ธรรมะเพื่อประชา - ผลแห่งการฟังธรรม : หน้า 216/580

ธรรมะเพื่อประช ผลแห่งการฟังธรรม ๒๑๕ ของอาชีวก ก็รู้ว่าอาชีวกนี้เคยเกิดเป็นงูเหลือม แล้วได้ฟัง อายตนวิภังค์มามาก จึงคิดจะสงเคราะห์อาชีวก ให้ได้สติระลึก ถึงสัญญาที่เคยสั่งสมมา จึงตอบไปว่า “สัตว์จำพวกนี้ชื่อว่า อายตนะ” อาชีวกจึงถามย้ำว่า “ท่านผู้เจริญ อะไรชื่อว่าอายตนะ” พระเถระกล่าวว่า “ชาวโลกต่างพากันเรียกสัตว์เหล่านี้ โดยสมมติให้ชื่อว่าช้าง ม้า ราชสีห์ หรืออื่นๆ อีกมากมาย” แต่พระบรมศาสดาตรัสว่า “สัตว์เหล่านี้ประกอบด้วยขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ ธาตุ ๑๘ อันเป็นที่เกิดทั้งกุศล และอกุศล ทําให้สรรพสัตว์เหล่านี้ต้องเวียนว่ายในสังสารวัฏอันยาวนาน เพราะฉะนั้นสัตว์เหล่านี้จึงชื่อว่า อายตนะ” เมื่อท่านอาชีวกได้ฟังคำาตอบเช่นนั้นจึงเกิดความแจ่มแจ้ง มีดวงปัญญาสว่างไสวขึ้นมาทันที เกิดหิริโอตตัปปะ มองดู ร่างกายตนเองแล้วรู้สึกละอาย ที่ไม่ได้สวมเสื้อผ้า และเริ่ม เข้าใจว่าลัทธิที่ตนเองปฏิบัติอยู่นั้นไม่ถูกต้อง เมื่อเกิดสัมมา ทิฏฐิแล้ว จึงตัดสินใจขอบวชกับพระเถระ โดยได้บอกเหล่าบริวาร ให้ทราบว่า ตนเองไม่อาจจะไปเข้าเฝ้าพระราชาได้ เพราะ ขณะนี้กำลังบำเพ็ญสมณธรรมอยู่ แม้บริวารจะอ้อนวอนอย่างไร ก็ไม่สามารถเปลี่ยนแปลง