อุปม : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 15 / 63

…ุดภายในต่างจากการหยุดภายนอก ยิ่งหยุดมาก จะยิ่งเห็น ยิ่งรู้สึกถึงการเคลื่อนเข้า สู่ความสว่างภายในมาก อุปมาเหมือนรถยนต์ต้องมีคันเร่งเป็นตัวเพิ่มความเร็ว ส่วนมนุษย์จะมี การหยุดภายในเป็นตัวเร่งการขับเคลื่อน ใ…

การนั่งสมาธิช่วยให้ใจนิ่งและสบาย เมื่อสามารถบรรลุถึงสภาวะนี้ ร่างกายและใจจะรู้สึกละเอียดอ่อน โปร่งเบา และมีความสุขที่ไม่เคยมีมาก่อน โดยการหยุดนิ่งแนบแน่น โดยไม่ต้องบังคับใจจะสบายและขยายใหญ่ขึ้น ทำให้ป

…ม่เสมอกัน ด้วยการกำหนดปัจจัย ละความเป็นผู้สงสัย ด้วยการข้ามพ้นความสงสัยในภายหลังนั้นนั่นเอง เป็นต้น อุปมาเหมือนการละความมืดด้วยแสงประทีป เป็นการดับชั่วคราว 2. วิกขัมภนปหาน เป็นการละธรรมมีนิวรณ์ ด้วยสมาธิ …

ในพระพุทธศาสนา การละกิเลสมีลำดับขั้น โดยแบ่งออกเป็นการละแบบสมุจเฉทปหาน ปฏิปัสสัทธิปหาน และนิสสรณปหาน ซึ่งส่งผลต่อการพัฒนาตนจากปุถุชนไปสู่พระอริยบุคคล เช่น พระโสดาบัน พระสกทาคามี พระอนาคามี และพระอรหัน

…งฟ้า 4. วตฺตา หมายถึง บุคคลผู้ฉลาดพร่ำสอน สามารถอบรมลูกศิษย์ให้ดีได้ และคอยปกป้อง ลูกน้อยให้ปลอดภัย อุปมาเหมือนแม่ไก่สอนลูกให้หาอาหาร 5. วจนกฺขโม หมายถึง บุคคลผู้อดทนต่อถ้อยคำ ยอมรับคำตักเตือนจากสหธรรมิกแ…

บทความนี้นำเสนอถึงคุณธรรม 7 ประการที่สำคัญของกัลยาณมิตร ซึ่งรวมถึงความเคารพ, การมีศีลและสมาธิ, การอบรมผู้เรียน, การอดทนต่อคำตักเตือน, การสอนธรรมะ, ความมั่นคงในธรรม และการไม่ชักนำไปในทางเสื่อม สิ่งเหล่

…ยบร้อย และการชำระกายให้สะอาด เรียบร้อยจะทำให้จิตใจสบาย สะอาดผ่องแผ้ว แม้สมาธิที่เกิดขึ้นก็จะแจ่มชัด อุปมาเหมือนกับแสงสว่าง แห่งประทีปที่เกิดจากตัวตะเกียงที่มีไส้และน้ำมันที่สะอาดหมดจด ไม่มีเขม่าควันสกปรก …

การทำความสะอาดเป็นสิ่งที่สำคัญก่อนการปฏิบัติธรรม ไม่ว่าจะเป็นการซักจีวร การทำความสะอาดบาตร หรือการเก็บจัดข้าวของในบ้าน รวมไปถึงการดูแลร่างกายให้สะอาด การทำสิ่งเหล่านี้จะช่วยให้จิตใจสงบ ลดความกังวลและเ

สัตว์มีพิษ เช่นงูและแมลงป่อง ฉันนั้น อุปมาดังอาวุธทั้งหลายมีลูกศร หอกแทง หอกซัด และ ก้อนหินเป็นต้น ที่บุคคลซัดมาจากทิศทั้งหลายให้ตกลงที่เป้า …

เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาอันตรายจากสัตว์มีพิษ เช่น งูและแมลงป่อง ที่อาจเป็นสาเหตุให้เกิดความตาย พร้อมกับการระลึกถึงความอ่อนแอของอายุที่ผูกพันกับการหายใจ และการเดินทางของอิริยาบถในชีวิตมนุษย์ ทั้งนี้ส

…างหนึ่งปรากฏขึ้น จิตใจก็ผ่องใส ปราศจากราคะ โทสะ โมหะ เป็นธาตุสำคัญที่จะให้ได้บรรลุอรหัตมรรค อรหัตผล อุปมาดัง ตัวเสือที่นายช่างประดิษฐ์ขึ้น มีการเคลื่อนไหวไปมาอ้าปากกระพริบตาได้ดุจเสือจริง ๆ เด็กๆ ทั้งหลาย…

การพิจารณาโกฏฐาสะตามความเป็นสีและสัณฐานช่วยลดความทุกข์ของจิตใจโดยการทำให้เห็นความจริงแท้ของร่างกาย ทำให้ผู้ปฏิบัติหลุดพ้นจากการยึดมั่นถือมั่นในขันธ์ทั้งหลาย และสามารถเข้าถึงอรหัตมรรค อรหัตผลได้ นอกจาก

ให้กำหนดจดจ่ออยู่เพียงจุดกระทบของลมที่ปลายจมูกหรือริมฝีปาก (ผุสนาและรูปนา) ดัง อุปมาด้วย คนง่อย คนเฝ้าประตู และคนเลื่อยไม้ 1. อุปมาด้วยคนง่อย คนง่อยซึ่งกำลังโล้ชิงช้าให้แก่มารดาและลูก…

…การกำหนดจุดที่ลมกระทบระหว่างการหายใจ เพื่อให้สติอยู่กับการสัมผัสของลมที่ปลายจมูกหรือริมฝีปาก โดยเสนออุปมา 3 ตัวอย่าง คือ คนง่อย คนเฝ้าประตูเมือง และชายเลื่อยไม้ ที่เน้นการไม่ใส่ใจลมที่เข้าออก แต่เน้นอยู่ท…

…ละมีสันติตั้งแต่เริ่มต้น ด้วยเหตุนี้ท่านจึงเรียกว่า อุปสมานุสติ หรือสมาธิ อันเกิดจากการระลึกความสงบ อุปมานุสติเป็นอนุสติที่มีนิพพานเป็นอารมณ์ คือ การระลึกถึงคุณพระนิพพานซึ่งเป็น ธรรมอันประเสริฐสูงสุดในพระ…

บทความนี้กล่าวถึงความเป็นมาของอุปสมานุสติในพระไตรปิฎก โดยมีการอธิบายว่าอุปสมานุสติไม่ได้เป็นเอกเทศ แต่มีความเชื่อมโยงกับฌานวรรคและอานาปานสติ อุปสมานุสติเป็นกรรมฐานสำหรับพระสาวกที่มีสติปัญญา และทำให้เข

…นี้ วิธีการบรรเทาความโกรธ 1) ระลึกถึงโทษของความโกรธ โดยให้ระลึกถึงโอวาทของพระบรมศาสดาอย่างนี้ว่า 1. อุปมาด้วยถูกโจรเลื่อย ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย แม้หากว่าพวกโจรที่มีใจต่ำช้า จึงเอาเลื่อยมีคมสองข้างตัด อวัยวะ…

การแผ่เมตตาให้กับผู้เป็นศัตรูเป็นวิธีการที่ช่วยบรรเทาความโกรธและความแค้นเคือง โดยเริ่มจากการน้อมจิตไปยังบุคคลนั้นและแผ่เมตตาอย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้ยังมีวิธีการบรรเทาความโกรธ โดยการระลึกถึงโทษของความโ

…นอ ประณีตหนอ อีกนัยหนึ่งมีความหมายว่า เป็นฌานที่จะว่า ไม่มีสัญญาก็ไม่ใช่ จะว่ามีสัญญาก็ไม่ใช่ โดยมี อุปมาดังนี้คือ สามเณรทาบาตรด้วยน้ำมันแล้วตั้งเก็บไว้ถึงเวลาดื่มข้าวต้มพระเถระเรียกให้นำบาตรมา สามเณรเรีย…

บทความนี้กล่าวถึงการเข้าใจภาวะจิตของเนวสัญญานาสัญญายตนฌาน ซึ่งเกิดจากการเจริญภาวนาและการลดความผูกพันกับนัตถิภาวบัญญัติ โดยอธิบายความหมายและตัวอย่างการใช้งานว่าเป็นอย่างไร น้ำมันในบาตร และน้ำในทาง รวมถ

…ย่อมมีความ ประณีตกว่าอรูปฌานในขั้นที่ต่ำกว่า การที่อรูปฌานทั้ง 4 มีความประณีตมากกว่ากันและกันนั้น มีอุปมาดังนี้คือ อุปมาที่ 1 ในพื้นชั้นล่างแห่งปราสาท 4 ชั้น กามคุณ 5 ที่ประณีตด้วยเครื่องบำรุงบำเรอ มีการ …

…งอรูปฌานซึ่งเป็นขั้นสูงสุด และการแบ่งระดับของอรูปฌานทั้ง 4 ซึ่งล้วนมีความประณีตที่แตกต่างกัน พร้อมยกอุปมาในการเปรียบเทียบความประณีตเหมือนกับพื้นชั้นของปราสาท ที่ชั้นสูงกว่าจะมีความสมบูรณ์แบบมากกว่าชั้นล่า…

อุปมาที่ 2 มณฑปหลังหนึ่งตั้งอยู่ในที่ไม่สะอาด คราวนั้น ชายผู้หนึ่งมาที่นั่น เกลียดที่ไม่สะอาด จึง โหนอยู…

ในอุปมานี้ นิทานเกี่ยวกับชาย 4 คนที่มีปฏิสัมพันธ์กับมณฑปแสดงถึงแนวคิดเกี่ยวกับอรูปฌานทั้ง 4 คือ อาการทางจิ…

…อง ในการตอบแบบปรมัตถสัจจะ “ไม่มีตัวเรา” ในการพูดระดับนี้ ขอยกเอาสิ่งของหลายๆ อย่างในโลกมาเป็นเครื่องอุปมาเปรียบเทียบ เช่น บ้านเมือง สถานก่อสร้าง ยานพาหนะ สิ่งของเครื่องใช้ต่าง ๆ ที่เราสมมติเรียกชื่อไว้ว่า…

บทความนี้สำรวจความหมายของตัวตนในระดับปรมัตถสัจจะ ที่แสดงถึงการตอบสนองในสองระดับ คือตัวตนที่มีซึ่งหมายถึงการเกิดและตายที่ไม่มีที่สิ้นสุด โดยขึ้นอยู่กับกรรมที่สะสม และระดับที่ไม่มีตัวตนที่ชี้ให้เห็นว่าต

11. อสัญญีสัตตาภูมิ มีอายุ 500 มหากัป 12. อวิหาภูมิ มีอายุ 1,000 มหากัป 13. อตัปปาภูมิ มีอายุ 2,000 มหากัป 14. สุทัสสาภูมิ มีอายุ 4,000 มหากัป 15. สุทัสสีภูมิ มีอายุ 8,000 มหากัป 16. อกนิฏฐภูมิ มีอายุ

…ภพนี้เป็นการถือว่ายังไม่สามารถบรรลุธรรมได้ เนื่องจากมีสังโยชน์ร้อยอยู่และไม่สามารถถอนกิเลสออกได้หมด อุปมาเหมือนการตัดหญ้าแต่ยังไม่ถอนราก การสั่งสมบรรลุธรรมในอรูปภูมิจึงเป็นสิ่งที่ยากลำบาก

…ูตรูป 4 ไม่ได้อาศัยอุปาทาย รูปเกิดขึ้น และอุปาทายรูป ถ้าปราศจากมหาภูตรูป 4 เสียแล้วจะเกิดขึ้นไม่ได้ อุปมาว่าด้วยไม้ 3 อัน คือ มหาภูตรูป 4 อุปมาเหมือนไม้ 3 อันค้ำกัน อุปาทายรูปเกิดขึ้นได้เพราะอาศัยมหาภูตรู…

บทความนี้กล่าวถึงลักษณะของอาหารและรูปแบบต่างๆ ทั้งกายวิญญัติ รูปที่มีอาการ การเคลื่อนไหว การเจริญร่วมกัน หรือการเสื่อมโทรม โดยอธิบายถึงมหาภูตรูป 4 และความสัมพันธ์ระหว่างมันกับอุปทายรูป รวมถึงการแยกประ

…มีความเพียรตามอิทธิบาท ข้อที่ 2 นี้จะปรากฏก้าวหน้าไปไกลกว่าบุคคลผู้ไม่มีความเพียรเป็นร้อยเท่าพันทวี อุปมาเหมือน ม้ามีฝีเท้าดี วิ่งออกหน้าม้ากระจอกฝีเท้าเลวอย่างไกลลิบ ฉะนั้น 4. สเวควตถุปทฏฺฐานํ มีสังเวควั…

บทความนี้กล่าวถึงลักษณะของวิริยะซึ่งเป็นความเพียรในธรรมะ โดยแบ่งออกเป็นสี่ลักษณะ ได้แก่ อุตสาหลักขณ์ ซึ่งหมายถึงความขยันตั้งใจทำ, สหชาตานํ ซึ่งสนับสนุนคุณธรรมที่เกิดร่วมกัน, อส์สีทนปจฺจุปฏฺฐานํ ที่ไม่

…นใจที่เกิดขึ้นมาจากการประสบภัยพิบัติอย่างใด อย่างหนึ่ง เช่น สูญเสียญาติ การสูญเสียสมบัติ บริวาร ท่านอุปมาไว้ว่า โสกทุกข์เปรียบเสมือนบุคคลที่เคี่ยวน้ำมันให้เดือดอยู่ภายในภาชนะ บนเตาไฟ ปริเทวทุกข์เปรียบเสมื…

เนื้อหานี้นำเสนอประเภทต่างๆ ของทุกข์ตามหลักธรรมในพระพุทธศาสนา ซึ่งรวมถึงโสกทุกข์ที่เกิดจากความสูญเสีย, ปริเทวทุกข์ที่เกิดจากการร้องไห้และการคร่ำครวญ, ทุกข์ที่เกิดจากความเจ็บปวดทางกาย, โทมนัสทุกข์ที่เก

…้เหมาะสมกับเทศนาที่แสดงให้แต่ละบุคคล และเป็นไปเพื่อประโยชน์ในการกำจัดทุกข์ ตัดวงจร สังสารวัฏเช่นกัน อุปมาเหมือนการหาเถาวัลย์ของคนหนึ่ง เมื่อพบเถาวัลย์ตรงโคนเถาก่อนจึง ตัดเถาวัลย์ตรงโคนเถานั้น แล้วจึงดึงออ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการแสดงปฏิจจสมุปบาทซึ่งมีจุดเริ่มที่แตกต่างกัน เพื่อช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถเข้าใจและกำจัดทุกข์ได้อย่างตรงจุด โดยเปรียบเทียบเป็นการหาทางออกจากเถาวัลย์ที่มีการตัดและดึงเพื่อใช้งาน นอกจ

…าย ความมืดแห่งอวิชชาให้หมดสิ้นไป *บารมีอย่างที่ ๔ คือ ปัญญาบารมี ท่านสอนตนเองว่า จะบำเพ็ญปัญญาบารมี อุปมาเหมือนภิกษุที่เดินบิณฑบาต ไป รับภัตตาหารที่ใดก็ตาม จะบิณฑบาตไปตามลำดับ ไม่ว่าผู้ที่ ใส่บาตรจะมาจากต…

ในบทนี้กล่าวถึงอวิชชา ซึ่งเป็นความไม่รู้ที่ครอบงำสรรพสัตว์ ทำให้ไม่สามารถหลุดพ้นจากภพ โดยแนะนำการแสวงหาความรู้จากการศึกษาหรือการปฏิบัติด้วยตนเองเพื่อทำลายอวิชชา ความรู้ที่จำเป็นได้แก่ สุตมยปัญญา, จินต

…กรรมนิมิต ส่วนจะเห็นนิมิตเมื่อใดนั้น อย่า กังวล ถ้าถึงเวลาแล้วย่อมเห็นเอง การบังเกิดของดวงนิมิตนั้น อุปมาเสมือนการขึ้นและตกของดวงอาทิตย์ เราไม่อาจจะเร่งเวลาได้ ๓. อย่ากังวลถึงการกำหนดลมหายใจเข้าออก เพราะก…

บทความนี้เสนอวิธีการฝึกสมาธิเบื้องต้น โดยไม่ต้องการเห็นนิมิตเร็วเกินไป และไม่ต้องกังวลต่อการหายใจเข้าออก เน้นการนึกถึง "อาโลกกสิณ" เพื่อเข้าถึงดวงปฐมมรรคและพระธรรมกาย เมื่อตั้งจิตหยุดอยู่ที่ศูนย์กลางก