาสนา
…นธ์ 5 95 5.5 ขันธ์ 5 ตามหลักคำสอนของพระมงคลเทพมุนี 96 5.6 ประโยชน์ของการเรียนรู้ขันธ์ 5 106 บทที่ 6 อายตนะ 12 6.1 ความหมายของอายตนะ 6.2 คุณสมบัติของอายตนะ 111 114 115 6.3 ประเภทของอายตนะ 117 6.4 การทำหน้าที…
บทที่ 4 ว่าด้วยภพภูมิ มีความหมายถึงลักษณะของภพภูมิในทางพระพุทธศาสนาและความเชื่อมโยงกับวิทยาศาสตร์ พร้อมทั้งความรับผิดชอบที่เกิดจากกิเลสและกรรม ในบทที่ 5 นำเสนอขันธ์ 5 โดยอธิบายความหมาย ธรรมชาติ และองค
วิชาชีพไสยเวทย์และการวิเคราะห์สมาคม
88
วิชาชีพไสยเวทย์และการวิเคราะห์สมาคม
…อนแล้ว จึงนามว่าเวาะห์เป็นสมาคมญ ได้ แม้ในคำอื่น ๆ ก็เหมือนกัน กว่าว่า “ปญฺญาธรายตน” อ. ชั้น ๕ และ อายตนะ ๖” เป็น สมาาขา ทวนนาทสมาคม มี อสมาทกิจ สุคนาม และ อสมาทกิจ คุญสมา เป็นท้อง มีวิคะมาว่า ๓. อธิฤ. ปญ…
การศึกษาเกี่ยวกับวิชาชีพไสยเวทย์มีความสำคัญ เพื่อเข้าใจเกี่ยวกับสมาคมต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับวิญญาณและอิทธิฤทธิ์ ในบทนี้จะเน้นการวิเคราะห์คำศัพท์ทางวิชาชีพ เช่น 'สิทธานุภาพวิญญาณ (ธน)' และการตีความหมาย
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - โลก ๓ และการรู้จัก
267
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - โลก ๓ และการรู้จัก
…้ด้วยอาหาร โลก๒ คือ นาม ๑ รูป ๑ โลก ๓ คือเวทนา ๓ โลก ๔ คืออาหาร 4 โลก ๕ คือ อุปาทานขันธ์ ๕ โลก ๖ คืออายตนะภายใน ๖ โลก ๗ คือ วิญญาณฐิติ ๓ โลก ๘ คือ โลกธรรม ๘ โลก ๕ คือ สัตตาวาส 8 โลก ๑๐ คือ อายตนะ ๑๐ โลก ๑๒ …
ในบทความนี้ จะพาคุณไปทำความเข้าใจเกี่ยวกับโลก ๓ ตามที่พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ทรงรู้ โดยอธิบายถึงสัตว์ทั้งปวงที่ตั้งอยู่ด้วยอาหาร และวิธีการที่ผู้ปฏิบัติจะเห็นโลกในหลายมิติ รวมถึงการรู้ในอาคตสถานที่สามาร
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
315
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
… คือ รูปปทานขันธ์ ๑ เวทนูปาทานขันธ์ ๑ สัญญูปาทานขันธ์ ๑ สังขารรูปาทานขันธ์ ๑ วิญญาณูปาทาขันธ์ ๑ ฯ 0 อายตนะ ๑๒ คือ จักขวายตนะ (อายตนะคือตา) ๑ โสตายตนะ (อายตนะคือหู) ๑ ฆานายตนะ (อายตนะคือจมูก) ๑ ชิวหายตนะ (อา…
…ัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นไปที่ธรรม ๓๓ ในโลกุตตรจิต รวมถึงขันธ์ ๕ อุปาทานขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ และธาตุ ๑๘ ซึ่งสำคัญต่อการศึกษาและเข้าใจอริยสัจ ๔ในพุทธศาสนา โดยหวังว่าจะช่วยให้ผู้อ่านได้เข้าใจ…
อายตนะและความรู้แจ้งในพระพุทธศาสนา
130
อายตนะและความรู้แจ้งในพระพุทธศาสนา
…ตนะ) สภาพเหล่าใดย่อมทรงไว้ซึ่งลักษณะของตนเหตุนั้น สภาพ เหล่านั้น จึงชื่อว่า ธรรม 6.4 การทำหน้าที่ของอายตนะ อายตนะ ทำให้เกิดความรู้ซึ่งเกิดจากการเชื่อมต่อระหว่างอายตนะภายนอกกับ อายตนะภายใน เมื่ออายตนะภายในซึ…
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสถึงความเสื่อมโทรมของร่างกายตามอายุที่เพิ่มขึ้น และอธิบายถึงอายตนะ ในที่นี้หมายถึงการสัมผัสและการรับรู้ซึ่งเกิดจากการติดต่อกับสิ่งภายนอก มีการจำแนกอายตนะ 6 ประการ ได้…